YKS’ye Girecek Adaylar ve Sınav Kaygısı
Bu hafta sonu, tam 3 milyon 527 bin 466 aday Türkiye’nin dört bir yanında Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) için ter dökecek. Sınav kaygısı, birçok öğrencinin karşılaştığı yaygın bir durum olarak dikkat çekiyor. Ankara Üniversitesi’nden Doç. Dr. Selen Demirtaş Zorbaz, sınav kaygısının gençleri olumsuz etkileyebileceğini belirtiyor.
Zorbaz, sınav kaygısına karşı ilaç gibi bir çözüm öneremediklerini ifade ederek, “Sınav kaygısı çok boyutlu bir yapıya sahiptir; fiziksel, duyusal ve davranışsal boyutları vardır. Gençlerin ilk yapması gereken şey, bu kaygının fiziksel kısmını kontrol altına almaya çalışmaktır. Bu genellikle nefes egzersizleriyle mümkündür. Kaygı anında hissettiğimiz sıcak basması, kalp atışlarının hızlanması ya da nefes alışverişindeki değişimleri kontrol etmeyi öğrenmeleri önemlidir” diye vurguladı.
Zorbaz, sınav sırasında yaşanan kaygının bilişsel boyutuna da dikkat çekerek, “Sınav anında kitapçığı gördüklerinde terleme ile birlikte, ‘ben bunu yapamayacağım, geçemeyeceğim, bir senem daha heba olacak’ gibi olumsuz düşünceler akıllarına gelebilir. Bu düşünceleri durdurmak son derece önemlidir. Burada, düşünce akışını durduracak teknikler uygulamaları gerekiyor. Örneğin, ‘bir dakika, henüz soruya bakmadım; ilk soru zor olabilir ama belki sonraki soruları yapabilirim’ gibi olumlu düşünceler geliştirmelidirler. Nefes alışverişlerini kontrol edebilirlerse, bu süreçte önemli bir adım atmış olacaklar” dedi.
Bazı öğrencilerin sınav dönemlerinde odaklanmalarını artırmak veya daha verimli çalışabilmek adına dikkat artırıcı ilaçlar kullandığını belirten Zorbaz, bu ilaçların mutlaka uzman kontrolünde alınması gerektiğine dikkat çekti.
İlaca Dikkat!
Zorbaz, bu tür ilaçların bağımlılığa yol açabileceğine işaret ederek, “Uzman kontrolü olmadan kullanıldığı takdirde, başka bir rahatsızlığı olan ya da başka ilaçlar kullanan bireylerde ciddi etkileşimler ve fizyolojik zararlar meydana gelebilir. Kendi başına ilaç kullanan bir kişi, dozunu ayarlayamamakta ve aşırı uyarıcı almış olabilir. Bu da uyuşukluk ya da aşırı hareketlilik gibi durumlara yol açabilir. Gençler, büyük bir stres ve baskı altında oldukları için bu sınava çok fazla anlam yükledikleri için, ‘kazanmalıyım’ düşüncesi ile en kolay yoldan daha iyi performans gösterme peşine düşebiliyorlar. Bu noktada ilaçlar, onların kurtarıcısı haline geliyor. Çünkü emek harcamadan ‘ilaç alayım ki başarım artsın’ gibi düşünebiliyorlar. Ayrıca akranlar arası özendirme de önemli bir faktör. ‘Ben aldım, çok iyi geldi, sen de al’ şeklindeki tavsiyeler, dikkatli olunması gereken bir durum” ifadelerini kullandı.
Önceden Hazırlık Önerisi
Zorbaz, ÖSYM’nin deprem bölgesindeki adaylara istedikleri takdirde başka illerde sınava girme hakkı tanıdığını belirterek, “Bu öğrenciler, belki de daha önce hiç bulunmadıkları şehirlerde sınava girecek. Bu durum belirsizlik kaygısı yaratabilir. Dolayısıyla bu çocukların olabildiğince kontrollü ve az belirsizlik olan ortamlarda sınava girmeleri gerekiyor. Bunun için önceden gitmelerini öneriyoruz. Sınav günü aceleyle değil, eğer imkanları varsa bir gün önceden o şehre gitmeleri, sınav yerine bakmaları, okula nasıl gideceklerini, ne kadar süreceğini planlamaları büyük önem taşıyor. Bu tür hazırlıklar, belirsizliği gidermeye yardımcı olur. Tanımadığımız bir ortama girdiğimizde, beynimiz alarm durumuna geçer; tehlike var mı yok mu diye sorgular. Çocukların o ortama alışmaları ve bu sayede beyinlerini sakinleştirmeleri gerekiyor. Dolayısıyla önceden gitmelerini tavsiye ediyorum” dedi.
