Trendyol Süper Lig’de 20. Hafta Heyecanı ve Yabancı VAR Uygulaması
Trendyol Süper Lig’de 20. hafta maçlarının heyecanı devam ederken, futbolseverleri ilgilendiren sıcak gelişmeler de yaşanıyor. Bu hafta, ilk kez uygulanan yabancı VAR sistemi, beraberinde tartışmaları da getirdi. Yazarımız Fırat Aydınus, bu konuyla ilgili kaleme aldığı yazısında dikkat çeken noktalara değindi. İşte Aydınus’un ifadeleri:
Albert Einstein’ın ünlü sözü, ‘aynı şeyleri tekrar tekrar yapıp farklı sonuçlar beklenebilir mi?’ şeklindedir. Tabii ki hayır. Ancak Türkiye’de bu durum maalesef yaşanıyor. Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), Süper Lig’e yeniden yabancı VAR uygulaması getirme kararı aldı ve bunun ilk uygulaması Hatayspor ile Galatasaray arasında gerçekleştirildi. Belçikalı hakem Jan Boterberg, 2024-25 sezonunda Süper Lig’de görev yapan ilk yabancı VAR hakemi olarak tarihe geçti. Ancak bu maçta yaptığı ciddi hatalarla dikkat çekti. Örneğin, 32. dakikada Hataysporlu Kilama’nın kendi ceza alanında elinin topla buluştuğu pozisyonda, hakem Cihan Aydın’ı VAR ekranına çağırması gerekirken bu adımı atmadı. Ayrıca, 56. dakikada Galatasaray lehine verilen penaltıda, Cemali’nin Mertens’e müdahalesine de müdahil olmaması gerekiyordu; bu durum tamamen sahadaki hakemin değerlendirmesi gereken bir pozisyondu.
Yabancı VAR’ların Kariyeri ve Kalitesi Üzerine
Şimdi, yabancı VAR hakemi uygulamasıyla ilgili genel problemlere göz atalım. Geçen sezona baktığımızda, TFF’nin ani bir şekilde aldığı yabancı VAR kararının ardından, Süper Lig’de görev yapan yabancı VAR hakemlerinin FIFA kokartının olup olmadığı, uluslararası deneyimleri ve kendi liglerindeki başarıları hakkında yeterince sorgulama yapılmadığını görüyoruz. Örneğin, birçok maçta VAR hakemliği yapan Claudio Pereira, Daniele Paterna ve Pablo Gonzalez Fuertes’in FIFA kokartlarının olup olmadığı ve tecrübeleri hakkında neredeyse hiç konuşulmadı. Bu süreçte, yabancı VAR’lardan kaynaklanan hatalı kararlar da sıkça gündeme geldi.
Yabancı Hakem Seçim Kriterleri
Bu sezonki yabancı VAR uygulamasıyla ilgili olarak en çok merak ettiğimiz konulardan biri, yabancı VAR hakemlerinin seçim kriterleri ve hangi ülkelerden hangi yöntemlerle istendiğidir. Üst düzey liglerden ismen mi talep ediliyor yoksa federasyonların ikili ilişkileri doğrultusunda ‘Elinizdeki VAR kadrosundan gönderebileceğiniz birini yollayın’ mı deniliyor? Geçen sezon olduğu gibi yabancı VAR’ların FIFA kokartına ve tecrübesine bakılmayacak mı? Hakem talep edilen ülkede o hafta görevlendirilmeyen, yani formda olmayan VAR’lar mı gönderilmeye devam edilecek?
Jan Boterberg’in Görevine Devam
Hatayspor-Galatasaray maçında karışması gereken pozisyonları göz ardı eden Jan Boterberg, ertesi gün Gaziantep-Bodrum müsabakasında tekrar görevlendirildi. MHK’nin bu kararı için iki ihtimal öne çıkıyor:
- MHK, Boterberg’in performansını gerçekten beğendiği için bir maç daha verdi.
- Ekonomik sebepler.
- Halkımız, yabancı hakemlere daha toleranslı yaklaşıyor. Yabancı hakem hata yapsa da ‘sadece hata yaptı, kafasında başka bir plan yok’ düşüncesiyle bakılıyor.
TFF’nin Kulüplerle İlişkisi
Bugüne dek kulüplerin talepleri doğrultusunda hareket eden İbrahim Hacıosmanoğlu TFF’si ve MHK, geçmişte söyledikleri sözleri unutarak, ‘Siz ne istedinizse yaptık, daha ne yapalım’ durumuna geldi. Bundan sonraki adımın sahaya da yabancı hakemler getirmek olacağı öngörülüyor. Ancak, son 2-3 yıldır sahadaki hakemlerin, kritik kararlarda topu büyük oranda VAR’a bırakması nedeniyle maçın kontrolü ve otoritesi zayıfladı. Yabancı VAR uygulaması ile birlikte, bu durumun daha da kötüleşebileceği düşünülüyor. Zaten etliye sütlüye karışmayan yerli hakemler, ‘Yabancı istediniz ve getirttiniz, pozisyonları onlar çözsün’ mantığıyla yaklaşırsa, kimse şaşırmasın.
TFF’deki Yabancı Etkisi
Bu durum, konu sadece hakemlerin ismi ve kalitesi değil, aynı zamanda Süper Lig’de görev yapan genç hakemlere katacakları yönünde de bir sorun teşkil ediyor. Türk hakemlere duyulan güvensizliğin tavan yaptığı bir ortamda, hata yapsa da yabancı hakemlere olan güven daha fazla. ‘Yabancı olsun çamurdan olsun’ mantığıyla hareket eden bizler, aslında yabancı hakem değil güven ithal ediyoruz. Bu bağlamda, halen TFF’de görev yapan yabancılara dikkat çekmek istiyorum:
- Hakem Gelişim Direktörü: Vitor Melo Pereira (Portekiz).
- Fitness Eğitimcisi: Werner Helsen (Belçika).
- Hakem Eğitimcisi: Alan Snoody (Kuzey İrlanda).
- VAR Eğitimcisi: Joao Capela (Portekiz).
Gelecekte, MHK’nin şirketleşme sürecinde yabancı bir başkan ve yönetici de olabilir. Ne de olsa mesele profesyonellik ve yabancıya duyulan güven.
