Yeni Koronavirüs Türü Üzerine Araştırmalar
İngiltere’de bilim insanları, mutasyon geçirmiş yeni bir koronavirüs türünün, mevcut salgının seyrini ve geliştirilen aşıların etkisini nasıl değiştirebileceğini anlamak için yoğun bir çaba sarf ediyor. Bu yeni virüs türünün, özellikle İngiltere’de vaka sayılarının hızla artış gösterdiği bölgelerde tespit edilmesi, virüsün son mutasyonla birlikte daha bulaşıcı hale geldiği endişelerini beraberinde getiriyor.
İngiltere Sağlık Bakanı Matt Hancock, yeni türün farklı mutasyon çeşitlerine sahip olduğunu ve ülke genelinde vakaların en hızlı arttığı güney bölgelerinde tespit edildiğini açıkladı. Hancock’un verdiği bilgilere göre, ilk analizler, yeni türün mevcut varyasyonlardan daha hızlı yayıldığını ortaya koyuyor. Bakan, yaklaşık 60 belediyede binin üzerinde vakanın tespit edildiğini ve yeni türün hızla yayıldığını belirtti.
Yeni Tür Daha mı Tehlikeli?
Henüz yeni türün, diğer Sars-CoV-2 koronavirüslerine göre daha ölümcül olduğuna dair bir bulgu yok. Bunun, hastalığın belirtileri, süresi veya ağırlık derecesiyle ilgili farklılıkların analiz edilmesiyle ortaya çıkması bekleniyor. Bu bağlamda, ‘Covid-19 Genomics UK’ adlı bilimsel çalışma grubu, tespit edilen yeni türün ülke içinde nasıl yayıldığını izlemeye başladı. Grup, koronavirüs vakalarının yaklaşık yüzde 10’unun genetik kodlarını inceliyor.
Neden Daha Hızlı Yayılabilir?
Virüsler her zaman mutasyona uğrayabilmektedir. Çoğu mutasyonun virüs üzerinde çok az etkisi vardır ya da hiç etkisi yoktur. Ancak bazı mutasyonlar virüsün daha hızlı yayılmasına yol açabilir. Uzmanlara göre, yeni türde, virüsün hücrelere tutunmasını sağlayan dikensi proteininde birden fazla mutasyon gözlemleniyor. Bu duruma ‘silinme’ deniyor. Son örnekte, proteindeki iki amino asidin kaybolduğu ve bunun da yayılmayı hızlandırabileceği belirtiliyor.
Bu ‘silinme’ olgusu, bahar aylarından sonra düşük seviyelerde başka ülkelerdeki koronavirüslerde de gözlemlendi. Yeni türün, İngiltere’nin güneyinde Ağustos ve Eylül aylarında yayılmaya başladığı tespit edildi. Cambridge’de, bağışıklık sistemi zayıf bir hastadan alınan örneklerde de aynı ‘silinme’ durumu görüldü.
Bu hasta, başka bir hastadan alınan ve antikor içeren kan plazmasıyla tedavi edilmeye çalışıldı, ancak hasta sonuçta hayatını kaybetti. Tedavi sürecinde mutasyona uğrayan virüsün, antikorlara karşı daha dirençli hale gelmiş olabileceği ifade ediliyor. Cambridge Üniversitesi’ne bağlı İmmünoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü’nden klinik mikrobiyoloji uzmanı Prof. Ravi Gupta, “Virüsün kaçmaya başladığı bir mekanizma olduğunu düşünüyoruz. Bunu daha derinlemesine araştırmamız gerekiyor. Uzun vadede bunun etkisinin ne olacağını bilemiyoruz. Bu yüzden risk alamayız. İnsanları daha hasta etmesini beklemiyoruz. Ancak salgının kontrol altında tutulmasını zorlaştırabilir.” dedi.
Aşıları Nasıl Etkileyecek?
Virüslerin mutasyona uğraması sonucu mevcut aşılara karşı dirençli bir türün ortaya çıkma ihtimali her zaman mevcuttur. Covid aşılarının çoğu, dikensi proteinlere yapışarak virüsü etkisiz hale getiren antikorlar üretmektedir. Virüs, yüzeyinde bulunan bu dikensi proteinlerle insan hücresine girmektedir. Eğer yeni türde dikensi protein mutasyona uğrarsa, virüs, eski versiyonlarının kullanıldığı aşıların oluşturduğu antikorlardan kaçabilir.
Ancak uzmanlara göre, burada iki önemli nokta bulunmaktadır. Birincisi, aşıların virüse farklı açılardan saldıran bir dizi antikor üretmesidir. Bu nedenle, virüsün hepsinden bir anda kaçması oldukça zordur. İkincisi ise büyük mutasyonların, virüsün insan hücrelerini enfekte etme yeteneğini etkileyebilme olasılığıdır. Genetik bilimciler, ‘aşı kaçağı’ adı verilen durumu izlemekte ve bu yeni türün bir tehdit oluşturup oluşturmayacağına dair incelemeler yapmaktadırlar.
Dünyanın en tehlikeli patojenlerinin araştırıldığı Porton Down ve diğer laboratuvarlarda, yeni türün oluşturabileceği tehditler üzerine çalışmalar sürdürülmektedir. Virüs, dirençli bir hale gelecek şekilde mutasyona uğraması durumunda, aşılarda küçük değişiklikler yapılarak yeniden etkili hale getirilmeleri mümkün olabileceği vurgulanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Acil Durum Programı Direktörü Dr. Michael Ryan, virüsün yeni türü hakkında bilgi sahibi olduklarını belirtti. Dr. Ryan, “Aslında bu tür bir evrilme ve mutasyonlar oldukça yaygındır.” diyerek, “Ancak Danimarka’daki vizonlarda ve daha önce görülen başka mutasyonlarda olduğu gibi, bazı sorulara yanıtlar bulmamız gerekiyor. Bu, virüsü daha ağır hale getiriyor mu? Virüsün daha hızlı bulaşmasına yol açıyor mu? Teşhisi etkiliyor mu? Aşının etkinliğini değiştiriyor mu? Bu soruların henüz hiçbirinin yanıtını bilmiyoruz.” şeklinde konuştu.
