Sınav Stresi ve Başarı Yönetimi
Uzman Psikolog Arzu Hamurcu, sınav döneminde öğrencilerin üzerinde yoğun bir odaklanmanın olumsuz sonuçlar doğurabileceğini vurguluyor. “Sınav zamanı çok az kaldı ve bu süreyi nasıl en verimli şekilde değerlendirebiliriz, bunu ele almak önemli” diyor. Öğrenciler üzerinde büyük bir başarı stresi bulunuyor. Bu stres, ebeveynler, öğretmenler veya çevre tarafından yükleniyor olabilir. Bu başarı stresi, sınava girecek olan öğrenciler üzerinde ciddi bir baskı oluşturuyor.
Hamurcu, başarının getirdiği stresin iki yanlış anlama ile birleştiğini belirtiyor. “Öncelikle, başarı gerçekten stres yaratabilir. Ancak toplum olarak yanlış bir algı içerisindeyiz; stresin tamamen ortadan kalkması durumunda başarı elde edeceğimizi düşünüyoruz. Oysa ki, stresin orta seviyede yaşanması başarıyı artırır. Stresle başa çıkmayı öğrenmek, sınav için hazırlık yapmayı ve kaynak arayışını da beraberinde getirir. Eğer hiç stres yaşamazsak, sınav için hazırlanmaya gerek duymayız, bu da başarısızlıkla sonuçlanabilir.” diyor.
Hamurcu, aşırı stresin de zararlı olabileceğini vurgulayarak, “Eğer stres çok yüksek seviyelerde yaşanırsa, her gün sınav sonucunu düşünmek, sınavla ilgili rüyalar görmek ve netler üzerinde sürekli hesaplamalar yapmak, öğrencinin diğer hayat alanlarındaki performansını düşürebilir. Bu da sınavda heyecanlanıp beklenen sonucu elde edememeye yol açabilir.” şeklinde uyarıda bulunuyor. Orta düzeyde stres yönetimi ile, hangi bölüm için ne kadar soru çözülmesi gerektiği araştırılabilir. Ayrıca, sınav stresini azaltacak stratejilere odaklanarak, hedefe ulaşmak için motivasyon sağlanabilir.
Ödüllendirme ve Destekleme Stratejileri
Hamurcu, çocukların sınavın bir yarış değil, başarının görüldüğü bir süreç olduğunu anlamalarını sağlamak gerektiğini belirtiyor. “İkinci önemli yanlış, sınav sonucuna odaklanmak ve bu sonuca göre ödüllendirmektir. Bu yaklaşım, birçok ebeveynin farkında olmadığı büyük bir yanlıştır. Ödüllendirme süreci, sınav sonucundan çok, sınav sürecine odaklanmalıdır.” diyor.
Çocuğun çaba ve gayretinin ödüllendirilmesi gerektiğinin altını çizen Hamurcu, “Eğer süreçte çocuğun başarılı olduğunu, gayret gösterdiğini gözlemliyorsak, bu başarıyı sınav sonucunu beklemeden kutlamalıyız. Bu sayede çocuk, hedeflerinin ve beklentilerinin bir yarış değil, bir gelişim süreci olduğunu hissedecektir.” şeklinde açıklıyor.
- Örneğin, “Sen nasıl olsa yapabilirsin” gibi baskılayıcı cümleler yerine, “Daha önce de başardın, bu süreçte de senin yanındayız” türünden destekleyici ifadeler kullanılabilir.
- Ayrıca günümüzde ebeveynlerin de birer öğrenci olduğunu unutmamak gerekir. Eski otoriter ebeveynlik tarzından uzaklaşarak, çocuklarla birlikte araştırma yapmayı teklif etmek, onlara hem motive edici bir destek sunar hem de aile bağlarını güçlendirir.
Hamurcu, “Çocuklar için cesaret verici, kaygıdan uzaklaştırıcı ama tembellikten de uzak durmalarını sağlayacak bir ebeveyn modeli sunmak önemlidir. Nasıl ki bir çiçeğin sulanması ve bakıma ihtiyacı varsa, çocukların da sıcak bir aile ortamına ihtiyacı vardır. Eğer çocuğun başarılı olmasını istiyorsak, sevgi dolu, destekleyici bir aile tablosu oluşturmalıyız.” diyerek sözlerini sonlandırıyor.
