Trans Yağların Sağlık Üzerindeki Etkileri
Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Gıda Teknolojisi Ana Bilim Dalı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Sibel Bölek, iyi huylu kolesterolü düşüren ve kötü huylu kolesterolü artırarak kalp hastalıklarına yol açan trans yağların, aynı zamanda birçok ciddi sağlık sorununa da neden olabileceğini vurguladı. Yapılan bilimsel araştırmalar, trans yağların kansere yol açma potansiyeli, gebelik süresini kısaltması, anne sütünün kalitesini olumsuz etkilemesi, bağışıklık sistemini zayıflatması ve Alzheimer hastalığı riskini artırması gibi olumsuz etkilerini ortaya koymuştur.
Bölek, ayrıca trans yağların vücutta bel ve göbek çevresinde yağlanmaya da neden olduğunu belirtti. “Trans yağlardan kaçınmak isteyen tüketiciler genellikle çikolata, kraker, cips, patlamış mısır, şekerleme, kuru pasta ve salata sosu gibi trans yağ açısından zengin olan paketli gıdalardan uzak durmayı tercih ederler,” dedi. Ancak bu kişilerin, trans yağların en önemli oluşum yollarından biri olan yağları yüksek sıcaklığa maruz bırakmama konusunda yeterli dikkat göstermediğine dikkat çekti.
Özellikle soğanı kavurmak amacıyla yapılan uzun süreli pişirme işlemi sırasında, yüksek sıcaklığa maruz kalan yağda önemli ölçüde trans yağ oluşabileceğini ifade eden Bölek, “Paketli gıdalardan uzak duran tüketiciler, evlerinde hazırladıkları yemeklerde de trans yağ oluşumuna sebep olabiliyorlar. Bu durumu önlemek için soğanı uzun süre yağda kavurmaktan kaçınmak ve yemekleri çiğden pişirme yöntemiyle hazırlamak gerekmektedir. Soğanı yumuşatmak için ise tencereye bir miktar su ekleyerek haşlama işlemi yapılabilir,” şeklinde önerilerde bulundu.
Kavrulmuş Kuru Yemişlere Dikkat!
Dr. Sibel Bölek, yüksek sıcaklığa maruz kalması nedeniyle trans yağ açısından zengin diğer gıda çeşitleri arasında patates kızartması ve lokmaların da bulunduğunu belirtti. “Gün boyu yüksek sıcaklığa maruz kalan yağda pişirilen patates kızartması ve lokmaların trans yağ içeriği oldukça yüksektir. Bazı yağlar daha dayanıklı iken, bazıları daha duyarlı olmakla birlikte, tüm yağlar yüksek sıcaklıklara maruz kaldıklarında, koroner kalp rahatsızlıklarından obeziteye kadar varan sonuçlarla ilişkili trans yağlara dönüşebilir,” dedi.
Bölek, trans yağlar açısından zengin olma ihtimali yüksek olan bir diğer besin grubunun da kavrulmuş kuru yemişler olduğunu vurgulayarak, “Yağ içeriği bakımından oldukça zengin olan kuru yemişler, kavurma işlemi sırasında yüksek sıcaklığa maruz kaldıklarından, içerdikleri faydalı yağlar, zarar verici trans yağlara dönüşmektedir. Bu nedenle, mümkün olduğunca kavrulmuş yerine çiğ kuru yemiş tüketmeye özen gösterilmelidir,” şeklinde uyarıda bulundu.
