Yeni Yıl ve Hedef Belirleme
Uzmanlara göre yeni yıl veya doğum günü gibi özel tarihler, yeni hedefler belirlemek için motive edici bir güç sunuyor. Psikolojide ‘fresh start effect’ (YBE) olarak tanımlanan bu durum, herkes için geçerli olduğu gibi merkezi sınavlara hazırlanan öğrenciler için de önemli bir başlangıç fırsatı sunabilir. Uzman Klinik Psikolog Merve Hacıabdurrahmanoğlu, yeni yılın taze bir başlangıç hissi yaratma kapasitesine sahip olduğunu vurgulayarak bu kavramı şöyle açıklıyor:
Gerçekçi Hedefler Koyun
“Sınava hazırlanan öğrencilerin kendilerine hedefler koyması oldukça önemlidir. Ancak dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta var. Eğer çok büyük ve gerçekçi olmayan hedefler konulursa, bu durum başarısızlık hissine neden olabilir ve özgüveni zedeler. Dolayısıyla, hedeflerin gerçekçi ve sağlıklı bir şekilde belirlenmesi büyük bir öneme sahiptir.”
Özel Günler Hatırlatıcı Oluyor
Yeni yılın insan hayatındaki önemli günlerden biri olduğuna dikkat çeken Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurten Sargın, öğrencilere şu tavsiyelerde bulundu:
- “Yılbaşı veya doğum günleri, insanları harekete geçiren günler olarak değerlendirilir. Bu günlerde koyulan hedefler daha hatırlatıcı olur. Çünkü planlanan eylemin yapılmaya başlandığı gün sıradan olmadığı için akılda daha kolay kalır. Böylece bir sonraki yıl dönüp bakıldığında belirlenen hedeflerin neresinde olunduğu daha net bir şekilde değerlendirilebilir.”
Önce Engelleri Ortadan Kaldırın
Öğrencilerin yeni yılda öncelikle disiplinli ve düzenli olmaları, ayrıca hedeflerine giden yolda engelleri ortadan kaldırma konusunda kararlılık göstermeleri gerekmektedir. Çünkü bu engeller, onların çalışma motivasyonlarını olumsuz etkileyebilir. Örneğin, yoğun bir şekilde sosyal medya kullanıyorlarsa bunu azaltmayı hedeflemelidirler. Ayrıca, özellikle sınava hazırlanan öğrencilerin, çalışma planları konusunda rehber öğretmenleriyle daha fazla iş birliği yapmaları önemlidir. Çünkü Liselere Geçiş Sistemi (LGS) ve Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) kapsamındaki merkezi sınava hazırlanan bu yaş grubu, bazen kendi otokontrolünü sağlayamayabiliyor. Bu nedenle, hedeflerine ulaşma konusunda rehber öğretmenlerinden destek almaları faydalı olacaktır.
Hedeflerden Biri de ‘Ertelemeyi Bırakmak’
Diğer yandan öğrencilerin, YBE ile planladıkları çalışma programına uymaya özen göstermeleri ve erteleme davranışından kaçınmaları gerekmektedir. Çünkü bugün erteledikleri işler, yarın üzerlerinde fazladan bir yük oluşturacaktır. Başlangıçta çalışma tempoları düşük olabilir, ancak ilerleyen süreçte tempolarını kademeli olarak artırabilirler. Unutulmamalıdır ki, maraton koşucularından başlangıçta ritmini koruyarak giden ve sonrasında hızlananlar yarışı kazanır. Bu nedenle paniğe kapılmadan, düzenli ve disiplinli çalışmaya odaklanmalıdırlar.
Yeni Yıla YBE ile Nasıl Başlamalı?
Uzman Klinik Psikolog Merve Hacıabdurrahmanoğlu, yeni yılın ilk günlerinin YBE için harika bir fırsat olduğunu belirterek, sınava hazırlanan öğrencilere şu tavsiyeleri vermektedir:
- 1) Uykunuzu almış bir biçimde güne başlayın.
- 2) Dengeli ve besleyici bir kahvaltı yaparak hem fiziksel hem de zihinsel enerjinizi artırın.
- 3) Yıl için belirlediğiniz hedefleri gözden geçirin ve bunları gerçekleştirmek için atacağınız ilk adımları düşünün.
- 4) Günlük ve haftalık planlarla hedeflerinizi somutlaştırın.
- 5) İlk günü daha anlamlı geçirmek için sosyal medya ve telefondan uzak durmayı deneyin. Bunun yerine doğada vakit geçirebilir veya yazı yazabilirsiniz.
- 6) Kendinizi takdir edin. Geçen yıldaki başarılarınızı hatırlayın ve yeni yıl için umut dolu olun.
5 Adımda Doğru Hedef Nasıl Koyulur?
- 1) Hedefler belirli, ölçülebilir, ulaşılabilir, gerçekçi ve zamana bağlı olmalıdır.
- 2) Küçük adımlarla başlayın. Büyük hedefleri, küçük ve ulaşılabilir adımlara bölün.
- 3) Kendinize esneklik tanıyın. Bu sizin yolculuğunuz ve yolda aksaklıklar olabilir. Kendinizi suçlamak yerine yola devam edin. Kararlılığınızı gösterin.
- 4) Olumlu bir dil kullanın. Hedef koyarken başaramayacaklarınıza değil, başarabileceklerinize odaklanın.
- 5) Destek almayı unutmayın. Hedeflerinizi sevdiklerinizle paylaşarak moral desteği alın.
