Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Levent Öztürk, sağlıklı bir yaşam için uyku hijyeninin önemine dikkat çekiyor. Uyku hijyeni, yaşam biçimi, uyku saatleri ve ortam şartlarının düzenlenmesini kapsayan bir dizi kuralı içeriyor. Bu kurallara uyum sağlamak, sağlıklı bir uykunun temel taşlarını oluşturuyor.
Uyku Farkındalığı Oluşturulmalı
Öztürk, sağlıklı bir uykunun sadece bireysel sağlık değil, aynı zamanda sağlıklı gelecek ve nesiller için de kritik bir öneme sahip olduğunu belirtiyor. Bu bağlamda, uyku sağlığının toplum genelinde farkındalığının artırılması gerektiğini vurguluyor.
Sağlıklı Uyku Nasıl Anlaşılır?
Sağlıklı bir uykunun alınıp alınmadığını basit değerlendirmelerle anlayabileceğimizi ifade eden Öztürk, şu şekilde açıklıyor: “Eğer birey sabah kalktığında dinlenmiş hissediyorsa ve gün içerisinde uyku hali yaşamıyorsa, o zaman bu uyku sağlıklı bir uyku olarak değerlendirilmelidir.” Ayrıca, yorgun kalkma ve gün içinde uyuklama durumlarının, uyku sağlığının birer uyarısı olduğunu ve uyku hijyeninin gözden geçirilmesi gerektiğini belirtiyor.
Uyku Saatlerimizi Dikkatli Ayarlamalıyız
Öztürk, uyku hijyeni için düzenli yatış ve kalkış saatine dikkat edilmesi gerektiğinin altını çiziyor. Şunları ekliyor:
- Uyku saatlerimizle çok oynamamalıyız. Hafta içi, hafta sonu ve tatillerde uyku düzenimiz belirli olmalı.
- Yatış ve kalkış saatleri, bireyin ihtiyacına göre değişkenlik gösterebilir. Örneğin, kimisi akşam saat 10’da, kimisi ise 12’de yatabilir. Ancak hangi düzen benimsenmişse, bu düzenin sürdürülmesi önemlidir.
- Sabah kalktığımızda, yatakta fazla zaman harcamadan hemen güne başlanmalıdır.
- Özellikle sabah kalktığımızda gözümüze parlak bir ışık girmesi, beynimizdeki biyolojik saatimizin doğru şekilde ayarlanmasına yardımcı olur. Bu, güne başlama mesajını beyne iletir.
Öztürk, sağlıklı uykunun temelinin uyku hijyeni kurallarına uyum sağlamak olduğunu vurguluyor.
Uykuya Hazırlık Süreci
Öztürk, uyku saatine yaklaşırken özellikle son iki saat içerisinde uykuya hazırlık yapılması gerektiğini belirtiyor. Şunları ekliyor:
- Uyumadan önce fiziksel aktivite yapılmamalıdır.
- Son yarım saat içerisinde bir bitki çayı içmek veya kitap okumak gibi rahatlatıcı aktiviteler yapılabilir.
- Yatmadan önce odanın serin olması önemlidir. İdeal yatak odası sıcaklığı 19-20 derece olmalıdır. Bu koşullarda ince bir örtüyle rahat bir uyku sağlanabilir.
- Odanın tamamen karanlık olması, gözümüze girecek ışık kaynaklarının bulunmaması gerekir. Işık, melatonin hormonunun salgılanmasını engelleyerek uyku kalitesini olumsuz etkiler.
Öztürk, uyku süresinin kişiden kişiye ve yaşa göre değişiklik gösterdiğini ve genel bir kural olarak 7 saatten az uyunmaması gerektiğini belirtiyor.
