Uyku ve Sağlık Üzerine Bilgiler
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Muhammed Emin Akkoyunlu, uyku ihtiyacının kişiden kişiye değişmekle birlikte, genel olarak insanların ortalama 7 ila 9 saat arasında bir uykuya ihtiyaç duyduğunu belirtmektedir. Uyku, ritmik bir döngü olarak, bireylerin biyolojik saatine bağlı olarak düzenlenir. Beynimizde, gözlerden gelen sinirlerin üzerinde yer alan suprakiazmatik bölge, bu 24 saatlik döngünün düzenlenmesinden sorumludur. Bu saat, ne zaman uyuyup ne zaman uyanacağımızı belirlememizde kritik bir rol oynar. Bu biyolojik saatin düzgün çalışabilmesi için en önemli faktörlerden biri ise uyku kalitesidir.
Pandemi Stresini REM Uykusuyla Yenin
Prof. Dr. Akkoyunlu, uykunun aslında aktif bir dinamik süreç olduğunu vurgularken, uykunun iki önemli evresinden bahsetmektedir. İlk evre, derin uyku olarak bilinen REM (Rapid Eye Movement) evresidir. Bu evrede, beynin ve bilişsel fonksiyonların düzenlenmesi sağlanır. Ön belleğe alınan bilgilerin uzun belleğe aktarılması, bu evrede gerçekleşir. Bu nedenle, uyku sorunları yaşayan bireylerde Alzheimer gibi bilişsel hastalıkların daha sık görüldüğü gözlemlenmektedir. Pandemi döneminde yaşanan stresin, sağlıklı bir uyku ile azalabileceği de önemlidir. Uyku, hem stresin unutulması hem de bilgilerin hatırlanması açısından kritik bir öneme sahiptir.
İkinci evre ise non-REM olarak adlandırılan yüzeysel uyku evreleridir. Bu evrelerde hormonal salgıların yanı sıra, bedenin diğer bölgelerinin organizasyonu da gerçekleşir. Eğer bu hormonlar yeterince salgılanmazsa, akşam saatlerinde aniden acıkma gibi durumlar ortaya çıkabilir.
Kanser Riski ve Erken Kırışıklık Sorunları
Prof. Dr. Akkoyunlu, non-REM uykusunun eksikliği durumunda özellikle büyüme hormonu salgısında ciddi sorunların yaşanabileceğini ifade etmektedir. Büyüme hormonu, çocuklarda büyümeyi sağlarken, yetişkinlerde de dokuların yenilenmesini, yaşlanmanın geciktirilmesini ve cilt sağlığını düzenlemektedir. Yeterli uyku almadığımızda, büyüme hormonunun yeterince salgılanamaması, dokuların yenilenmesinde bozulmalara, kanser riskinin artmasına ve erken yaşlanmaya neden olabilir. Ayrıca, bu hormonların düzgün bir şekilde salgılanamaması, diyabet ve yüksek tansiyon gibi sağlık problemlerine de yol açabilir.
Uyku Hijyeni ve Öneriler
Prof. Dr. Akkoyunlu, uyku hijyeninin nasıl olması gerektiğine dair önerilerini şu şekilde sıralamaktadır:
- Uyku hastalıklarından korunmak için en geç 22.00-23.00 saatleri arasında yatağa geçilmelidir.
- Genel olarak 8 ila 8.5 saatlik bir uyku süresi önerilmektedir.
- Uyku hijyeni oldukça önemlidir; bu nedenle uyku sırasında odada hiçbir ışık olmamalıdır.
- Uykudan en az 2 saat önce LED ekranlar kapatılmalı ve gözlerden uzak tutulmalıdır.
Ayrıca, uyku apnesi sendromu gibi uyku hastalıkları ciddiye alınmalı ve horlama gibi belirtilerin ivedilikle çözüme kavuşturulması gerektiği belirtilmektedir.
