Tunceli’nin Tarihçesi
Tunceli’nin tarihi, M.Ö. 2200’lü yıllara kadar uzanmaktadır. Bu dönemden itibaren Hurri, Hitit, Urartu, Pers, Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı gibi medeniyetler bu topraklarda hüküm sürmüştür. Osmanlı döneminde Dersim adıyla kurulan Tunceli, önce Erzurum’a, ardından da Elazığ’a bağlanmıştır. Şehir, Alevi kökenli bir topluluk tarafından yerleşim alanı olarak kullanılmıştır ve Alevi kültürü burada derin izler bırakmıştır. Türkiye’nin en yüksek okur-yazar oranına sahip illerinden biri olan Tunceli, kültürel zenginlikleri ile de dikkat çekmektedir.
Tunceli’de gezilip görülecek çok sayıda müze ve tarihi yapının bulunmaması, bölgenin doğal güzelliklerinin ön plana çıkmasına sebep olmuştur. Devlet ve yerel yönetim desteği ile 2019 yılında açılan ilk kent müzesinin ardından, şehrin tarihi ve kültürel geçmişini daha iyi anlamak mümkün hale gelmiştir. Tarihi camiler, köprüler, türbeler ve kaleler gibi yapılar çevre ilçelerde yer almakta olup, bu nedenle gezi planınızı yaparken şehir merkezinde fazla zaman harcamadan doğa ile iç içe olabileceğiniz alanlara yönelmek faydalı olacaktır.
Tunceli’nin Doğal Güzellikleri
Tunceli denilince akla ilk gelen yerlerden biri Munzur Dağı ve Munzur Çayı’dır. Bu doğal güzellikler, bölge halkının geçim kaynağı olmasının yanı sıra sosyal ve kültürel aktivitelerine de ev sahipliği yapmaktadır. Doğa yürüyüşleri, kamp ve fotoğrafçılık meraklıları için her mevsim ziyaret edilen bu alanlar oldukça ilgi çekicidir. Ziyaretçiler açısından Çemişgezek, Mazgirt, Ovacık ve Pertek ilçeleri, tarihi ve doğal güzellikleri ile öne çıkmaktadır.
Gezi Rehberi
- 1- Tunceli Kent Müzesi: Şehir merkezi Seyyid Rıza Meydanı’nda yer alan bu müze, 1936 yılında Almanya ve Avusturya mimarisi ile inşa edilen bir askeri kışla binasında bulunmaktadır. Müze, Alevilik, arkeoloji ve etnografya bölümleri ile zengin içerik sunmaktadır. Tunceli tarihini yansıtan yazılı ve sözlü belgeler, çeşitli eserler ve balmumu heykeller sergilenmektedir. Müze içerisinde ortalama 2000 eser bulunmaktadır.
- 2- Mahsume Hatun Türbesi: Pertek ilçesinde yer alan bu tarihi yapı, kitabesi olmadığı için yapım tarihi ve mimarı bilinmemektedir. Ancak çevresindeki diğer türbelerle benzerlik gösterdiği için 15. ve 16. yüzyılda inşa edildiği düşünülmektedir. Yerel halk arasında Besime Hatun Türbesi olarak da bilinmektedir.
- 3- Baysungur ve Çelebi Ali Camileri: Pertek ilçesinde bulunan bu camiler, 1572 yılında inşa edilmiştir. Kesme taş kullanılarak yapılan bu yapılar, günümüze sağlam bir şekilde gelmiştir. Cami mimarisinde dikkatlice işlenmiş taş işçiliği gözlemlenmektedir.
- 4- Munzur Vadisi Milli Parkı: Doğu Anadolu’nun doğal güzelliklerini bünyesinde barındıran bu milli park, 1971 yılında kurulmuştur. 42.000 hektarlık alanda endemik bitki ve hayvan türleri ile zengin bir ekosisteme sahiptir. Doğa yürüyüşleri, fotoğrafçılık ve kamp aktiviteleri için ideal bir yerdir.
- 5- Göktepe Höyüğü: Mazgirt ilçesi sınırlarında bulunan bu höyükte herhangi bir kazı yapılmamıştır. Ancak gelecekte yapılacak kazılarla Tunceli’nin tarihi hakkında daha fazla bilgi edinilmesi beklenmektedir.
- 6- Çemişgezek Kalesi: Çemişgezek ilçe merkezine yakın konumda bulunan bu kale, Tahar Çayı’nın kenarında yer almaktadır. Kalenin yapım tarihi ve mimarisi bilinmemekle birlikte, doğal şartlar ve ilgisizlik nedeniyle birçok kısmı harabe durumdadır.
- 7- Tahar Köprüsü: Çemişgezek Kalesi’nin ardından ziyaret edilebilecek bu köprü, 1807 yılında Yusuf Ziya Paşa tarafından inşa edilmiştir. Kesme taş malzemeden yapılan köprü, tarihi bir yapıdır.
- 8- Mazgirt Kalesi: Tunceli’nin kültür turizmine katkı sağlayan bu kale, M.Ö. 8. yüzyılda Urartu döneminde inşa edilmiştir. Kalenin iç kısmında bir mağara ve çeşitli kalıntılar bulunmaktadır.
- 9- Dereova Şelalesi: Nazımiye ilçe merkezine 11 km uzaklıkta bulunan bu şelale, Gelin Pınarı olarak da bilinir. 20 metre yükseklikten akan su, ormanın verdiği huzur ile birleşerek eşsiz bir manzara sunar. Kış aylarında donarak farklı bir güzellik sergilemektedir.
- 10- Bağırpaşa Dağı ve Krater Gölü: 2906 metre yüksekliğindeki dağın zirvesinde bir krater gölü bulunmaktadır. Yöre halkı tarafından kutsal sayılan bu dağ, doğal güzellikleri ve yürüyüş parkurları ile gezginlerin ilgisini çekmektedir.
