Türk Bilim İnsanlarının Uzay Araştırmalarındaki Yeni Adımı
Türkiye’nin havacılık ve uzay çalışmaları, son yıllarda önemli bir ivme kazanarak yeni bir boyuta ulaşmış durumda. Bu süreçte, Türk bilim insanlarının uzay araştırmalarına olan ilgisi ve katkıları da giderek artmakta. Bu kapsamda, Japon Uzay Ajansı’nın (JAXA) 2003 yılında başlattığı Hayabusa misyonuyla dünyaya getirilen Itokawa asteroidine ait dört parçanın, Lüleburgaz Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Yeşiltaş’ın proje başvurusu sonucunda Türkiye’ye kazandırılması, ülkemizde uzay araştırmaları açısından tarihi bir adım oldu.
2010’da Dünyaya Ulaşan Değerli Parçalar
Daha önce Antarktika’da Türk Antarktik Meteorit Arama seferlerini başarıyla yürüten Yeşiltaş, Itokawa asteroidinin parçalarının Türkiye’ye getirilme sürecini detaylarıyla anlattı. Japon Uzay Ajansı’nın (JAXA), 2003 yılında Itokawa isimli asteroidi incelemek amacıyla Hayabusa adlı uzay aracını fırlattığını hatırlatan Yeşiltaş, bu uzay aracının 2005 yılında asteroidin yüzeyine ulaştığını ifade etti.
Yeşiltaş, Hayabusa misyonunun en önemli özelliklerinden birinin, ilk defa bir asteroidin yüzeyinden toplanan parçaların incelenmek üzere dünyaya geri getirilmesi olduğunu vurguladı. Toplanan parçaları taşıyan kapsül, 2007’de uzay aracından ayrıldı ve yaklaşık 3 yıl süren uzay yolculuğunun ardından 2010 yılında dünyaya ulaştı.
Uzay Aşınması ve Bilimsel Katkılar
Asteroitlerin, güneş sisteminin önemli bileşenleri olduğunu belirten Yeşiltaş, bazı asteroitlerin ilk oluşumlarından bu yana pek değişiklik göstermediğine dikkat çekti. Bu durumun, geçmişe dair önemli bilgiler sağladığını ifade etti. Bilim insanları, hem yeryüzünden teleskoplar aracılığıyla hem de uydular ile asteroitlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini araştırıyor. Itokawa asteroidinden getirilen parçacıkların 2010’dan bu yana bilim insanları tarafından incelendiğini belirten Yeşiltaş, şu bilgileri paylaştı:
- Yapılan çalışmalarda bazı parçacıklarda su ve organik madde gibi beklenmedik moleküllerin tespit edildiği,
- Uzay ortamındaki aşınma etkileri hakkında detaylı bilgi edinildiği,
- Bu bilgilerin uzay ortamını anlamak ve gelecekteki asteroid misyonlarını planlamak adına önemli katkılar sağladığı.
Parçacık Talep Süreci ve Başarı Hikayesi
Yeşiltaş, Itokawa asteroidinden parçacık talep etmek için belirli kriterlerin yerine getirilmesi gerektiğini ifade etti. Hayabusa misyonu kapsamında getirilen asteroit parçacıklarının hangi tekniklerle ve hangi araştırma sorularına yanıt aramak için inceleneceğinin detaylı bir proje ile Japon Uzay Ajansı’na sunulması gerektiğini belirtti. 2010’dan bu yana toplamda 67 projenin kabul edildiğini vurguladı.
“Uzun yıllardır meteoritler üzerinde yaptığım araştırmalar ve elde ettiğim bulguları bilimsel yayınlar aracılığıyla paylaştığım için, organik yönü zengin olan toplam 4 adet Itokawa parçacığını incelemek üzere JAXA’ya yaptığım başvuru 68. proje olarak kabul edildi ve parçacıklar Türkiye’ye gönderildi” dedi.
Yeni Araştırmalar ve Gelecek Hedefleri
Yeşiltaş, JAXA’dan temin ettikleri bu parçacıklarda, uzay aşınmasının daha önce incelenmemiş bir yönünü yüksek çözünürlüklü spektroskopik tekniklerle araştıracaklarını ifade etti. Araştırmalar sonucunda yeni bulgular elde etmeyi ve uzay aşınmasını daha iyi anlamayı amaçladıklarını belirtti. Ayrıca, parçacıklardan birinde mevcut olan organik maddenin, muhtemelen daha önce Itokawa asteroidine çarpan başka bir asteroit tarafından getirildiğini açıkladı. Bu organik maddeyi karakterize ederek yapısını ve içeriğini belirlemeyi, böylece Itokawa’ya çarparak organik madde getiren ana asteroit hakkında bilgi edinmeyi planladıklarını aktardı.
Ülkemiz İçin Büyük Bir Fırsat
Asteroit parçacıklarının incelenmesinin büyük önem taşıdığını vurgulayan Yeşiltaş, “Türkiye’de daha önce bu tür örneklerin hiç incelenmediğini biliyoruz. Bu çalışma ile ülkemizde ilk defa asteroit parçaları incelenecek. Hem asteroitler hem de uzay aşınması hakkında yeni bilgiler edinecek hem de asteroit parçacıkları üzerinde tecrübe kazanacağız” dedi.
Yeşiltaş, araştırmalarda elde edecekleri bilgileri diğer Türk araştırmacılarla paylaşacaklarını belirterek, “Türk Uzay Ajansı’nın kurulması ve gelecekteki olası misyonların planlandığı göz önüne alındığında, asteroitler ve meteoritler üzerinde yaptığımız araştırmaların bu planlamalara katkıda bulunacağına inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
