Vegan Diyet ve Çocukların Beslenmesi
Dünyanın dört bir yanında birçok insan, vegan diyet tercih etmeyi seçiyor. Bu seçimler genellikle hayvan hakları, iklim değişikliği ve sağlık yararları gibi faktörlerden etkileniyor. Ancak çocukların vegan olarak büyütülmesinin sağlıklı olup olmadığı konusunda birçok soru işareti var. Vegan aileler, özellikle Hint mutfağından neler öğrenebileceklerini merak ediyor. Yapılan bilimsel çalışmalar, bitki bazlı vejetaryen ve vegan diyetlerin yetişkinler için daha sağlıklı olduğunu gösterirken, Hindistan’da yaklaşık 400 milyon insanın yani nüfusun %39’unun vejetaryen olduğunu belirtmek önemlidir. Bu durum, Hindistan’daki birçok vejetaryen yemeğin aslında vegan olarak sınıflandırılabileceğini göstermektedir; çünkü hayvansal ürünlerden uzak bir beslenme tarzı yaygındır. Ülkenin zengin yerel tahıl, baklagil ve sebze çeşitliliği, vegan beslenme hareketinin büyümesine katkıda bulunuyor.
Sosyal medyada vegan yaşam tarzının avantajlarını savunan gruplar, yerel ürünlerle yapılan tarifler paylaşarak hayvansal ürünlere duyulan ihtiyacın aslında gereksiz olduğunu vurguluyor. Bu süreçte birçok vegan aile, çocuklarını nasıl besleyecekleri konusunda çeşitli zorluklarla karşılaşıyor. Uzmanlar, vegan diyetlerin çocuklar üzerindeki etkilerinin dikkatlice değerlendirilmesi gerektiğini ve dengeli bir beslenme planı hazırlanmasının önemini vurguluyor.
Hindistan Mutfağının Vegan Ailelere Katkısı
Ashish Humar Jain, 2010 yılında, yalnızca 28 yaşındayken, süt endüstrisindeki hayvanların maruz kaldığı kötü muameleleri gösteren bir video izledikten sonra eşiyle birlikte vegan bir diyete geçmeye karar verdiklerini anlatıyor. Jain, eşinin o dönemde hamile olduğunu ve çiftin Hindistan’ın İndore şehrinde çocuklarını vegan olarak yetiştirmeye karar verdiğini belirtiyor. Hindistan’daki vejetaryen yemek çeşitliliği, onlara bu süreçte büyük kolaylık sağladığını ifade ediyor. Jain, bitkilerin ve tahılların yüksek besin değerine sahip olduğunu vurgulayarak Hint mutfağını vegan ailelere öneriyor.
Kerala’da büyüyen ve 2014 yılında İspanya’ya göç eden 33 yaşındaki Bhavya Chandra Prem ise üniversite döneminde hayvan hakları üzerine belgeseller izledikten sonra vegan olmaya karar verdiğini belirtiyor. 2020 yılında hamile olduğunu öğrendiğinde, diyetini değiştirmek istemediğini söyleyen Prem, doktoruyla görüştükten sonra yüksek proteinli vegan bir diyetle beslenmeye devam ettiğini ifade ediyor. Prem, “Çeşitli mercimek yemekleri, baklagillerle yapılan türlüler, sebzeli çorbalar, tofu ve soya ürünleriyle beslendim. En sevdiğim yemek, Hindistan cevizli maş fasulyesiyle yapılan bir türlüydü,” diyor. Klinik Diyetisyen Edwina Raj, Hint mutfağının veganlar için son derece uygun olduğunu belirtiyor ve sağlıklı protein alımı için esmer ve siyah pirinç türleri, mercimek, kurutulmuş bezelye ve fasulye öneriyor. Jain ise yerel yeşil yapraklı sebzeleri, kimyon tohumunu ve susamı tavsiye ediyor.
Çocuklar için Güvenli Bir Vegan Diyet
Çocukların beslenmesinde en önemli husus, her yaş grubunda farklı besin kaynaklarına ihtiyaç duymalarıdır. Çocuklar, daha küçük porsiyonlar tükettiği için besin açısından yoğun gıdalara ihtiyaç duyarlar. University College London Çocuk Sağlığı Enstitüsü’nde Pediatrik Beslenme Profesörü olan Mary Fewtrell, “Çocukların midesi yetişkinlerden çok daha küçük, bu yüzden besin değeri yüksek yiyecekler tüketmeleri gerekiyor,” diyerek durumu açıklıyor. Beslenme uzmanları, bebeklerin sağlıklı büyümesi için en iyi besin kaynağının anne sütü olduğunu vurguluyor. Anne sütünü bırakan küçük çocuklara verilecek vegan yemeklerin ise iyi bir şekilde planlanması gerektiğinin altını çiziyorlar. Uzmanlar, çocuklarda özellikle ette bulunan B12 vitamini alımına dikkat edilmesi gerektiğini ve bunun ek takviye olarak sağlanabileceğini belirtiyor.
2016 yılında İtalya’da vegan olarak büyütülen bir çocuk, kan değerlerinde ciddi kalsiyum eksikliği tespit edilince ailesinden alındı. İtalyan basınına göre, bir yaşındaki çocuğun kilosu 3 aylık bir bebekle eşdeğerdi.
Kemiklerdeki Mineral Düşüklüğü
2021 yılında yapılan ve Amerikan Klinik Beslenme Dergisi’nde yayımlanan bir çalışma, Polonya’da 5-10 yaş arası vegan, vejetaryen ve et yiyen çocukların sağlık durumlarını karşılaştırdı. Çalışma, vegan çocukların diğer gruplara göre daha zayıf olduğunu ve kalp sağlığı açısından daha sağlıklı bulunduklarını ortaya koydu. Ancak vegan çocukların ortalama 3 santimetre daha kısa olduğu ve kemik kütlelerinin diğer çocuklara göre daha düşük olduğu saptandı. Araştırmanın yazarlarından Antropoloji ve Pediatrik Beslenme Uzmanı Jonathan Wells, “Vegan çocukların vücudundaki yağ oranı daha düşük ve daha kısa boylu olmaları dikkat çekici. Ayrıca ergenliğe daha geç girme olasılıkları daha yüksek. Ergenliğe geç giren çocukların daha uzun süre büyüdükleri gözlemleniyor,” dedi.
Araştırmacılar, vegan çocukların kemiklerinde mineral eksikliği olduğunu endişe verici bulmuşlardır. Wells, “Kemikler 20’li yaşların başında olması gereken yoğunluğa ulaşmalıdır. Bu yaşlarda hala mineral eksikliği varsa, bunun onarılması oldukça zor. Zayıf kemik yapısına sahip olanların ileride osteoporoz gibi hastalıklara yakalanma riski daha yüksektir,” diye ekliyor. Çalışmada et ve hayvansal ürün tüketen çocukların protein açısından, vejetaryen çocukların ise kalsiyum açısından zengin olduğu tespit edilmiştir. Genel olarak yapılan diğer araştırmalar, vejetaryen ve vegan diyetlerin çocuklar için sağlıklı olabileceğini göstermektedir. Uzmanlar, vegan beslenen çocukların ve yetişkinlerin, tükettikleri gıdaların besin açısından dengeli olmasına dikkat etmesini ve gerektiğinde vitamin takviyesi almasını öneriyor. Ayrıca günümüzde endüstriyel çiftliklerde hayvanlara verilen hormonların çocuklar için potansiyel tehlikeler taşıdığına da dikkat çekilmektedir.
