Uyku apnesi nedir?
Uyku apnesi, teneffüsün uyku esnasında en az 10 saniye boyunca durması durumudur. Tıkayıcı (obstrüktif), santral (merkezi hudut sistemi kaynaklı) ve mikst (karma) tipleri olmakla birlikte çoklukla karşımıza tıkayıcı (obstrüktif) uyku apnesi halinde çıkmaktadır. Hayli yaygın lakin sıklıkla gözden kaçan ve tedavi edilmediğinde önemli sonuçlar doğurabilecek bir uyku bozukluğudur.
Uyku apnesi nasıl anlaşılır?
Tıkayıcı uyku apnesi ekseriyetle şiddetli horlama, uyku esnasında oburunun şahit olduğu teneffüs durması atakları, gece sık uyanma, terleme, sık idrara çıkma, sabahları baş ağrısı, ağız kuruluğu, dinlenmemiş olarak kalkma, gün içinde uykululuk hali, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu, unutkanlık, sonluluk üzere şikayetlerle kendini gösterir. Tipik olarak hasta ve hasta yakını tarafından yüksek sesle horlamayı takip eden 15-30 saniye periyodik sessiz apne periyodu sonrasında, nefes açlığı ile uyanma yahut şiddetli horlamanın tekrar başlaması formunda tanım edilir.
Bu şahıslar risk altında!
Erkek cinsiyette ve postmenapozal bayanlarda, çok kilolularda, kalın bir boyun yahut dar hava yollarına sahip olanlarda, sakinleştirici, uyku yapan ilaç, alkol ve sigara kullananlarda, yapısal beyin hasarı bulunanlarda (santral apne için) görülme riski daha yüksektir.
Tanısı nasıl konur?
Tanısı, hikaye, fizik muayene ve polisomnografi dediğimiz uyku testi sonuçlarına dayanarak konulur. Ayrıyeten hava yolu açıklığının kıymetlendirilmesi için KBB muayenesi yapılır.
Tedavisi mümkün
Uyku apnesi polisomnografi sonucuna nazaran hafif, orta ve şiddetli olarak derecelendirilir ve tedavisi buna nazaran planlanır. Hafif uyku apnesi durumunda kilo verilmesi, alkol, sigara ve apne tetikleyici ilaçların bırakılması; pozisyonel uyku apnesi durumunda, sırtüstü yatmaktan kaçınılması halinde ömür biçimi değişiklikleri ve genel tedbirler kâfi olabilmektedir. Orta ve ağır şiddette uyku apnesinde ise uyku esnasında CPAP dediğimiz devamlı olumlu havayolu basınç aygıtları kullanılmaktadır. CPAP tedavisine aday hastalara ikinci gece yatışı yapılarak hastanın aygıta ahengi gözlenir, uygun cihaz ve maske seçimi yapılarak ve uygulanacak basınç aralıkları tayin edilir. Ayrıyeten havayolunda darlık yaratan patolojik durumlar KBB tarafından cerrahi olarak düzeltilir.
Ciddi tablolara sebebiyet verebilir
Uyku apnesinin uygun tedavisinin yapılmadığı durumlarda denetim edilemeyen hipertansiyon başta olmak üzere birçok kalp damar hastalığına yatkınlık ortaya çıkar. Kalp ritm bozuklukları, koroner arter hastalığı, kalp krizi, kalp yetmezliği, inme hatta uykuda ani kalp durması formunda önemli kardiyak sonuçlar ortaya çıkabilir. Hormonal dengesizlikler nedeniyle çeşitli cinsel fonksiyon bozuklukları görülebilir. Gece kâfi ve dinlendirici bir formda uyuyamayan hastalarda önemli unutkanlık, dikkat ve konsantrasyon zahmetleri ortaya çıkar ve bu durum iş yahut trafik kazaları ile sonuçlanabilir. Sonluluk ve depresyona eğilim artar. Çocuklarda ise gün içinde uyuklama, okul muvaffakiyetinde düşme ve gelişme geriliğine sebebiyet verir.
Tedavisi için geç kalmayın
Uyku apnesi çok kıymetli bir sıhhat sorunu olmakla birlikte teşhis ve tedavisinde önemli gecikmeler yaşanan bir bozukluktur. Bu gecikmeler kişinin hayat kalitesinde besbelli düşüşlere, önemli özürlülüğe hatta mevte sebebiyet verebildiği için üstte bahsedilen belirtileri taşıyan bireylerin vakit kaybetmeden uygun bir uyku merkezine başvurmaları epeyce değerlidir.
