Yeni Bir Alışkanlık Kazanmak
Hayatta hepimizin yapmak istediği ancak bir alışkanlık haline getiremediği için yarım kalan istekleri vardır. Bu istekler; sağlıklı beslenme, düzenli spor yapma, kitap okuma veya yeni bir hobi edinme gibi çeşitli alanlarda olabilir. Büyük bir motivasyon ile başlanılan ancak bir türlü devam edilmeyen alışkanlıkların kazanılması, birçok kişi için imkansız gibi görünebilir. Bu noktada yeni bir alışkanlık edinmek için beynimizi ikna etmemiz gerekiyor. Ama bu nasıl mümkün olabilir?
Sihirli Bir Formül Var mı?
Bizi yeni ve sağlıklı alışkanlıklardan alıkoyan unsurlar neler? Motivasyon, istek, alışkanlık döngüsü… Rutini seviyor, güvenli alanımızın dışına çıkmayı ise sevmiyoruz. Ancak bir noktadan sonra tatmin duygusu azalmaya başlar ve yeni heyecanlar aramaya başlarız. Hayatta bir amacımız olmadan yolumuzu kaybettiğimizde, her gün aynı saatte uyanıp işe gitmek rutininin dışına çıkmak isteriz. Bu nedenle yeni alışkanlıklara yöneliriz. Bazı yazılarda alışkanlık kazanmanın formülleri verilse de, ne yazık ki alışkanlık edinmenin sihirli bir formülü yoktur. Ancak, kararlı bir şekilde uygulandığında bu alışkanlıkları kazandıracak etkili yollar vardır.
Alışkanlık Kazanmanın Kolay Yolu
Alışkanlık edinmek istemek kolaydır, ancak bunu gerçekleştirmek oldukça zorlayıcı olabilir. Bu noktada sürecin psikolojik arka planını bilmek büyük önem taşır. Öncelikle, alışkanlıklar alışkanlık döngüsü adı verilen üç aşamalı bir süreç sonucunda oluşur. Bu döngüde, başlama işareti, rutin ve ödül aşamaları bulunmaktadır:
- Başlama İşareti: Beynin otomatik pilota geçtiği aşamadır. Bu aşamada, beyniniz kararları düşünmek için bir kenara iter.
- Rutin: Başlama işareti oluşturulduktan sonra gerçekleştirdiğiniz tüm hareketler bu aşamada yer alır.
- Ödül: Beynin bu hareketi hatırlayıp ileride tekrar etmesine yardımcı olan aşamadır.
Motivasyonun Düşmanı: Ego Tükenmesi
Yeni bir alışkanlık kazanmak istediğimizde, motivasyonumuzu düşüren bazı unsurlar vardır. Bunların başında tükenmişlik gelir. Tükenmişlik; bireyin düşüncelerini, duygularını ve eylemlerini düzenleme kapasitesinin azalmasıdır. Bu durum irademiz ile doğrudan bağlantılı olduğu için, yeni alışkanlıkların kazanılması noktasında belirleyici olabilir. İradenizi güçlendirmek için, odaklanmak istediğiniz alışkanlığınızı belirlemeniz gerekmektedir.
Gerçekçi Hedefler Belirleyin
Yeni bir alışkanlık kazanmanın ilk adımı, kesinlikle gerçekçi ve net hedefler koymaktır. Kendinize bir hedef belirleyin. Ancak bu hedefin doğru bir şekilde ifade edilmesi önemlidir. Örneğin; “kilo vereceğim” demek yerine “günde 1200 kalori alarak kilo vereceğim” demek, beyniniz için daha ulaşılabilir bir rota çizer. “Düzenli olarak kitap okuyacağım” ifadesi yerine “günde şu kadar sayfa kitap okuyacağım” demelisiniz. Küçük hedefleri tamamladıkça yenilerine geçerek, en sondaki büyük hedefe daha kolay ulaşabilirsiniz.
Planlı ve Düzenli Olun
Hedefiniz belirlendi, şimdi bu hedefi günlük uygulayacak şekilde plan yapma zamanı. Örneğin, kilo vermek istiyorsanız, üç aylık bir sürede ulaşmak istediğiniz hedefler için günlük bir plan oluşturmalısınız. Bu aşamada, üç aylık bir çizelge hazırlayarak kat ettiğiniz ve kat etmeniz gereken yolu gözlemleyebilirsiniz.
Destekleyici Unsurlar Bulun
Hedeflerinize ulaşmanızı zorlaştıracak unsurlarla vedalaşmalı ve alışkanlıklarınızı sürdürmenizi destekleyecek unsurlara yönelmelisiniz. Örneğin, “Her gün bir bardak yeşil çay içeceğim” diyorsanız, ofis masanızdan diğer çay çeşitlerini ve zararlı atıştırmalıkları uzaklaştırmalısınız. Size çay içmeyi hatırlatacak notlar bırakabilir, çayınızı göz önünde tutabilirsiniz. Düzenli kitap okumak istiyorsanız, ilginizi çeken kitapları satın almalı ve görünür yerlerde bulundurmalısınız.
Alışkanlıklarınızı Parçalara Bölün
Kendinizi, iradenizi ve beyninizi ikna etmenin en kolay yolu alışkanlıklarınızı parçalara ayırmaktır. Örneğin, hedefiniz günde 100 sayfa kitap okumaksa, bunu iki parti halinde, 50 sayfa olarak bölebilirsiniz. Günde 20 dakika meditasyon yapmak istiyorsanız, ilk etapta 10’ar dakikalık bölümler halinde başlayabilirsiniz.
Kendinizi Motive Edin
Zorlanacağınız, geri düştüğünüz ya da hedefinizden saptığınız anlar olabilir. Önemli olan, “yapamadım” demek yerine kaldığınız yerden devam etmeyi bilmekte. Pes etmeye meylettiğinizde, kendinizi motive etmeyi öğrenmeli, bunun için de sizi iyi hissettiren unsurlara yönelmelisiniz. Olmuyorsa ve yapamıyorsanız, o alışkanlığı kazandığınızda hayatınızın nasıl değişeceğini düşünerek, bunları yazarak kendinizi motive etmeyi deneyebilirsiniz.
