Trump’ın DOGE Açıklamaları ve Gerçekler
ABD’de seçimlerin yapılmasının ardından sadece bir hafta geçtikten sonra Donald Trump, yeni döneme dair pek çok kişinin merak ettiği bir soruya açıklık getirdi. Trump, kısaca DOGE olarak bilinen Hükümet Verimliliği Bakanlığı’nın, hükümete dışarıdan danışmanlık ve rehberlik sağlayacağını, kötü uygulamaların azalmasına yardımcı olacağını ve devlet harcamalarının kısıtlanmasını destekleyeceğini duyurdu. Ancak Trump’ın başkanlık yeminini etmesiyle birlikte imzaladığı kararnamelerden biriyle hayata geçirilen DOGE’un, 12 Kasım’da tanıtılan yapı ile hiç ilgisi yoktu.
Resmi olarak Beyaz Saray’ın bir birimi olan DOGE, federal hükümetin bir parçası olarak hizmet verecek ve Başkan Trump’ın özel kalemi Susie Wiles’a hesap verecek. Ayrıca devlet memuru işe alım yetkisine sahip olacak ve “federal hükümetin yazılım ve bilgi teknolojileri sistemlerini güncelleme” misyonunu üstlenecek. Ancak bu durum, başta belirlenen DOGE vizyonuna oldukça uzak bir görünüm sunuyor. Bu da, aradan geçen 10 haftalık sürede DOGE üzerine kayda değer bir çalışma yapıldığı anlamına geliyor.
Dahası, DOGE’un liderlik yapısı da değişmiş durumda. İlk duyurulduğunda, bu bakanlığın Elon Musk ve Vivek Ramaswamy’nin ortak liderliği altında yürütüleceği bildirilmişti. Ancak yeni yapılanmada Musk, projenin tek lideri olma yolunda ilerliyor. DOGE ile ilgili akıllarda pek çok soru var ve işte bildiklerimiz ve bilmediklerimiz:
Grubun Yapısı Nasıl Şekillenecek?
The New York Times’ın değerlendirmesine göre, Başkan Trump’ın imzaladığı kararname, DOGE’un başkanlık idari ofisi bünyesinde bir birim olacağını ortaya koyuyor. “Birleşik Devletler DOGE Dairesi” adını taşıyan bu birim, Birleşik Devletler Dijital Dairesi’nin (USDS) yerini alacak. USDS, 2014 yılında dönemin başkanı Barack Obama tarafından, teknoloji kullanımı yoluyla devlet hizmetlerinin iyileştirilmesi amacıyla kurulmuştu. USDS, federal kurumlarla iş birliği yaparak hizmetlerin vatandaşa daha etkili bir şekilde ulaşmasını sağlamaktaydı. Healthcare.gov sitesinin hayata geçirilmesindeki sorunların ardından kurulan USDS, IRS’in vergi bildirimlerinin doğrudan yapılmasını sağlayan Direct File programıyla da olumlu geri dönüşler almıştı.
Trump’ın kararnamesi, 4 Temmuz 2026’da otomatik olarak feshedilecek bir alt oluşumu da beraberinde getirdi. Bu oluşumun DOGE Dairesi’nden farkları henüz netlik kazanmış değil. Ancak 4 Temmuz 2026 tarihi, Trump’ın federal bütçedeki “israf ve sahtekârlığın” temizlenmesine ilişkin tavsiyelerin sunulması için belirlediği bir son tarih olarak dikkat çekiyor. Ayrıca, federal kurumların içinde “DOGE ekipleri” bulunacak. Bu ekipler, özel hükümet çalışanlarından oluşacak ve federal hükümet adına 130 günlüğüne veya 365 günü geçmeyecek süreler için çalışabilecek geçici personelden oluşacak.
