Son yapılan bir araştırma, bilim insanlarının yarı uykuda olduğu düşünülen yaklaşık 20 yanardağın, aslında günümüzde ciddi bir tehdit oluşturabileceğini ortaya koyuyor. Şimdiye kadar, bir yanardağın patlama olasılığının, altındaki sıvı magmanın varlığına bağlı olduğu kabul ediliyordu. Ancak, ABD’deki Oregon Eyalet Üniversitesi tarafından koordine edilen ve dünya genelindeki bilim insanlarıyla yapılan yeni bir çalışma, sıvı magma olmasa bile patlamaların meydana gelebileceğine dair önemli kanıtlar sunuyor.
Eğer bu bulgular doğruysa, daha önce yalnızca gelecekte tehlike arz etme potansiyeline sahip olduğu düşünülen bazı süper volkanların, aslında mevcut durumda insanlık için ciddi bir tehdit oluşturabileceği anlamına geliyor. Geçtiğimiz hafta Communications Earth & Environment dergisinde yayımlanan bu araştırmanın baş yazarlarından biri olan, Avustralya’daki Curtin Üniversitesi’nde doçent olan Martin Danisik, “‘Patlayıcı’ kavramının yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini” belirtiyor.
Ekip, günümüzde Endonezya’da yer alan Toba Gölü’nün yaklaşık 75 bin yıl önce meydana gelen süper patlamasının ardından yaşananları inceledikten sonra bu sonuca ulaştı. Söz konusu patlama, o dönemde insan nüfusunu 3 bin kişiye kadar düşürmüş ve yıllarca süren küresel bir kışa yol açmıştı. Ancak bilim insanlarının dikkatini çeken asıl nokta, magmanın bu olaydan 13 bin yıl sonra bile sızmaya devam etmesiydi. Bu durum, başlangıçta sıvı magmanın mevcut olmadığı bir ortamda bile patlamaların meydana gelebileceğine işaret edebilir.
Doç. Dr. Danisik, şu ifadeleri kullanıyor:
- Süper patlamalar, dünya tarihinin en yıkıcı olayları arasında yer alır ve hemen hemen anında muazzam miktarda magma salarlar. Bu tür olaylar, küresel iklim üzerinde etkili olabilir ve dünyayı ‘volkanik bir kış’ dönemine sokabilir. Volkanik kış, yaygın kıtlık ve nüfus azalmasına yol açacak kadar soğuk bir iklim dönemidir.
- Süper volkanların işleyişini anlamak, gelecekte kaçınılmaz bir süper patlama tehdidini değerlendirmek için son derece önemlidir.
Danisik, ayrıca şunları ekliyor:
- Bir süper patlama, hem bölgesel hem de küresel düzeyde ciddi etkilere yol açabilir; iyileşme süreci on yıllar hatta yüzyıllar alabilir. Araştırmamız, tehlikenin süper patlamayla sınırlı olmadığını ve tehditlerin binlerce yıl boyunca devam edebileceğini gösteriyor.
- Patlayan magmanın ne zaman ve nasıl biriktiğini, bu tür patlamalardan önce ve sonra magmanın durumunu öğrenmek, süper volkanların anlaşılması açısından büyük önem taşımaktadır.
Kaynak: Independent Türkçe
