Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi’nden Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Kemal Peker, son günlerde yeniden gündeme gelen sirozun, tedavi edilmediği takdirde ilerleyici bir hastalık olduğunu vurguladı. Prof. Dr. Peker, insanların yanılgılarla hastalığın tedavi edilemeyeceğine dair bir kanıya kapıldığını, ancak düzenli takiplerle sirozun kontrol altına alınabileceğinin bilinmesi gerektiğini ifade etti.
Sirozun Nedenleri
Sirozun nedenleri hakkında bilgi veren Peker, şunları kaydetti:
- Kronik alkol tüketimi
- Viral hepatit B ve C enfeksiyonları
- Yağlı karaciğer hastalığı (non-alkolik yağlı karaciğer hastalığı)
- Otoimmün hepatit
- İlaçlar veya toksinler nedeniyle oluşan karaciğer hasarı
- Genetik bozukluklar
Diğer risk faktörleri arasında aşırı kilolu olma (obezite), diyabet, kronik safra yolu hastalığı, uzun süreli ilaç kullanımı, uzun süreli toksik maddelere maruziyet (örneğin, arsenik veya cıva), belirli bağışıklık sistemi bozuklukları ve bilier atrezi gibi doğumsal anomaliler yer alır. Ancak, bu risk faktörlerine sahip olan herkesin siroza yakalanmayacağının ve bazı durumlarda sirozun nedeninin belirlenemediğinin altı çizilmelidir.
Belirtiler ve Aşamalar
Sirozun erken evrelerinde belirtilerin genellikle çok hafif olduğunu ya da hiç görülmediğini belirten Prof. Dr. Peker, hastalığın aşamasına bağlı olarak belirtilerin değişkenlik gösterdiğini ifade etti:
- Yorgunluk ve halsizlik
- İştah kaybı ve kilo kaybı
- Karın ağrısı ve şişlik
- Mide bulantısı ve kusma
- Deri ve gözlerde sararma (sarılık)
- Bacaklarda ödem (şişlik)
- Ciltte kaşıntı
- Kolay morarma ve kanama eğilimi
- Zihinsel bulanıklık, hafıza problemleri ve davranış değişiklikleri
Bu belirtilerin hastadan hastaya farklılık gösterebileceği unutulmamalıdır.
Tedavi ve Önlemler
Prof. Dr. Peker, erken teşhisin uygun tedavi yöntemleri ve yaşam tarzı değişiklikleri ile sirozun ilerlemesini yavaşlatabileceğini ve komplikasyonların önlenebileceğini belirtti. Sözlerine şöyle devam etti:
“Hastalar, sirozun tedavi edilmediği takdirde ilerleyici bir hastalık olduğunu ve karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri gibi ciddi komplikasyonlara yol açabileceğini unutmamalıdır. Sirozun seyrini etkileyen faktörler arasında altta yatan neden, tedavi yaklaşımı ve kişinin genel sağlık durumu yer almaktadır. Erken teşhis, uygun tedavi ve düzenli takip ile sirozun ilerlemesi yavaşlatılabilir ve komplikasyonların önlenmesi mümkün olabilir. Ancak, ileri evrelerde sirozun yaşam kaybına yol açabileceği de akılda tutulmalıdır.”
Tedavi Yöntemleri
Sirozun tedavisinin, hastalığı ortaya çıkaran nedenlere bağlı olarak şekillendiğini vurgulayan Prof. Dr. Kemal Peker, tedavi planının her hasta için bireyselleştirilmesi gerektiğini belirtti:
- Alkol tüketimi siroza neden olduysa, alkol tamamen bırakılmalıdır.
- Viral hepatit enfeksiyonları varsa, uygun antiviral ilaçlar kullanılmalıdır.
- Portal hipertansiyon nedeniyle oluşan varisler için tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.
- Sirozlu bireylerin beslenmesine dikkat edilmeli; diyetin karaciğer sağlığına uygun olması sağlanmalıdır.
- Siroza bağlı semptomları yönetmek için belirli ilaçlar kullanılabilir.
- Gerekirse, karaciğer nakli düşünülebilir.
Karaciğer nakli, ileri evre sirozlu hastalar için yaşamı kurtarıcı bir tedavi seçeneği olabilir; ancak uygun bir donörün bulunması ve hastanın uygun bir aday olması gerekmektedir.
Düzenli Kontrol ve Yaşam Tarzı
Siroz tedavisinde hasta uyumunun büyük önem taşıdığını belirten Prof. Dr. Peker, “Tedavinin izlenmesi ve olası komplikasyonların önlenmesi için hastaların düzenli takiplerine mutlaka dikkat etmelidir. Ayrıca, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, alkol tüketimini sınırlamak, dengeli beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak da oldukça önemlidir.” dedi.
Karaciğer sirozu; karaciğerdeki normal yapının yerini anormal nodüllerin ve fibrozisin alması ile ortaya çıkan bir tablo olarak tanımlanmaktadır. Karaciğer sirozunun dünyada görülme sıklığı 10 binde 2 veya 3’tür. Bu hastalık, farklı nedenlerle ortaya çıkabilmekte ve her iki cinsiyette, her yaş grubunda görülebilmektedir.
