Şili’deki Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi ile Keşfedilen En Eski Sarmal Galaksi: BRI 1335-0417
Şili’nin kuzeyinde bulunan Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi (ALMA) radyo teleskobu, evrenin derinliklerinde yeni bir keşfe imza attı. Bilim insanları, 12,4 milyar yıl öncesine tarihlenen BRI 1335-0417 adlı sarmal galaksiyi keşfetti. Bu buluş, evrenin tarihine ışık tutan önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Araştırmacılar, sarmal galaksilerin evrenin temel yapı taşları olduğunu ve tüm galaksilerin yaklaşık %70’ini oluşturduğunu belirtirken, bu tür galaksilerin oranının zamanla azaldığını ortaya koydu. Bu durum, sarmal galaksilerin ne zaman ve nasıl oluştuğuna dair soruları gündeme getiriyor.
Önceden bilinen en eski sarmal galaksi, 2019 yılında ALMA teleskobu ile tespit edilen ve Büyük Patlama’dan 2,5 milyar yıl sonra oluşan bir galaksiydi. Ancak yeni yapılan araştırmalar, BRI 1335-0417’nin Büyük Patlama’dan yalnızca 1,4 milyar yıl sonra oluştuğunu ortaya koydu.
Şu anda, galaksi oluşumunun Büyük Patlama’dan 3,3 milyar yıl sonra zirveye ulaştığı düşünülüyor. Yıldızların büyük çoğunluğunun bu dönemde ortaya çıktığı kabul ediliyor. Araştırmanın başyazarı ve Japonya’daki SOKENDAI Üniversitesi’nde yüksek lisans öğrencisi olan Takafumi Tsukui, bu bulgularla ilgili olarak şunları ifade etti:
“Bulgularımız, BRI 1335-0417’nin şişkinlik, disk ve sarmal gibi yapısal özelliklere, aktif galaksi oluşumu döneminden çok daha önce sahip olduğunu gösteriyor. Bu gerçekten şaşırtıcı. Elde ettiğimiz sonuçlar, galaksilerin nasıl ve ne zaman oluştuğuna dair bilgilerimizi yenileyerek, günümüzde gözlemlenen olgun galaksilere dönüşüm süreçlerini anlamamıza yardımcı olacak.”
Küçük Bir Galaksi ile Etkileşim Sonucu Ortaya Çıkan BRI 1335-0417
Araştırma ekibi, BRI 1335-0417’nin muhtemelen daha küçük bir galaksiyle etkileşim sonucunda oluştuğuna inanıyor. Çünkü galaksinin dış kısmındaki gazın kütle çekimsel açıdan dengesiz olduğu tespit edildi. Bu durum, galaksinin yeni yıldızların oluşumuna elverişli bir ortam sunduğunu gösteriyor. Şu anda, bu galakside yeni yıldızların aktif bir şekilde oluştuğu gözlemleniyor.
Uzmanlar, bu durumu, muhtemelen daha küçük galaksilerle gerçekleşen çarpışmalar sonucunda gelen büyük miktarda gazın etkisiyle açıklıyor. Bu etkileşimlerin, BRI 1335-0417’nin yapısal evrimine katkıda bulunduğu düşünülüyor.
Öte yandan, bilinen en eski galaksi unvanı, 2020 yılının Aralık ayında gözlemlenen ve Büyük Patlama’dan 400 milyon yıl sonra oluştuğu tespit edilen GNz11 galaksisine aittir.
