Türkiye Semalarında Gök Taşı Işıltısı
Türkiye semaları, 27 Şubat akşamı saat 22.57’de, atmosferin derinliklerine giren bir gök taşının yarattığı muazzam bir ışık hüzmesine tanıklık etti. Bu olağanüstü doğa olayı, birkaç saniyeliğine geceyi gündüze çevirdi. Birçok kişi tarafından göktaşı düşmesi veya şimşek çakması olarak yorumlanan bu görüntü, sosyal medyada hızla yayıldı ve büyük ilgi topladı. Gök taşı, özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Ordu, Samsun, Trabzon, Giresun gibi illerin yanı sıra Yozgat, Çorum, Çankırı, Tokat, Kayseri, Kırıkkale ve Ankara gibi yerlerden de gözlemlendi.
Gök Taşı (Meteor) Nedir?
Gök taşı veya meteor, uzaydan Dünya yüzeyine düşen ve çeşitli bileşenlerden oluşan maddelerin genel adıdır. Meteor, atmosferde yanarak ışık yayan bir gök cismi iken, meteorit ise bu nesnenin yeryüzüne ulaşan katı kalıntılarıdır. Bu gök cisimleri genellikle kuyruklu yıldızlar, asteroitler veya meteoroidlerden oluşur. Dış uzaydan gelen bu cisimler, Dünya’nın atmosferine girdiğinde genellikle eriyerek atmosfere karışırlar.
En Bilinen Gök Taşı Yağmuru: Perseid
Gök taşları, Dünya atmosferine saniyede 11 ile 72 kilometre arasında değişen bir hızla girerler. Bu hızlı giriş, sürtünmeden kaynaklanan yüksek ısıya yol açar ve bu nedenle çoğu gök taşı eriyerek toz parçaları halinde yeryüzüne ulaşır. Ancak bazı büyük gök taşları, atmosferde gözlemlenebilir. Her yıl düzenli olarak gerçekleşen meteor yağmurlarından en çok bilinenleri arasında Perseid yağmuru yer alır. Gök taşları, genellikle üç ana kategoride incelenir:
- Taşlı Göktaşları: Genellikle silikattan oluşan kayalardan meydana gelir.
- Demir Göktaşları: Metalik demir-nikel alaşımlarından oluşur.
- Taşlı-Demir Göktaşları: Hem metal hem de kaya materyali içerir.
Modern bilim, göktaşlarını yapılarına, kimyasal ve izotopik bileşenlerine, ayrıca içerdiği minerallere göre çeşitli gruplara ayırmaktadır. 2 mm’den küçük olan gök taşları mikrometeor olarak adlandırılır. Dünya dışı gök taşları, atmosfer ile bağlı kalmadan diğer gök cisimlerine etki eden nesnelerdir ve Ay veya Mars gibi yerlerde bulunabilirler.
Meteor Kayması Nedir?
Atmosfere girdiği sırada Dünya’ya çarpmadan teğet geçen gök taşlarına meteor kayması denir. Diğer tüm gök cisimleri ise meteorit bulguları olarak bilinir. Nisan 2016 itibarıyla, dünya üzerinde kayıtlara geçmiş yaklaşık 1,140 meteor kayması gerçekleşmiş ve 38,660’dan fazla iyi belgelenmiş meteorit bulgusu olmuştur.
Meteor Nasıl Yok Olur?
Kuyruklu yıldızlar, asteroitler veya meteorlar, herhangi bir gezegene veya Dünya’nın atmosferine girdiğinde genellikle yeryüzüne ulaşmadan eriyip atmosfere karışırlar. Bu nesneler, Dünya atmosferine girdiği anda sürtünme, basınç ve diğer kimyasal etkileşimlerin etkisiyle ısınmaya başlar. Bu süreç, onları “ateş topu” haline getirir. Astronomlar, en parlak olanlarına bolit adını verir. Gök taşlarının atmosferde yarattığı etkiler çeşitlilik gösterir. Jeologlara göre, bolitler krater oluşturabilecek büyüklükte meteoritlerdir. Dünya atmosferine her yıl ortalama birkaç bin gök taşı girerken, bunların yaklaşık beş yüz kadarı buharlaşmadan yere düşme şansı bulur.
