WhatsApp Gizlilik Sözleşmesi Tartışmaları
Nilay Kamu/milliyet.com.tr – Dünyanın en popüler mesajlaşma uygulamalarından biri olan WhatsApp, geçtiğimiz aylarda bir tartışmanın fitilini ateşledi. Gizlilik sözleşmesinde yaptığı güncellemelerle kullanıcıları bir hayli kızdırmayı başaran WhatsApp, yeni gizlilik sözleşmesinde kullanıcı verilerini ana şirketi Facebook ile paylaşabileceğini duyurdu. Kullanıcıların bu durumu kabul etmemesi halinde hesaplarını kullanamayacaklarını bildirmesi ise tepkilere neden oldu.
Facebook’un sahibi Mark Zuckerberg, 2014 yılında WhatsApp’ı 19 milyar dolarlık bir anlaşma ile bünyesine kattı. O tarihten bu yana WhatsApp, birçok yenilikle kullanıcı sayısını katlamayı başardı. 2014 yılında 600 milyon kullanıcıya sahip olan WhatsApp, 2020 yılının Şubat ayı itibarıyla 2 milyardan fazla kullanıcıya ev sahipliği yapıyor. Her ne kadar yeni gizlilik sözleşmesi bazı kullanıcıların WhatsApp’tan kaçışına sebep olsa da, hala en çok kullanıcıya sahip mesajlaşma ve görüntülü konuşma uygulaması olarak biliniyor.
Gizlilik Sözleşmesi Tartışmasının Başlangıcı
WhatsApp, 4 Ocak 2021 tarihinde yaptığı bir açıklama ile “Kullanım Koşulları ve Gizlilik İlkesi”ni 8 Şubat 2021 tarihinde güncelleyeceğini duyurdu. Bu güncelleme, kullanıcıların tepkisini çeken bazı ifadeler içeriyordu. Kullanıcıların, sözleşmedeki değişikliklere onay vermesi durumunda bazı verilerinin Facebook ve bağlı şirketlerle paylaşılabileceği, aksi takdirde uygulamanın kullanılamayacağı belirtilmişti. Bu durum, birçok kullanıcının WhatsApp yerine alternatif uygulamalara yönelmesine neden oldu.
Özellikle sosyal medya üzerinden gelen tepkilere rağmen WhatsApp, gizlilik sözleşmesini tamamen geri çekmedi. Ancak, 15 Mayıs 2021 tarihine kadar bu süreci erteledi. WhatsApp, sözleşmenin yanlış anlaşıldığını belirtip, kullanıcıları bilgilendirmek amacıyla blog yazıları ve hikayeler paylaşmaya başladı. 15 Mayıs, bu süreçte önemli bir tarih haline geldi.
Hukuki Değerlendirmeler
Av. Ekin Dolgun ve Stj. Av. Melda Yılmaz tarafından yazılan “WhatsApp Gizlilik Sözleşmesi Kapsamında Hukuki Değerlendirmelerimiz” başlıklı yazıda, WhatsApp’ın sunduğu “Gizlilik İlkeleri” uyarınca uygulama üzerinden yapılan görüşmelerin uçtan uca şifreleme yöntemiyle korunduğu belirtiliyor. Bu şifreleme ile, yalnızca gönderici ve alıcı iletişimi okuyabiliyor. Ancak, WhatsApp’ın üst verileri (meta-data) ve yedeklemeleri şifrelenmediği için bu verilerin Facebook ve diğer grup şirketleri ile paylaşılması riski bulunuyor. Bu durum, kullanıcıların günlük alışkanlıklarının ve hareketlerinin şirketler tarafından takip edilmesine yol açabilir.
Kullanıcıların Durumu
Kullanıcılar, gizlilik sözleşmesini kabul etmedikleri takdirde bir süre sonra WhatsApp’ı kullanamayacaklar. Kullanıcılara, 120 gün içerisinde verilerini silmeleri için süre tanınacak. Hesapları pasif kaldığı takdirde, 120 günün sonunda hesap bilgileri silinecek.
WhatsApp’ın topladığı bazı verilerin Facebook ile paylaşılacak olması, Türk hukuk sistemi açısından 7 Nisan 2016 tarihli ve 29677 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“KVKK”) ile ilgili bazı endişeleri gündeme getiriyor. KVKK’nın amacı, kişisel verilerin işlenmesinde bireylerin hak ve özgürlüklerini korumak olarak tanımlanmıştır.
Açık Rıza ve Kullanıcı Hakları
KVKK’nın 5. maddesine göre, kişisel verilerin işlenebilmesi için ilgili kişinin açık rızasının bulunması gerektiği vurgulanmaktadır. WhatsApp, kullanıcıların açık rızasını almak yerine sözleşmeyi kabul etmelerini şart koşarak bir dayatma yapıyor. Bu durum, KVKK’nın ihlaline sebep olmaktadır.
Hesapların Silinmesi ve Hukuki Görüşler
İstanbul Aydın Üniversitesi’nde bilişim hukuku alanında ders veren Doç. Dr. Murat Volkan Dülger, bu durumu bir dayatma olarak nitelendiriyor. Kullanıcıların gizlilik sözleşmesini kabul etmemesi durumunda hesaplarının silinmesi gerektiğini belirtiyor. Bu durumun hukuka aykırı olduğunu dile getiriyor.
WhatsApp, 120 gün boyunca aktif olmayan hesapları otomatik olarak silecek. Kullanıcılar ya gizlilik sözleşmesini kabul edecek ya da sohbet geçmişlerini indirerek alternatif uygulamalara geçecek. Eğer kullanıcı sözleşmeyi kabul etmezse, 120 gün içinde hesabı pasif hale gelecek ve verileri silinecek.
Alternatif Uygulamalar ve Kullanıcı Bilinci
WhatsApp yerine alternatif uygulamalara geçmenin anlamsız olduğunu belirten Üsküdar Üniversitesi’nden Prof. Dr. Süleyman İrvan, birçok benzer uygulamanın aynı sistemleri kullandığını ifade ediyor. Kullanıcıların, kişisel verilerinin kullanılmasını istemiyorlarsa bu uygulamaları kullanmamaları gerektiğini vurguluyor.
WhatsApp’ın 120 günlük sürecinin, kullanıcıların hesaplarını nasıl etkilediği konusunda dikkatli olunması gerektiğini belirten İrvan, kullanıcıların bu durumu daha bilinçli bir şekilde değerlendirmesi gerektiğini düşünüyor.
