Vitamin Eksiklikleri ve Sağlığımız Üzerindeki Etkileri
İş arkadaşlarınız veya günlük yaşamınızdaki kişiler hasta olduğunda hemen hapşırmaya mı başlıyorsunuz? Hava değişikliklerinde hemen güçsüzleşiyor musunuz? Kış mevsimi geldiğinde ilk hasta olan siz misiniz? Metabolizmanız, bir araba motoru gibi çalışır; araba benzin yokken nasıl hareket edemezse, beden de yeterli vitamin ve mineraller olmadan sağlıklı bir şekilde işlemez. Vitamin denilince hemen ilaçlara sarılmamak gerektiğini unutmamak önemlidir. Peki, ne yapmalıyız? Beslenme Danışmanı Yasemin Özen İpek, bu konuda önemli tavsiyelerde bulunuyor.
İpek’in Açıklamaları:
Yapılan bilimsel çalışmalar, bitki bazlı gıdaların az tüketilmesi sonucunda toplumun büyük bir bölümünün yeterli ve dengeli beslenmediğini ve bu nedenle hastalıklara kolaylıkla yakalandığını göstermektedir. Günlük vitamin alımı için tüm beslenme dernekleri, günde en az 5 porsiyon meyve tüketimini önermektedir. Eğer tanı konulmuş bir rahatsızlığınız yoksa meyveden korkmamalısınız.
Vitamin Eksikliği Belirtileri
Vitamin eksikliğinin en belirgin belirtileri arasında yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon zorluğu ve düşük bağışıklık bulunur. Dengeli ve yeterli beslenme ile bedenin ihtiyacı olan vitamin ve mineral ihtiyaçları karşılanabilir; ek vitaminler ise herkes için gerekli değildir. Kan tahlilleri yapılmadan her ilacı kullanmak doğru değildir. Ciddi vitamin eksiklikleri, görme bozuklukları, aşırı saç dökülmesi ve kırılan tırnaklar gibi büyük problemler ortaya çıkarabilir. En yaygın vitamin eksikliği D vitamini eksikliğidir. D vitamini eksikliğinden sonra en çok görülen eksiklik ise B12 eksikliğidir. B12 vitamini, toprak köklerinden doğrudan alındığı için bizlerin sebze ve meyve tüketiminde eksiklik yaşaması sebebiyle hayvansal gıdalardan alınması önerilmektedir.
D Vitamini Eksikliği Belirtileri
- Kemik ve sinir sistemi bozuklukları, raşitizm (çocuklarda kemik hastalığı, eğriliği) yorgunluk, saç dökülmesi.
- Yeterli güneş ışığı alınamaması durumunda ortaya çıkar. Bazı ilaçlar D vitamini eksikliğine sebep olabilir.
- Her gün 15 dakika kadar dizlerin ve bileklerin doğrudan güneş ışığına ihtiyacı vardır.
- Ayrıca avokado ve mantarlar (porçini, kuzu göbeği) D vitamini kaynağıdır.
- Bu vitamin beden için oldukça önemlidir.
E Vitamini Eksikliği Belirtileri
- Kas hastalıkları.
- Psikolojik değişiklikler.
- Enfeksiyon hastalıklarına yatkınlık.
- Kas iltihabı.
- Konsantrasyon bozukluğu.
- Sinirlilik hali.
- Yorgunluk.
- Yaşla uygun olmayan cilt yaşlanması.
- Kanser ve tip 2 diyabet riski.
E vitamini kaynakları: Badem, kepekli ürünler, domates salçası, zeytinyağı, ayçiçek yağı ve çavdar.
K Vitamini Eksikliği Belirtileri
- Ciltte kolay kanama ve morarma.
- K vitamini, yeşil sebzelerde bulunur. Bazı kan sulandırıcı ilaçlarla birlikte dikkatli tüketilmesi gerekir.
- Minerallerin eksikliği.
Demir Eksikliği Belirtileri
- Soluk cilt, saç dökülmesi, sürekli üşüme, halsizlik ve yorgunluk.
- Bağırsak hastalıkları olanlar ve kadınlar demir eksikliğini daha sık yaşarlar. Kalsiyum tabletleri veya aşırı çay tüketimi demir emilimini azaltabilir.
- Buğday kepeği, kabak çekirdeği, üzüm, kuru kayısı, haşhaş tohumu, mercimek ve susam iyi demir kaynaklarıdır.
İyot Eksikliği Belirtileri
- Kabızlık, sürekli üşüme hali, kronik yorgunluk.
- Kronik iyot eksikliği hipotiroitizme sebep olabilir.
- Deniz tuzu, spirulina, alg, mantar ve semizotu iyi iyot kaynaklarıdır.
Kalsiyum Eksikliği Belirtileri
- El ve ayaklarda karıncalanma, kas ağrıları ve uyku problemleri.
- Kalsiyum eksikliğine D vitamini eksikliği de eşlik edebilir. Bunun birçok sebebi olabilir; örneğin böbrek fonksiyon bozuklukları, hipotiroitizm ve kortizon kullanımı.
- Susam, badem, incir, roka, pişmiş ıspanak ve karalahana kalsiyum açısından zengindir.
Potasyum Eksikliği Belirtileri
- Kalp problemleri (ritim bozuklukları), kas güçsüzlüğü ve kabızlık.
- Potasyum eksikliği ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir; kalp ritim bozuklukları bunlardan biridir. Uzun süren ishal, sürekli lavman kullanımı, böbrek fonksiyon bozuklukları, alkol tüketimi ve yoğun tuz kullanımı potasyum eksikliğine neden olabilir.
- Kuru domates, soya unu, çiğ beyaz fasulye, kurutulmuş yeşil fasulye ve peynir altı suyu yoğun potasyum kaynaklarıdır.
Çinko Eksikliği Belirtileri
- Cilt problemleri, soğuk algınlığı, kırılgan tırnaklar.
- Doğum kontrol hapını sürekli kullananlarda çinko eksikliği daha fazla görülür.
- Sık sık hasta olma, sürekli yorgunluk, saç dökülmesi, yaraların geç iyileşmesi, sık uçuk çıkması ve gece körlüğü çinko eksikliği belirtileridir. Yetersiz beslenmenin yanı sıra alkol tüketimi, aşırı kalsiyum alımı ve bazı bağırsak rahatsızlıkları da çinko eksikliğine neden olabilir.
- Mısır, kabak çekirdeği, ceviz, kepekli makarna, yulaf gevreği ve kurutulmuş mercimek doğal çinko kaynaklarıdır.
