Sivrisinek Alerjisi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Sivrisinek ısırıkları, pek çok kişi için rahatsız edici bir deneyimdir. Ancak bazı bireylerde bu ısırıklar, alerjik reaksiyonlara yol açabilir ve belirtileri oldukça şiddetli olabilir. İstanbul Alerji Kurucusu ve Alerji ve Astım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, sivrisinek alerjileri hakkında önemli bilgiler vererek, korunma yollarını da aktarıyor.
Sivrisinek Alerjisi Nedir?
Sivrisinek ısırıkları genellikle alacakaranlık saatlerinde ve şafak vakti meydana gelir. Dişi sivrisinekler, kanla beslenerek yumurtalarını olgunlaştırmak için kana ihtiyaç duyar. Bu süreçte, sivrisinekler cildinize tükürük enjekte eder ve bu tükürükteki proteinler vücudunuzun bağışıklık sistemini uyararak şişlik ve kaşıntıya neden olur. Ayrıca, sivrisinekler, enfekte olmuş insanları ve hayvanları ısırarak virüsler ve parazitler taşıyabilirler.
Sivrisineklerin tükürüğünde alerjik reaksiyona yol açan birçok protein bulunur. Isırık sırasında, sivrisineklerin salya bezlerinden kanın pıhtılaşmasını engelleyici maddeler salınır. Vücudunuz, bu maddelere karşı aşırı bir tepki vererek alerjik bir yanıt oluşturabilir. Bu tür bir alerjik tepki, “Skeeter Sendromu” olarak adlandırılmaktadır.
Sivrisinek Alerjisinin Belirtileri Nelerdir?
Sivrisinek ısırığı sonrası, ısırılan bölgede 2-10 mm büyüklüğünde kızarık şişlikler oluşabilir. Bazı bireylerde ise ısırık sonrası 2 cm’den büyük lokal reaksiyonlar gözlemlenebilir. Bu reaksiyonların yüzeyinde su toplama durumu da görülebilir. Nadir durumlarda, bu büyük lokal reaksiyonlarla birlikte ateş de gelişebilir. Bu belirtiler genellikle 3-10 gün içinde iyileşir. Ancak bazı çocuklarda, nadiren daha ciddi sistemik alerjik reaksiyonlar, örneğin, akut yaygın ürtiker veya anafilaksi gibi durumlar gelişebilir.
Sivrisinekler Kimleri Daha Çok Isırıyor?
Sivrisineklerin bazı insanları daha fazla ısırdığına dair çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Bu çalışmalara göre, sivrisinekler genellikle:
- Erkekleri,
- Hamile kadınları,
- Fazla kilolu veya obez bireyleri,
- 0 tipi ve AB kan grubuna sahip insanları,
- Son zamanlarda egzersiz yapmış olanları,
- Daha yüksek miktarda ürik asit, laktik asit ve amonyak yayan bireyleri,
- Çok terleyenleri,
- Egzaması olanları,
- Son dönemde bira içmiş olanları daha çok ısırmaktadır.
Ayrıca, sivrisinekler sıcağa duyarlıdır; bu nedenle koyu renk giysiler giymek, ısırılma ihtimalini artırabilir. Koyu renkler, ısıyı emerek sivrisineklerin dikkatini çekebilir. Nemli ve tropik iklimlerde veya bataklık alanlarda yaşayan bireyler de ısırıklara karşı daha fazla risk altındadır. Küçük çocuklar gibi bazı bireylerin alerjik reaksiyon riski daha yüksektir. Sivrisinek tükürüğündeki bazı proteinlere alerjisi olan kişilerde Skeeter sendromu gelişme olasılığı daha fazladır.
Alerjik Reaksiyonlar Ciddi Olabilir
Önemli ölçüde daha büyük sivrisinek ısırıkları, şiddetli alerjik reaksiyonların işareti olabilir. Bu tür belirtiler arasında:
- Geniş kaşıntı alanı,
- Lezyonlar,
- Isırık bölgesinin çevresinde morluklar,
- Lenfanjit veya lenf sisteminin iltihabı,
- Isırık veya çevresinde kurdeşen,
- Anafilaksi gibi hayatı tehdit eden nadir durumlar yer alır.
Daha ciddi bir durumun belirtisi olabileceğinden, aşağıdaki belirtilerden herhangi birini fark ederseniz acil tıbbi yardım almanız önemlidir:
- Ateş,
- Şiddetli baş ağrısı,
- Mide bulantısı veya kusma,
- Döküntü,
- Yorgunluk,
- Bilinç bulanıklığı,
- Vücudun bir tarafında kas zayıflığı gibi nörolojik değişiklikler.
Sivrisinek Alerjisinin Teşhisi
Sivrisinek alerjisinin teşhisi, ayrıntılı bir tıbbi öykü ve muayene ile yapılmalıdır. Büyük lokal veya sistemik alerjik reaksiyon gelişen hastalarda, kandan veya deriden yapılan alerji testleri ile tanı konulabilir. Ancak kandan ve deriden yapılan testlerin alerjiyi gösterme oranı yüksek değildir. Dolayısıyla negatif sonuç, sivrisinek alerjisi olmadığı anlamına gelmez. Sivrisinek ısırığına normal tepki veren bireylerde alerji testleri yapılmasına gerek yoktur. Sistemik reaksiyon gösteren çocukların bağışıklık yetmezliği açısından değerlendirilmesi de önemlidir.
