Su Tüketimi ve Beynin Rolü
Bilim insanları, vücudun su ihtiyacını belirlemek konusunda beynin, “günde 8 bardak su içmelisiniz” diyen önerilerden çok daha yetkin olduğunu ifade ediyor. Çünkü her bireyin günlük su ihtiyacı, belirli bir standart olan “8 bardak” miktarından daha farklı olabilir. Avustralya’nın Monash Üniversitesi’nden Profesör Michael Farrell, bu yaygın önerinin bir şehir efsanesi olduğunu vurguluyor. Farrell, bir kişinin, soğuk bir günde hareketsiz kaldığında, 8 bardak su içmesinin gereksiz olduğunu ve bu durumda fazla suyun vücuttan atılacağını belirtiyor. Oysa sıcak bir günde egzersiz yapan bir birey, bu miktardan daha fazla suya ihtiyaç duyacaktır.
Ortalama bir yetişkinin su ihtiyacı konusunda kesin bir kural yoksa da, kadınların günde yaklaşık 11.4 bardak, erkeklerin ise 15.6 bardak sıvı tüketmesi öneriliyor (bir bardak yaklaşık 220 gramdır). Ancak burada gözden kaçan bir gerçek var; ABD Ulusal Akademi Sağlık ve Tıp Anabilim Dalı’nın raporuna göre, insanların ihtiyaç duyduğu suyun yaklaşık %20’si besinlerden elde edilmektedir. Özellikle neredeyse %90 su içeren meyve ve sebzeler, bu durumda önemli bir rol oynamaktadır. Eğer yiyeceklerden aldığımız suyu hesaba katmazsak, ortalama bir kadının günde yaklaşık 9.1 bardak, bir erkeğin ise 12.5 bardak su tüketmesi gerekecektir.
Su İhtiyacı ve Diğer Etkenler
Bununla birlikte, bu tahminler, bireylerin vücut büyüklükleri, fiziksel aktiviteleri ve çevresel sıcaklık gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Ayrıca, hamile veya emziren kadınların su ihtiyacının daha fazla olduğu unutulmamalıdır. Dolayısıyla, “günde şu kadar su içmelisiniz” demek, bilimsel bir yaklaşım olarak değerlendirilemez.
Beyniniz size tavsiye verenlerden daha bilge
California Üniversitesi Sinirbilim bölümünden Christopher Zimmerman, vücuttaki tuz oranı arttığında beynimizdeki “susuzluk nöronları” tarafından bir sinyal alarak susuzluk hissettiğimizi ifade ediyor. Zimmerman’a göre, sağlıklı bir kişinin idrarı genellikle saydamdır, bu da vücudun yeterli su seviyesine sahip olduğunu gösterir. İdrar rengi sarı ve koyu tonlara dönmeye başladığında, bu durum dehidrasyon (susuzluk) belirtisi olarak kabul edilir. Diğer belirtiler arasında kuru veya mavi dudaklar, lekeli cilt, hızlı solunum, yorgunluk, ateş ve baş dönmesi yer alır. Zimmerman, beynimizin genellikle vücudumuzun su seviyesini izleme konusunda daha akıllı olduğunu vurguluyor. Suya ihtiyacımız olduğunda, beyin zaten bizi uyarıyor. Ayrıca, herkesin susuzluk eşiğinin, ağrı eşiğine benzer şekilde farklı olduğunu da belirtmektedir. Bu nedenle, aşırı sıcak havalarda veya yoğun fiziksel aktiviteler öncesinde su içmek mantıklı bir yaklaşım olacaktır. Diğer durumlarda ise gereksiz yere fazla su içmekten kaçınılmalıdır.
Dengenin Önemi
Sonuç olarak, su tüketiminde dengeyi sağlamak son derece önemlidir. Zira az su içmenin zararı olduğu kadar, aşırı su tüketimi de son derece tehlikeli olabilir. Bu duruma “hiponatremi” adı verilir ve su zehirlenmesi olarak bilinir. Klinik Spor Hekimliği Dergisi’nde yayımlanan 2015 yılına ait bir araştırmaya göre, bu sebeple en az 14 sporcunun hayatını kaybettiği kaydedilmiştir.
İyi haber ise, yeterince su içtiğinizde vücudunuzun bu ihtiyacı size ileteceğidir. Monash Üniversitesi Profesörü Farrell, “Mesaj şu, doğal olanı yapın” diyerek, “İstediğiniz zaman için ve bu davranışın güzelliği, su dengesini eşit bir seviyede tutmaya devam etmesidir” ifadelerini kullanıyor. Ancak, yaşlılar ve yoğun efor sarf edenler (veya aşırı sıcağa maruz kalanlar) susuz hissetmeseler bile yeterli miktarda su alımına dikkat etmelidirler.
Derleyen: Batuhan Sarıcan
