Türkiye’de hükümet, 29 Nisan’da uygulamaya koyduğu ve “tam kapanma” olarak adlandırdığı kısıtlama dönemini bugün sona erdirdi. Şimdi ise “kademeli normalleşme” sürecine geçiliyor. Peki, 2 haftadan uzun süren bu tam kapanma tedbirlerinin salgınla mücadeledeki etkisi ne oldu?
TAM KAPANMA İLE BELİRLENEN HEDEFE ULAŞILDI MI?
Koronavirüs vaka sayıları, 1 Mart sonrasındaki normalleşme döneminde artış göstermiş, Nisan ayı ortalarında 60 binli rakamlara ulaşmıştı. Nisan ayı içerisinde uygulanmaya başlanan kısıtlamalarla bu rakamlar düşme eğilimine girmişti. Tam kapanma tedbirleri yürürlüğe girdiğinde ise vaka sayısı 30 bin civarındaydı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Nisan ayı sonunda alınan tam kapanma kararını açıklarken, hedeflerinin vaka sayısını 5 binin altına çekmek olduğunu belirtti:
“Ramazan Bayramı’nın ardından hayatımızı kolaylaştıracak adımları atabilmemiz için rakamların bugünün çok daha altına düşmesi şarttır. Avrupa’nın açılma sürecine girdiği bir dönemde, biz de geride kalmamak için vaka sayılarımızı süratle 5 binin altına indirmeliyiz.”
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ise, 1 Mayıs tarihinde Hürriyet gazetesine verdiği röportajda, “Tam kapanmadan sonra ne bekliyorsunuz?” sorusuna yanıt verirken bu hedefe vurgu yaptı:
“Tam kapanmayla birlikte insanların teması azaltılarak, kalabalık ortamların oluşması önlenerek, vaka sayısının olması gereken düzeye inmesini bekliyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımız 5 binin altı gibi bir hedeften söz ettiler. Ben bu sayının bayram sonrasında olabileceğine inanıyorum.”
Kısıtlamaların başladığı 29 Nisan günü vaka sayısı 37 bin 674 olarak kaydedildi. Tam kapanmanın son günü olan 16 Mayıs’ta açıklanan tablodaki vaka sayısı ise 10 bin 512 oldu.
Test Sayısı Üzerine Eleştiriler
Bazı uzmanlar, açıklanan 10 binli vaka rakamlarının güvenilirliğini, aynı dönemdeki test sayısının düşmüş olması nedeniyle sorguladı. 29 Nisan ile 16 Mayıs arasındaki dönemde test sayısında belirgin bir azalma yaşandı. 29 Nisan’da açıklanan test sayısı 278 bin 108 iken, 16 Mayıs’taki test sayısı ise 202 bin 243 oldu.
BBC Türkçe‘ye konuşan Türk Tabipleri Birliği Başkanı Şebnem Korur Fincancı, Türkiye’nin az sayıda kişiye test yaparak, az sayıda pozitif vaka göstererek, diğer ülkeler tarafından riskli ülkeler kategorisine girmemeyi ve iç kısıtlamaları azaltarak ekonomiyi canlandırmayı amaçlıyor olabileceğini ifade etti.
Sağlık Bakanı Koca ise 3 Mayıs’ta yaptığı açıklamada test sayısı üzerinden yapılan vaka sayısı düşüşü değerlendirmelerini eleştirerek, bu düşüşün bir neden değil, sonuç olduğunu söyledi:
“Vaka sayılarındaki düşüş ile test sayısı arasında ilişki kurarak test sayıları düşürülerek vaka sayılarının düştüğü yönünde asılsız ve iyi niyetli olmayan bazı değerlendirmeler görüyoruz. Testler semptom gösteren kişilere ya da temaslı kişilere yapılmaktadır. Kısıtlamalar ile temasın azalması beklenen bir durumdur. Özetle test sayılarının düşmesi vaka sayısının düşmesinin sebebi değil, sonucudur.”
