Skolyoz Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Omurga Sağlığı, Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Alanay, skolyoz hakkında önemli bilgiler veriyor. “Omurga eğriliği, en sık olarak ergenlik döneminde kendini gösterir. Büyüme devam ettikçe eğrilikler de ilerleme gösterebilir. Özellikle ergenlikteki büyüme atağı sırasında, kısa süre içinde hafif veya orta seviyedeki eğrilikler, orta ve ileri düzeylere ulaşabilir. Bu durum, tedavi süreçlerini zorlaştırabilir ve en nihayetinde tek çözüm olarak füzyon cerrahisi gerektirebilir,” diyor. Pandemi koşulları nedeniyle hastaneye gitmekten çekinen ailelerin, skolyozun genellikle ağrıya neden olmaması sebebiyle, beklemeyi tercih ettiklerini ifade eden Prof. Dr. Alanay, “Ancak zaman kaybetmek, omurga eğriliklerinin ilerlemesine ve ameliyatsız tedavi için altın fırsatın kaçmasına yol açabilir. Bu nedenle, skolyoz şüphesi ortaya çıktığında, hemen uzman görüşü almak ve ilerleyici skolyozu erken teşhis ederek tedavi sürecine başlamak büyük önem taşır,” şeklinde uyarıyor.
Küçük ve orta derecelerde tespit edilen skolyozlar, korse, egzersiz ve füzyonsuz hareketi koruyan cerrahi tedaviler ile durdurulabileceği için erken teşhis hayati bir öneme sahiptir.
Skolyoz Hakkında Yanlış Bilinenler
- 1. Skolyozda erken teşhis fayda sağlamaz
- 2. Bazı sporlar skolyoza neden olur, bazıları skolyozu önler
- 3. Skolyoz ağrılı bir hastalıktır
- 4. Skolyozda korse tedavisi işe yaramaz
- 5. Skolyoz ameliyatı olmuş bireyler spor yapamaz
- 6. Kötü duruş skolyoza neden olur
- 7. Skolyoz sıklığı son yıllarda çok artıyor
- 8. Skolyoz anne-babadan çocuğa geçen genetik bir durumdur
- 9. Skolyozda cerrahi tedavi 18-20 yaşına kadar yapılamaz
- 10. Skolyozlu bireyler hamile kalamaz ve doğum yapamaz
Doğrusu: Bu düşünce, korsenin başarısız olduğu ve tek tedavi yönteminin füzyon cerrahisi olduğu yanılgısına dayanmaktadır. Ancak son yıllardaki veriler, erken başlanan ameliyatsız tedavilerin (korse ve skolyoza özgü fizik tedavi egzersizleri) eğriliklerin kontrol altına alınmasında etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca füzyonsuz omurga cerrahisi (bant ile gerdirme; vertebral body tethering, VBT) giderek daha yaygın hale gelmektedir. Bu nedenle erken teşhisin önemi artmaktadır; erken tanı, daha fizyolojik tedavi yöntemlerine olanak sağlamaktadır.
Doğrusu: Herhangi bir spor dalıyla ilgilenmenin skolyoz sıklığını artırdığına dair bir kanıt yoktur. Spor yapmanın kas gücünü artırarak skolyozu önlediğine dair yeterli veri de bulunmamaktadır. Ancak duruş kaslarının güçlenmesi genel olarak omurga sağlığı için faydalıdır. Skolyoza özgü fizik tedavi egzersizlerinin, özellikle korse ile birlikte uygulanmasının etkin olabileceğine dair bilimsel veriler mevcuttur.
Doğrusu: Hafif ve orta dereceli skolyoz eğrilikleri genellikle ağrıya sebep olmaz. Omurga dizilimi düz veya eğri olan bireylerde omurga ağrısının en yaygın nedeni, mekanik ağrı olarak tanımlanan kas gücü zayıflığına bağlı kas yorgunluğudur. Skolyoz ilerledikçe ağrıya yol açabilir, fakat her sırt veya bel ağrısı skolyozun ilerlediği anlamına gelmez.
Doğrusu: Korse, günümüzde hala ustalıkla yapılan bir üründür. Farklı tasarımlara sahip birçok korse bulunmaktadır. Korsenin etkinliği, 20 ile 45 derece arasındaki eğriliklerde en yüksek oranda gözlemlenmiştir. Korsenin en önemli faydası, ameliyata gidiş oranlarını önemli ölçüde azaltmasıdır.
Doğrusu: Modern cerrahi teknikler sayesinde ameliyat sonrası bireyler spor yapabilirler. Ancak hangi tür sporların yapılabileceği, ameliyatın seviyesine bağlı olarak değişir. Bant ile gerdirme yöntemi ise füzyonsuz bir işlem olduğundan, ameliyattan sonra erken dönemden itibaren her türlü sportif faaliyet yapılabilmektedir.
Doğrusu: Kötü duruş ve uygunsuz pozisyonlarda oturmanın skolyozu başlattığına dair yeterli bilimsel kanıt yoktur. Ancak skolyozun ilerlemesine neden olabilecek asimetrik yük dağılımına yol açabilir. Yanlış oturmak ve ağır yükleri asimetrik taşımak, genel olarak omurga sağlığına zarar verir.
Doğrusu: Skolyoz farkındalığı arttıkça, sıklığının da arttığı düşünülmektedir. Ancak skolyozun görülme oranı dünya genelinde yaklaşık %3’tür ve son yıllarda değişmemiştir. Bu farkındalık, erken teşhis ve tedavi başarısını artırmıştır.
Doğrusu: Skolyoz, genetik faktörlerin yanı sıra çevresel etkilerin de rol oynadığı bir durumdur. Tek yumurta ikizleri üzerinde yapılan çalışmalar, eğer bir ikizde skolyoz varsa diğer ikizde olma ihtimalinin %70 olduğunu göstermektedir. Ancak çoğu skolyoz vakası rastlantısal olarak ortaya çıkmaktadır.
Doğrusu: Skolyoz her yaşta cerrahi tedaviye uygun bir durumdur. Büyüyen çocuklarda cerrahi olmayan tedaviler tercih edilir, ancak bu yöntemler her zaman yeterli olmayabilir. Büyümenin durdurulması gereken durumlarda, destekleyici veya yönlendirici cerrahi tedaviler uygulanabilir.
Doğrusu: Skolyozlu bireyler, hangi tedavi uygulanmış olursa olsun, hamile kalabilir ve doğum yapabilirler. Ancak tedavi edilmemiş veya geç tedavi edilmiş ileri vakalarda, sağlık sorunları söz konusu olabileceğinden doktorlarına danışmaları önemlidir.
Çocuğunuzu Zaman Zaman Kontrol Edin!
Prof. Dr. Ahmet Alanay, anne-babaların çocuklarını hızlı büyüme döneminde düzenli olarak kontrol etmeleri gerektiğini vurguluyor. “Skolyozda omuz ve bel asimetrisi, öne eğilince sırt veya belin bir tarafında oluşan kabarıklık gibi bulgular gözlemlenebilir. Skolyozu başlatan sebep tam olarak bilinmese de, skolyozun ilerleyişinin biyomekanik temelleri anlaşılmıştır. Bu nedenle çocukları düzenli olarak kontrol etmekte fayda vardır. Eğer şüpheli bir durum söz konusuysa, mutlaka zaman kaybetmeden bir uzmana danışmak gerekir,” diyor.
