Türkiye’de Üçüncü Doz Aşılama Süreci Başladı
Türkiye, 50 yaş üzerindeki bireyler ve sağlık çalışanları için üçüncü doz aşılamaya başladı. Dünyada üçüncü doz aşılamanın gerekliliği üzerinde tartışmalar sürerken, Türkiye’nin bu kararı almasının arkasındaki sebepler merak konusu oldu. Bu bağlamda yapılan araştırmaları inceledik ve akıllardaki sorulara yanıt aramaya çalıştık.
Üçüncü Doz Aşılamaya Neden İhtiyaç Duyuldu?
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yaptığı açıklamada “3. doz aşının faydalı olacağını kararlaştırdık” dedi. Ancak bu kararın gerekçeleri hakkında detay vermedi. Uzmanlar, özellikle 65 yaş ve üzerindeki kişilerin ve sağlık çalışanlarının, koruyuculuğu daha düşük olan Sinovac aşısını almış olmaları nedeniyle üçüncü bir doza ihtiyaç duyabileceklerini vurguluyor.
Manisa Celal Bayar Üniversitesi tarafından 24 Haziran’da yayımlanan ve 1053 sağlık çalışanının takip edildiği “Sinovac Aşısının Bağışıklık Yanıtı 3. Ay İzlem Sonuçları” adlı araştırmaya göre, ikinci aşıdan 28 gün sonra sağlık çalışanlarının %97’sinde antikor tespit edildi. Ancak bu oran, üçüncü ayın sonunda %77’ye geriledi. Araştırmada, sağlık personelinin %95’inde antikor seviyelerinin azaldığı görülerek, şu sonuca varıldı: “Tüm bu veriler, Ağustos 2021’de yapacağımız ‘Aşılama sonrası 6. ay antikor düzeyleri ve etkinliği’ izlem sonuçları ile netleşecek olmakla birlikte, aşının etkinliğinin uzun süreli olabilmesi için sağlık çalışanlarında ‘3. doz hatırlatma aşısının’ gerekebileceğini düşündürmektedir.”
Üçüncü doz aşılamanın bir diğer nedeni ise, bazı ülkelerde hızla yayılan delta varyantına karşı koruyuculuğu kanıtlanmış bir aşı ile bu dozun yapılmasının varyanta karşı daha fazla koruma sağlamasıdır. Türk Tabipleri Birliği de 29 Haziran’da Sağlık Bakanlığı’na gönderdiği bir mektupta “Gelinen bu aşamada 3. doz aşı uygulaması bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır” ifadesini kullanmıştı.
BioNTech’in kurucusu Uğur Şahin, aşılarının delta varyantına karşı da etkili olduğunu belirtti ve aşıları yeni varyantlara uyarlamaya henüz gerek olmadığını ifade etti. Şahin, “3. doz aşının bağışıklığı yenilemek için yüksek bir değere sahip olabileceğini varsayıyorum. Ancak takviye aşılamanın ne zaman ve ne sıklıkta gerekli olacağını henüz bilmiyoruz” dedi.
Sinovac Aşısının Delta Varyantına Etkisi
Türkiye’de özellikle 2021’in ilk aylarında yaygın olarak uygulanan Sinovac aşısının delta varyantına karşı etkinliğine dair kesin bir veri bulunmuyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, “Eldeki aşılar mutasyonlara karşı belirli seviyelerde koruyucu gözüküyor” şeklinde bir açıklama yaptı. Sinovac Sözcüsü Liu Peiçeng ise aşılarının delta varyantına karşı da etkili olduğunu, ancak üretilen antikorun bu varyantta üçte bire düştüğünü bildirdi. Ancak bu verilerin bilim dünyasıyla paylaşılmaması ve yalnızca bir basın açıklaması ile yapılması, bilim insanları arasında şüpheye yol açtı.
Sinovac ile aşılanan sağlık çalışanları, Endonezya’da delta varyantının etkisiyle yaşanan yeni bir dalgada yüzlerce sağlık çalışanının koronavirüse yakalandığını bildirdi. Dünya Sağlık Örgütü, delta varyantının geçen yıl İngiltere’de ortaya çıkan ve koronavirüsün ilk haliyle kıyaslandığında daha bulaşıcı olduğu açıklanan alfa varyantından %55 daha bulaşıcı olduğunu, önümüzdeki aylarda dünyada baskın varyant haline gelmesinin beklendiğini ifade etti.
Üçüncü Doz Aşılama Sürü Bağışıklığını Yavaşlatır mı?
TÜİK verilerine göre Türkiye’de 50 yaş üzeri nüfus, toplumun yaklaşık %25’ini oluşturuyor. Bu da yaklaşık 20 milyon kişiye denk geliyor. Türkiye’deki sağlık çalışanlarının sayısı ise yaklaşık 1 milyon. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, kısa süre içinde Türkiye’de günde 1,5-2 milyon doz aşı yapılacağını açıkladı. Eğer bu düzeyde aşılama gerçekleştirilebilirse, Türkiye 10-15 gün içinde 50 yaş üzeri nüfusun ve sağlık çalışanlarının tamamını aşılayabilir.
Türk Tabipleri Birliği İkinci Başkanı Dr. Ali İhsan Ökten, Sağlık Bakanı Koca’nın açıklamalarına dayanarak Türkiye’nin elinde yeterli miktarda aşı bulunduğunu ve bu nedenle 3. doz aşılamanın sürü bağışıklığına ulaşma hedefini yavaşlatmayacağını dile getirdi. Sinovac aşılarının 6. aydan itibaren koruyuculuğunun düştüğünü hatırlatan Ökten, bu grubun hastalığa karşı korunması için 3. doz aşının gerekli olduğunu belirtti.
Üçüncü Dozda Hangi Aşı Tercih Edilmeli?
Dr. Ökten, mevcut verilere göre Pfizer/BioNTech aşısının 9 aya kadar koruma sağladığını ifade etti. İngiltere de sonbahardan itibaren riskli gruplardaki kişilere üçüncü doz aşı uygulamayı değerlendiriyor.
Dünyada Farklı Aşılar Uygulayan Ülkeler Var mı?
Sağlık Bakanı Koca’nın duyurusundaki bir diğer önemli nokta, ilk dozunu Sinovac olan kişilerin ikinci dozunu Pfizer/BioNTech olabileceğiydi. Koronavirüsle mücadelede, insanlara farklı türlerden aşılar uygulanması üzerine araştırmalar yapılmakta. Bu araştırmalarda farklı aşılar olan kişilerin bağışıklık sistemlerinin koronavirüse karşı iyi bir tepki verdiği gözlemlenmiştir. Bazı ülkeler ise bu yöntemi uygulamaya geçirmiştir. Örneğin Bahreyn, Haziran ayı itibarıyla Çin’deki Sinopharm aşısını olanlara 6 ayın sonunda 3. doz olarak Pfizer/BioNTech aşısını sunmaya başladı. Halk, 3. doz olarak Sinopharm aşısını da tercih edebilmekte, ancak Bahreynli yetkililer 50 yaş üstü bireyler için özellikle Pfizer/BioNTech aşısını öneriyor. Bazı ülkelerde, ilk doz aşısı AstraZeneca/Oxford olan kişilere ikinci doz olarak farklı aşılar uygulanmaktadır.