Sivrisinek Alerjisinin Tedavisi
- Isırılan bölge hemen sabun ve suyla yıkanmalıdır.
- Şişlik ve kaşıntıyı azaltmak amacıyla 10 dakika buz torbası uygulanabilir. Gerektiğinde bu uygulama tekrarlanmalıdır.
- Kaşıntıyı azaltmak için kabartma tozu ve su karışımı uygulanabilir.
- 1 yemek kaşığı karbonat, su ile karıştırılarak macun kıvamına getirilmelidir.
- Bu macun, sivrisinek ısırığına sürülmeli ve 10 dakika bekletilmelidir.
- Sonrasında macun yıkanmalıdır.
Eğer sivrisinek alerjisi belirtileri varsa, antihistaminik içeren ilaçlar ağızdan alınmalı ve şişlik ile kızarıklığın olduğu bölgeye kortizonlu kremler 5-10 gün süreyle sürülmelidir. Sistemik reaksiyon durumlarında ise 5-7 gün boyunca ağızdan kortizon tedavisi uygulanmalıdır. Ateşle birlikte görülen büyük lokal reaksiyonlarda ise ateş düşürücü ilaçlar kullanılmalıdır. Enfeksiyon durumu yoksa antibiyotiklerin kullanımı önerilmez. Sivrisinek alerjisinin tedavisinde en etkili yöntem, sivrisineklerden kaçınmaktır. Ancak bu her zaman mümkün olmayabilir, bu nedenle bazı durumlarda ilaç tedavisine ihtiyaç duyulabilir.
Sivrisinek Alerjisi Olanlara Alerji Aşısı Yapılır mı?
Sivrisinek alerjileri genellikle ölümcül reaksiyonlara yol açmaz. Zamanla, yaşın ilerlemesi ve sivrisinek ısırmalarının tekrarıyla birlikte alerjik reaksiyonların şiddeti azalabilir. Bu nedenle, sivrisinek alerjilerine karşı alerji aşısı nadiren gereklidir.
Sivrisinek Isırmaları Ne Gibi Sorunlara Neden Olabilir?
Sivrisinek ısırıkları tedavi edilmediği takdirde, kaşınma nedeniyle enfekte olabilir. Enfekte bir ısırık, kırmızı bir görünüm alabilir, sıcaklık hissedebilir veya ısırığın çevresinde kırmızı bir çizgi yayılabilir. Belirtiler kötüleşirse, bir doktora görünmek faydalı olacaktır.
Sivrisinek Kaynaklı Hastalıklar
Sivrisinekler, ısırıkları yoluyla mikropları yayabilir. Batı Nil virüsü ve Dang humması gibi virüsler ile sıtma gibi parazitler, insanları hasta edebilir. Bir sivrisinek, enfekte bir kişiyi veya hayvanı ısırdığında virüs veya parazit ile enfekte olur ve bu enfekte sivrisinek, mikropları ısırık yoluyla diğer insanlara veya hayvanlara yayabilir.
Sivrisinekler Koronavirüs Bulaştırır mı?
Sivrisineklerin virüs ve parazitleri taşıyarak önemli hastalıklara neden olabileceği düşünülse de, yapılan araştırmalar sivrisineklerin Koronavirüs bulaşmasına katkı sağlamadığını ve Koronavirüs’ün sivrisinek vücudunda yaşayamadığını göstermektedir.
Sivrisinek Isırmalarına Karşı Hangi Önlemler Alınabilir?
- Cildin maruz kalmasını önlemek için uzun kollu giysiler ve pantolonlar tercih edilebilir.
- Sivrisinekleri çekebilecek parlak giysilerden kaçınılmalıdır.
- Durgun su birikintilerinden uzak durulmalıdır.
- Doktorun önerisiyle sivrisinekleri uzak tutan ilaçlar kullanılabilir.
- Güçlü parfümlerden uzak durulmalıdır.
- Evinizde böcek kovucu ürünler kullanmayı deneyebilirsiniz.
- Bebeğinizin böceklere maruz kalabileceği alanlarda, bebek taşıyıcıları veya bebek arabaları için cibinlik kullanılabilir.
- Pencerelere sineklik takılması veya klima kullanılması da faydalı olabilir.
Alerjinin Teşhisi Önemli
Sivrisinek alerjisi nadir olsa da, alerjik reaksiyonlar acil tıbbi müdahale gerektirecek kadar ciddi olabilir. Alerjinizin teşhisi ve yönetimi bu bağlamda gereklidir. Sivrisinek alerjisi uygun bir şekilde yönetildiğinde, herhangi bir uzun süreli hastalığa veya yaşam tarzı değişikliğine yol açmaz. Önemli olan, çevrenizdeki sivrisineklerin farkında olmak ve ısırılmanız durumunda elinizde doğru tedavi yöntemlerinin bulunmasıdır.
