Varis Nedir ve Nasıl Önlenir?
En sık rastlanan damar hastalıklarından biri olan varis, hem estetik kaygılar hem de fiziksel rahatsızlıklar açısından önemli bir sorun teşkil etmektedir. Varis, genellikle bacaklarda görülen bir rahatsızlık olup, bireylerin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyebilir. Peki, varisi önlemek için neler yapılabilir? Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ali Rıza Cenal, varis hakkında bilinmesi gerekenleri detaylı bir şekilde açıkladı.
Varis Neden Oluşur?
Prof. Dr. Cenal, varisin, toplardamarların kalıcı olarak genişlemesi sonucu meydana geldiğini belirtirken, kadınların yaklaşık %40’ının ve erkeklerin %25’inin bu durumdan etkilendiğini ifade etti. Varis, genellikle toplardamar kapakçıklarının işlevini kaybetmesi sonucu ortaya çıkar. Kapakçık, yer çekiminin tersine, kanın aşağıdan yukarıya doğru kalbe taşınmasını sağlar. Eğer bu kapakçık düzgün çalışmazsa, kanın geri akışı engellenemez ve bu durum damarların genişlemesine sebep olur. Ayrıca, toplardamarların pıhtı nedeniyle tıkanması da varis oluşumuna yol açabilir, bu durumda kanın yukarı akışı sağlıklı bir şekilde gerçekleşmez ve damarlarda aşırı bir basınç oluşur.
Belirtileri Nelerdir ve Kimler Risk Altında?
Varisin belirtileri arasında, bacaklarda görülen mor-mavi şişlikler, ağrı, ağırlık hissi, kaşıntı, uyuşukluk ve şişlik bulunmaktadır. Prof. Dr. Cenal, risk altında olan grupları şu şekilde sıraladı:
- 50 yaş ve üzeri bireyler
- Uzun süre ayakta kalan veya bu tür işlerde çalışanlar
- Masa başı işte oturan ve uzun süre hareketsiz kalanlar
- Obezite sorunu yaşayanlar
- Hamile olan kadınlar
- Aile geçmişinde varis bulunanlar
Varisin Üç Temel Türü
Prof. Dr. Cenal, toplardamar yetmezliğine bağlı olarak bacaklarda üç çeşit varis türü oluştuğunu belirtmiştir:
- Büyük Varis: Ciltte belirgin çıkıntılara neden olan bu varisler, genellikle 4 mm çapındadır. Derinin altında oluştuğu için renk değişikliği yaratmaz, sadece damarın yeşilimsi rengi görülebilir. Ayakta dururken daha belirgin hale gelir, bacaklar yukarı kaldırıldığında ise kaybolur. Bu varisler, ana damarlardan birinin kapak yetmezliğine bağlı olarak gelişir.
- Orta Boy Varis: İki ila üç mm boyutlarındaki orta boy varisler, cildin altında küçük çıkıntılar oluşturur ve genellikle yeşil-mor renktedir. Bu tür varisler, ağrı, kaşınma ve sızlama gibi sorunlara yol açabilir. Orta boy varisler, köpük tedavisi ile tedavi edilebilir ve tekrarlama olasılığı düşüktür.
- Kılcal Varis: Ciltte kabarıklık yaratmayan, genellikle saç kılı inceliğinde olan kılcal varisler, kırmızı ve mor renktedir. 10 kişiden 5’inde görülebilirler ve büyük varislere dönüşme olasılıkları yoktur. Yaygın olduğu durumlarda ağrı ve sızlama yapabilir ve tedavi ile tamamen ortadan kaldırılabilir.
Varisi Önlemek Mümkün Mü?
Prof. Dr. Cenal, sağlıklı ve aktif bir yaşamın varisi önlemenin temel kuralı olduğunu vurguladı. İşte varisi önlemek için uygulanması gereken bazı yöntemler:
- Sporu yaşam tarzınız haline getirin. Günde en az 30 dakikanızı egzersize ayırın. Yoğun bir spor programınız olmasa bile yürüyüş gibi temel fiziksel aktiviteleri ihmal etmeyin.
- Aşırı kilolar, varisin oluşumunda önemli bir faktördür. Kilo kaybı, toplardamarlara binen baskıyı azaltır ve hareket kabiliyetinizi artırır.
- Belli aralıklarla soğuk su uygulamaları yapın. Soğuk su, damar duvarlarını büzüştürerek kan akışını kolaylaştırır.
- Dinlenirken bacaklarınızı yukarı kaldırarak toplardamardaki basıncı azaltabilir ve kanın kalbe daha hızlı ulaşmasını sağlayabilirsiniz.
- Bacak kaslarınızı çalıştıracak aktivitelerde bulunun. Asansör yerine merdivenleri kullanın ve bisiklete binmeyi tercih edin.
- Aşırı sıcaklardan korunmaya çalışın, çünkü sıcak hava toplardamarların genişlemesine neden olarak varis oluşumunu hızlandırabilir.