- Türkiye’de yeterli sayıda koronavirüs testi yapılıyor mu?
Günlük Hasta ve Can Kaybı Sayısı Nasıl Değişti?
Tam kapanma sürecinde günlük hasta ve can kaybı sayılarında belirgin bir düşüş gözlemlendi. 29 Nisan’da hasta sayısı 2 bin 715 iken, 16 Mayıs’ta bu sayı 920 olarak kaydedildi. Tam kapanmanın başladığı 29 Nisan’da 3 bin 581 olan toplam ağır hasta sayısı, 16 Mayıs itibarıyla 2 bin 468’e düştü. Günlük hayatını kaybedenlerin sayısı ise 29 Nisan’da 339 iken, 16 Mayıs’ta 223 oldu.
- Son 24 saatte koronavirüs yüzünden 223 kişi hayatını kaybetti
Tam Kapanmada Ne Kadar Aşı Yapıldı?
Türkiye genelinde 29 Nisan itibarıyla 13 milyon 578 bin 351’i birinci doz, 8 milyon 742 bin 740’ı ikinci doz olmak üzere toplam 22 milyon 321 bin 91 Covid-19 aşısı yapılmıştı. Tam kapanmanın son günü olan 16 Mayıs’ta ise saat 23.56 itibarıyla 14 milyon 961 bin 650’si birinci doz, 10 milyon 838 bin 628’i ikinci doz olmak üzere toplamda 25 milyon 800 bin 278 aşı uygulandı. Yani tam kapanma sürecinde yaklaşık 3,5 milyon doz aşılama gerçekleştirildi.
Sağlık Bakanı Koca, 3 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, daha hızlı bir aşılama programı yürütüleceğini bildirdi:
“Yeni sözleşmelerimiz ve aşı tedariki konusundaki iyileşmelerle mevcut kapasitemizi harekete geçirip daha hızlı bir aşılama programı yürüteceğiz. Sputnik V aşılarının 6 ay içinde 50 milyon doz teslim edilmesi ve ilk sevkiyatın bu ay gerçekleşmesi beklenmektedir. BioNTech aşısı ise Haziran ayı sonuna kadar 30 milyon doz olarak ülkemize teslim edilmiş olacak. Toplamda 90 milyon doza ulaşacağız. Benzer şekilde Sinovac aşısı da tedarikte yaşanan olumlu gelişmelerle planlandığı şekilde sevk edilmeye devam edecek.”
TTB ve bazı uzmanlar ise tam kapanma sürecinde aşı programının yavaş ilerlediği eleştirilerini yöneltti.
Bundan Sonra Ne Olacak?
Türkiye’de tam kapanmanın sona ermesinin ardından kademeli normalleşme tedbirlerine geçildi. İçişleri Bakanlığı’nın genelgesine göre, 1 Haziran Salı günü saat 05.00’e kadar kademeli normalleşme dönemine ait tedbirler uygulanacak. Bu dönemde hafta içi 21.00-05.00, hafta sonları ise Cuma 21.00’den Pazartesi 05.00’e kadar sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak.
- İçişleri Bakanlığı’ndan ‘kademeli normalleşme’ genelgesi: 1 Haziran’a kadar hangi kısıtlamalar uygulanacak?
Tam kapanma sonrası ilk kabine toplantısı ise bugün yapılacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaptığı açıklamada, bu kabine toplantısının en önemli gündem maddelerinden birinin normalleşme olacağını belirtti ve ekledi:
“Bir süre daha fedakârlık gerekli. Normale kısa sürede döneceğimize inanıyorum. Bakınız şu anda vefat sayısında ciddi bir düşüş var. Vaka sayılarında çok ciddi bir düşüş var. Bu da netice almaya başladığımızı gösteriyor.”
Toplantıda, tam kapanma sürecinin sonuçlarının ve 1 Haziran sonrasında hangi tedbirlere gidileceğinin değerlendirileceği ifade ediliyor.