DOGE ekiplerinin nasıl çalışacağı da merak konusu. Her ekip en az 4 personelden oluşacak ve bu kişilerin takım lideri, mühendis, insan kaynakları uzmanı ve hukukçu gibi uzmanlıkları olması bekleniyor. Kurum yöneticileri, ekip üyelerini DOGE Dairesi’ne danışarak seçecek. Takım liderleri DOGE Dairesi ile koordinasyon sağlayacak ve kurum yöneticilerine tavsiyelerde bulunacak. Kurum yöneticilerinin, DOGE ekiplerinin “tüm kurum kayıtlarına, yazılım sistemlerine ve bilgi teknolojileri sistemlerine tam ve hızlı erişimini sağlama” yükümlülükleri bulunuyor.
Trump’ın kararnamesi ekipler için “Başkan’ın DOGE gündeminin hayata geçirilmesi” dışında spesifik görevler tanımlamıyor. Ancak ekiplerin potansiyel harcama kesintilerini ve sona erdirilecek düzenlemeleri belirlemesi bekleniyor. Kararnamede grubun bütçesi belirtilmemiş ve DOGE Dairesi için çalışanların alacağı ücretler de belirsiz. Ancak bu kişilerin bazılarının gönüllü olacağı düşünülüyor. Federal hükümetin bir parçası olması, Musk’ın DOGE’un faaliyetlerini finanse etmek için kendi servetini kullanamayacağı anlamına geliyor.
Grubun Amaçları Neler?
Kasım ayında Trump, grup için bir dizi iddialı hedef belirlemişti. Bu hedefler arasında “hükümet bürokrasisinin ortadan kaldırılması, aşırı regülasyonların sona erdirilmesi, israf içeren harcamaların kısılması ve federal kurumların yeniden yapılandırılması” yer alıyordu. DOGE’un liderleri, bu hedefleri daha önce The Wall Street Journal’da yayımlanan Ramaswamy imzalı bir makalede ortaya koymuştu. Makalede “düzenleyici fesihler, idari azaltmalar ve maliyet tasarrufları” gibi üç büyük reformdan bahsediliyordu.
Ancak Trump’ın hafta başında attığı imzalar arasında Ramaswamy ve ekibinin taslağını oluşturduğu kararnameler yer almadı. Trump’ın imzaladığı kararnamede, bütçenin küçültülmesi veya federal regülasyonların gözden geçirilmesi gibi başlıklar yer almıyor. Bunun yerine grubun “hükümetin verimliliğini ve üretkenliğini artırmak için federal teknolojiyi ve yazılımı modernize ederek Başkan’ın DOGE gündemini ileri taşıyacağı” belirtiliyor. Grubun yöneticisinin, hükümetin yazılımını, ağ alt yapısını ve bilgi teknolojileri sistemlerini iyileştirmeyi amaçlayan bir inisiyatif hayata geçireceği de kararnamede yer alan bir detay. Son haftalarda, başta belirlenen hedeflerden bazıları konusunda geri adımlar atıldığı gözlemleniyor.
DOGE’un Liderliği
Trump, başlangıçta maliyetleri azaltma çabalarına Musk ve Ramaswamy’nin birlikte liderlik edeceğini açıklamıştı. Ancak Trump yönetiminin göreve geldiği ilk gün, Beyaz Saray sözcüsü Ramaswamy’nin projede yer almayacağını doğruladı. Ramaswamy’nin DOGE ile ilgili meselelerde Trump ve Musk ile “derin felsefi anlaşmazlıklar” yaşadığı bildirildi. Ramaswamy, X platformunda yaptığı paylaşımda, “DOGE’un yaratılışını desteklemeye yardımcı olmak benim için bir onurdu. Elon ve ekibin hükümeti düzene koyma konusunda başarılı olacağına inanıyorum” ifadeleriyle DOGE ile yollarını ayırdığını net bir şekilde belirtti.
DOGE’un ilk günlerinde Musk ve Ramaswamy arasında net bir iş bölümü yapılmıştı. Musk, teknolojiden ve harcamalardan, Ramaswamy ise regülasyonlardan ve devletin idari işlerinden sorumlu olacaktı. İki iş insanının arasındaki iletişim, Musk adına Steve Davis, Ramaswamy adına ise Brad Smith tarafından yürütülüyordu. Ancak zamanla, Musk Ramaswamy’nin sürece olan katkılarına duyduğu ilgiyi kaybederken, Ramaswamy de DOGE’dan ayrılıp siyasi kariyeri için adımlar atmayı değerlendirmeye başladı.
