ABD Başkanı seçilen Donald Trump, ezici bir çoğunluk kazanarak ABD seçiminde zafer kazandı. Tüm salıncak eyaletlerde önde gelen Başkan’ın partisi de ABD Senatosu’nda ve Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu elde etti. İkinci defa Başkanlık koltuğuna oturan Trump, bu defa çok daha güçlü bir iktidarı elinde tutuyor.
Trump’ın en değerli seçim vaatlerinden biri ise, ABD’nin savunma harcamalarını azaltmak ve öteki NATO ülkelerinin savunma masraflarını arttırmak. Birinci Başkanlık periyodunda “savunma ödeneklerini yükseltmeyen NATO ülkelerini korumayacağını” söyleyen Trump’ın NATO’dan çıkmayı bile konuştuğu argüman edildi.
NATO’DAN ÇIKABİLİR Mİ?
Her ne kadar kuvvetli bir süreç olsa da, Trump’ın NATO’dan çıkması mümkün. Bu türlü bir kararın onanması için Trump’ın partisinin çoğunluğu sağladığı Senato’da üçte ikilik bir oy çoğunluğunu yakalaması gerekli. Hakikaten Trump, “ABD Lideri’nin dış poliçeyi seçme hakkını” kullanarak NATO’dan çıkmayı da seçebilir.
Politico’da geçen yazıda, bu türlü bir kararın ABD vatandaşı tarafından beğenilen karşılanmayacağı ve ABD’nin 80 yıldır genişlettiği ittifakı tek celsede bozmasının ABD’de siyasi bir zelzele yaratacağı üzerinde duruluyor. Hakikaten, NATO’dan çıkmayı beyan eden bir ülke, beyanından bir yıl sonra ittifaktan büsbütün çıkabiliyor. Lakin bu mümkünlük, bir çok analistin mümkün bulmadığı bir durum. Çünkü Trump’ın seçim kampanyasında önde gelen vaatlerinden biri NATO’dan çıkmak değil, NATO’yu ‘yeniden’ yapılandırmak.
PARAYI VEREN DÜDÜĞÜ ÇALAR
Trump, daha evvel de tekraren Almanya ve Fransa başta olmak üzere Avrupa ülkelerinin gerekli askeri ödenekleri ayırmadığını söylemişti. Trump, NATO üyesi ülkelerin savunma bütçelerini, NATO standardı olan yüzde 2’ye çıkarmasını istiyor ve bu standarda uymayan ülkeleri ‘korumayacağını’ söylüyor.
Bu durum, ABD’nin NATO’dan çıkmasından çok NATO’nun sunduğu savunma kalkanının incelmesi manasına gelebilir. Politico, 2 basamaklı bir NATO modelinin muhtemel olduğunu öngörüyor. ABD, Türkiye üzere ülkelerde konuşlandırdığı nükleer silahlarla üye ülkeleri nükleer şemsiyesi altına alsa da, Avrupa ve Orta Doğu’dan askerlerini çekerek buranın güvenliğini bölgesel müttefiklerine bırakabilir ve yalnızca askeri ödeneklerini yüzde 2’ye çıkaran ülkelerini ABD ordusuyla müdafaa taahhüdü verebilir.
TÜRKİYE’NİN YERİ NE OLUR?
Burada, Türkiye’nin büyük kıymeti oluyor. Her ne kadar Türkiye’nin askeri bütçesi 2024 yılında 1,6 ile NATO standardının altında kalsa da NATO’nun en büyük ikinci ordusu olan Türkiye’nin Kuzey Afrika, Irak ve Suriye kurduğu askeri üsleri hudut ötesi operasyonları muvaffakiyetle yürütebildiğini göstermekte. Türkiye’nin İHA programı ise koruduğu bölgelerde bilgi ve silahlı dayanağı sağlayabilmesi manasına geliyor. ABD’nin çekilmesi halinde Türkiye, NATO ismine bölgesel bir muhafaza vazifesini daha da üslenebilir.
Bu bahiste dikkat çeken, Türkiye’nin Rusya’ya olan yakınlığı. Rusya’ya NATO müttefiklerinin koyduğu ambargoları koymayı reddeden ancak Ukrayna’ya da silah ve Kiev yakınında Bayraktar fabrikası kuran Türkiye’nin istikrar siyaseti, batılı ülkelerin dikkatinden kaçmadı. Değişen NATO’da Türkiye’nin yine Batı eksenine tekrar entegre olması için Avrupa Birliği müzakerelerinin tekrar başlaması gündeme geldi.
