Etem Çalışkan Hayatını Kaybetti
Türk kaligrafi sanatının önde gelen isimlerinden ve usta ressam Etem Çalışkan, 97 yaşında vefat etti. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü sahibi olan Çalışkan’ın vefatını Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu duyurdu. Sanatçının cenazesi, yarın öğle vakti Levent Afet Yolal Camisi’nde düzenlenecek törenin ardından, toprağa verilmek üzere Mersin’in Tarsus ilçesine gönderilecektir.
ETEM ÇALIŞKAN KİMDİR?
Etem Çalışkan, 1928 yılında Mersin’in Tarsus ilçesine bağlı Göçük köyünde dünyaya gelmiştir. Atatürk’ün imzasını stilize eden çalışmalarıyla tanınan Çalışkan, eğitim hayatına Mersin Lisesi’nde devam ettikten sonra yüksek öğrenimini İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nin Afiş Bölümü’nde tamamlamıştır. Bu dönemde, ünlü hattat Emin Barın, grafik tasarımcı Namık Bayık ve ressam Sabri Berker gibi önemli sanatçıların öğrencisi olmuştur.
Çalışkan, öğrencilik yıllarında Anıtkabir kitabelerinin yazımında Emin Barın’ın asistanlığını yapmış ve bu deneyimi yaşamı boyunca büyük bir onur olarak tanımlamıştır. Atatürk’ün Gençliğe Hitabe ve İstiklal Marşı gibi önemli eserlerin yazarı olarak da bilinen Etem Çalışkan, aynı zamanda meşhur Atatürk portresinin de çizeridir.
ÇEŞİTLİ GAZETELERDE ÇALIŞTI
1954 yılında sanat öğrenciliği devam ederken gazetecilik kariyerine yönelen Çalışkan, Yeni Sabah Gazetesi’nde ressam ve kaligraf olarak görev almıştır. Ankara’da Zafer ve Öncü, İstanbul’da ise Hareket, Dünya, Akşam, Milliyet ve Hürriyet gazetelerinde çalışmış ve 1982 yılında emekli olmuştur. Emeklilik sonrası, Milliyet gazetesinde “Türk Büyükleri” serisini ve Sabah gazetesinde “Yunus Emre Divanı”nı hazırlayan Çalışkan, 1981’de Atatürk’ün doğumunun 100. yılı için basılan gümüş ve altın hatıra paralarını tasarlamıştır.
Güneş gazetesi için Kur’an-ı Kerim’in Türkçe mealini yazan Çalışkan, çizerlik kariyeri boyunca birçok çizgi röportajın yanı sıra Yapı Kredi Bankası’nın 10. yıl afişi, şükran belgeleri, diplomaları ve madalyalarını da tasarlamıştır. 1969’da Milliyet gazetesinin 10 Kasım sayısı için yaptığı Atatürk resminin altına, Mustafa Kemal Atatürk’ün imzasının son formunu stilize etmiştir. Bu durumu, “Portreyi tamamladım. Tek başına eksik duruyordu kompozisyon. Bunu daha dinamik ve hareketli hale getirmek için Atatürk’ün el yazısına uzak düşmemek üzere bu imzayı attım.” sözleriyle ifade etmiştir.
Etem Çalışkan, PTT Genel Müdürlüğü için Cumhurbaşkanlığı forsundaki 16 yıldızın ifadesini taşıyan tarihteki Türk Devletleri’nin pullarını hazırlamıştır. 1990 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayınlanan el yazması “Yunus Emre Albümü”nü kültür dünyasına kazandırmış ve Mustafa Kemal Atatürk’ün Ekim 1927’de Cumhuriyet Halk Fırkası kongresinde okuduğu “Nutuk” eserini el yazması olarak kaleme almıştır. Bu eserin orijinali, Başkent Üniversitesi Abdülrahim Tuncay Atatürk Müzesi’nde bulunmaktadır.
Çalışkan, 2005 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü’ne, 2021 yılında ise Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görülmüştür. Etem Çalışkan, Türk kültür ve sanatına yaptığı katkılarla hafızalarda yer edinen bir isim olmuştur.