Trump’ın kararnamesi, DOGE Dairesi için bir “yönetici” belirleyeceğini ifade ediyor. Ancak bu kişinin kim olacağı kararnamede belirtilmiyor. Akla ilk gelen isim, elbette Musk. Bunun yanı sıra Steve Davis veya Brad Smith’in de bu görevi üstlenebileceği konuşuluyor. Davis, Musk’ın en güvendiği danışmanlardan biri ve aynı zamanda Boring Co.’nun başkanı. Smith ise sağlık sektöründeki girişimleriyle tanınan bir iş insanı.
Musk’ın Beyaz Saray’da Ofisi Olacak mı?
Trump, hafta başında kararnameleri imzalarken Musk’ın Beyaz Saray’da 20 kişilik bir ofisi olacağını ifade etti. Ancak bu ofisin Beyaz Saray’ın idari bölümü olan Batı Kanadı’nda olup olmayacağı henüz belirsiz. Birleşik Devletler Dijital Dairesi’nin çalışan sayısı son dönemde 200 kişiyi aşmıştı. Musk’ın ekibinin 20 kişi olarak belirlenmesi, sembolik bir tasarruf anlamına gelse de, uzmanlar bu sınırın aşılmasının oldukça kolay olduğunu belirtiyor. DOGE’un geçici bir yapı olduğunu göz önünde bulundurursak, bu durum kafa karıştırıcı olabiliyor.
The New York Times’ın konuyla ilgili ilk haberinde ofisin Batı Kanadı’nda olacağı belirtilmişti. Ancak Trump, aynı gün bu bilgiyi doğrulamak için sorulduğunda olumsuz yanıt verdi. Musk’ın Beyaz Saray kompleksi içinde bir yere sahip olması ve resmi uzantılı bir e-posta adresi olması bekleniyor. (Bloomberg, Musk’ın şimdiden whitehouse.gov alan adlı bir e-posta adresine sahip olduğunu bildirdi.) Son haftalarda, Washington’da bulunan SpaceX merkezinden çalışmaya devam eden Musk’a “DOGE” yazılı mavi şapkalar takmış mühendisler ve danışmanlar eşlik ediyor.
Musk’ın güvendiği güvenlik mühendislerinden birinin, yerel saatle 02.24’te attığı bir X postasında, “Washington’da deli gibi bir ilk gün. İşten şu an çıkıyorum. Devamı gelecek!” şeklindeki mesajı, çalışma koşullarının ne denli yoğun olduğuna dair fikir veriyor. Ofisinin nerede olacağı bir yana, DOGE’un yeni yönetiminde önemli bir konumda bulunacağı ve Musk’ın federal operasyonlara dair önemli bilgi ve kontrol sahibi olacağı düşünülüyor. Hatta bazı Trump destekçileri, Musk’ın erişebileceği gizli bilgilerin kapsamı hakkında endişelerini dile getiriyor.
Kamuoyuna Bilgi Verilecek mi?
ABD’de Bilgi Özgürlüğü Yasası gereği, kamuoyu ve medya, çeşitli muafiyetler dışında tüm federal kurumlardan bilgi talep edebiliyor. Ancak DOGE’un faaliyetlerinin bu yasanın kapsamına girip girmediği henüz belirsiz. Daha önce Birleşik Devletler Dijital Dairesi olarak bilinen birim, İdare ve Bütçe Ofisi’nin içinde yer alıyordu. Bu durum, yasanın kapsamına tabi olduğu anlamına geliyordu. Ancak birimin, Başkan’ın idari ofisi altında farklı bir yere taşınması, yasadan muaf olabileceği anlamına da gelebilir. Fakat DOGE ekipleri, diğer federal kurumların bünyesinde yer alacağından, onların çalışmaları yasanın kapsamına girecektir.
