Yeni Bir Ötegezegenin Keşfi: TOI-1231 b
NASA’nın Jet İtki Laboratuvarı (JPL) ve New Mexico Üniversitesi’nden (UNM) bilim insanları, kırmızı cüce yıldız olarak bilinen M tipi bir yıldızın etrafında dönen TOI-1231 b adında yeni bir ötegezegen keşfetti. Araştırmacılar, bu yıldızın özelliklerini belirleyerek TOI-1231 b’nin yarıçapını ve kütlesini ölçmeyi başardılar. Bu ölçümler, gezegenin yoğunluğunu hesaplamak ve atmosferinin bileşenleri hakkında hipotezler geliştirmek için gerekli verileri sağladı.
TOI-1231 b, yörüngesini 24 günde bir tamamlayan ve ılıman bir alt-Neptün olarak sınıflandırılan bir gezegen. Kendi yıldızına, Dünya’nın Güneş’e olan mesafesinin 8 katı kadar yakın bir konumda bulunmasına rağmen, kırmızı cücenin daha düşük sıcaklıkta ışık yayması nedeniyle gezegenin yüzey sıcaklığı, Dünya ile benzer bir seviyede, yaklaşık 60 santigrat derece civarındadır. Bu özellikleri, TOI-1231 b’yi atmosferik araştırmalar için erişilebilir en soğuk ve küçük ötegezegenlerden biri haline getiriyor.
Atmosferinde yüksek bulutların varlığı ve suya dair olası kanıtların bulunması da mümkün. NASA JPL’den bilim insanı Jennifer Burt, “Gelecekte bu yeni gezegene yönelik yapılacak gözlemler, bu ılıman dünyaların etrafında su bulutları oluşumunun ne kadar yaygın veya nadir olduğunu belirlememizi sağlayacak” şeklinde açıklamada bulundu.
UNM Fizik ve Astronomi Bölümü’nden Doktor Öğretim Üyesi Diana Dragomir ise, atmosferin oluşumunu kesin bir şekilde anlayabilmek için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini ekledi. Dragomir, “TOI-1231 b’nin düşük yoğunluğu, bunun kayalık bir gezegen olmasından ziyade önemli oranda bir atmosfer tabakasıyla çevrili olduğunu gösteriyor. Ancak bu atmosferin yapısı ve boyutu henüz bilinmiyor!” dedi.
TOI-1231 b, hidrojenden ya da hidrojen-helyum karışımından oluşan geniş bir atmosfere sahip olabilir ya da su buharından oluşan daha yoğun bir atmosferi barındırabilir. Her iki durumda da atmosferin yapısı, gezegenin kökeni hakkında farklı işaretler verebilir. Bu da gökbilimcilere, M tipi cüce yıldızlar etrafındaki gezegenlerin, Güneş Sistemi’mizdeki gezegenlere kıyasla nasıl farklı şekilde oluştuğu ya da farklı bir oluşum sürecine sahip olup olmadığı hakkında bilgi sunabilir.
Bilim insanları, atmosferin uzaya kaçıp kaçmadığını araştırarak hidrojen ve helyum atomlarına dair kanıtlar aramayı da planlıyor. Ancak bu, genellikle zorlu bir süreçtir çünkü söz konusu atomların varlığı, yıldızlararası gaz tarafından gizlenmektedir. Ancak, bu gezegen-yıldız sistemi Dünya’dan hızla uzaklaştığı için bilim insanları bunun üstesinden gelebileceklerine dair umut taşıyorlar.
Burt, “Ötegezegen biliminin son 20 yılının şimdiye kadarki en ilgi çekici sonuçlarından biri, keşfettiğimiz yeni gezegen sistemlerinin hiçbirinin bizim Güneş Sistemi’mize benzememesidir” diyerek bu durumu vurguladı. Keşfedilen sistemler, Merkür’ün yörüngesinden çok daha kısa yörüngelerde dönen, boyutları Dünya ve Neptün arasında değişen gezegenlerle dolu. Bu nedenle, onları karşılaştırabileceğimiz yerel bir örneğimiz yok. Ancak, bu yeni gezegen hâlâ tuhaf özellikler taşırken, komşu gezegenlerimize benzerlik gösterme yolunda bir adım daha atıyor. TOI-1231 b, şimdiye kadar tespit edilen ve genellikle yüzlerce ya da binlerce derecelik aşırı sıcaklıklara sahip olan geçiş gezegenleriyle karşılaştırıldığında, kesinlikle daha soğuk bir yapı sergiliyor.
Bilim insanlarının “TOI-1231 b: Yakınlardaki M3 Cüce NLTT 24399 Boyunca Geçiş Yapan Ilıman, Neptün Boyutunda Bir Gezegen” başlıklı araştırması, The Astronomical Journal’ın gelecekteki bir sayısında yayımlanacak.
Kaynak: Independent Türkçe
