Dahiliye Uzmanı Dr. Mehmet Ali Çırnaz’dan Sıcak Havalarda Alınacak Önlemler
Dahiliye Uzmanı Dr. Mehmet Ali Çırnaz, yaz aylarının gelmesiyle birlikte artan sıcak havaların sağlık üzerindeki olumsuz etkilerine karşı alınması gereken önlemler hakkında önemli bilgiler verdi. Dr. Çırnaz, “Sıcağa bağlı sağlık sorunları, özellikle bu günlerde daha da yoğun bir şekilde yaşanıyor. Bu tür sorunların önlenebilir olduğunu unutmamak gerekiyor. Sıcak yorgunluğundan hayatı tehdit edici güneş çarpmasına kadar değişen belirtiler, hangi gruptaki bireylerin daha fazla risk taşıdığı ve nasıl önlemler alınabileceği bilinirse, sıcak havaların etkileri en aza indirilebilir” dedi.
Sıcak Yorgunluğunun Belirtileri
Uzm. Dr. Mehmet Ali Çırnaz, sıcak yorgunluğu belirtilerine dikkat çekerek şunları ifade etti: “Sıcak yorgunluğu, aşırı sıcak havaya uzun süre maruz kalma sonucunda, özellikle sıvı alımının az olduğu durumlarda birkaç gün sonra ortaya çıkabilir. Bu durum, aşırı su ve tuz kaybı sonucunda meydana gelir ve genellikle yaşlılar, idrar söktürücü ilaç kullanan hipertansiyon veya kalp hastaları ile sıcak havalarda egzersiz yapan kişilerde sıkça görülür. Uzun süreli kas krampları, aşırı terleme, yorgunluk, baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı ve kusma gibi belirtilerle birlikte aşırı güçsüzlük ve bitkinlik hissi varsa, sıcak yorgunluğundan şüphelenmekte fayda var. Eğer nefes almakta zorluk, çarpıntı, baygınlık hissi ve soğuk terleme gibi belirtiler ortaya çıkarsa, durumun sıcak çarpmasına dönüşebileceği unutulmamalıdır. Özellikle yaşlılar, kalp veya şeker hastalığı ve hipertansiyon sorunu olan bireylerin tıbbi yardım alması konusunda tereddüt etmemesi gerekmektedir. Tıbbi yardım gelene kadar, dinlenmek, sıvı alımına özen göstermek (en iyisi su içmektir; enerji içecekleri veya soğuk taze meyve suları da tercih edilebilir) ve bol şekerli sıvılardan kaçınmak önemlidir. Ayrıca, soğuk bir duş almak, soğuk suya emdirilmiş bir süngerle vücudu ıslatmak ve havalandırılmış, gölge bir ortamda kalmak büyük fayda sağlayacaktır.”
Güneş Yanmalarına Karşı Soğuk Kompres Uygulaması
Artan hava sıcaklıklarıyla birlikte en sık karşılaşılan sağlık sorunlarından birinin güneş yanmaları ve sıcak lekeleri olduğunu belirten Uzm. Dr. Mehmet Ali Çırnaz, şu bilgileri paylaştı: “Uzun süre güneş altında kalındığında ciltte ağrı, ateşlenme ve su toplamış kabarcıklar oluşabilir. Böyle bir durumda o bölgeye hemen soğuk kompres uygulamak veya soğuk suyla ıslatılmış bir süngerle cildi serinletmek gerekir. Ayrıca, bölgeye nemlendirici losyonlar veya aloe vera içeren sıvılar sürülebilir. Diş macunu, yemeklik yağ veya benzeri maddelerden uzak durulmalı ve su kabarcıkları sıkılmamalıdır. Eğer sıcak etkisiyle oluşmuş küçük kırmızı sivilceler veya su kabarcıkları varsa, o bölgeleri kurutmaya çalışırken pudra, merhem veya krem kullanmamaya dikkat edilmelidir.”
Güneş Çarpmasının Tehlikeleri
“Güneş çarpması, ciddiyetle ele alınması gereken bir durumdur” diyen Uzm. Dr. Mehmet Ali Çırnaz, “Sıcak çarpması durumunda vücut ısısı hızla artar (10-15 dakikada 40-41 dereceye ulaşabilir) ve bilinç bulanıklığı görülebilir. Kırmızı, sıcak ve kuru bir cilt, mide bulantısı, baş dönmesi, baş ağrısı, çarpıntı ve zihinsel karmaşa gibi belirtiler eşlik eder. Eğer acil müdahale edilmezse, bu durum yaşamı tehdit edebilir. Böyle bir durumda, hasta derhal serin ve gölge bir alana alınmalı, en hızlı şekilde soğutulmalıdır; örneğin soğuk suyun altına sokulmalı veya soğuk kompresler uygulanmalıdır. Soğuk bir küvete almak da etkili bir yöntemdir. Bu işlem, vücut ısısı 38 derecenin altına düşene kadar sürdürülmelidir. Ayrıca, en kısa sürede bir acil servise ulaşılmalıdır. Eğer istemsiz kasılmalar oluyorsa, hasta dikkatli bir şekilde zarar vermeyeceği bir pozisyona getirilmelidir. Yiyecek verilmemeli ve solunum yolu açık tutulmalıdır.” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Güneş Çarpmasını Önleyici Yöntemler
Uzm. Dr. Mehmet Ali Çırnaz, güneş çarpmasını önlemek için alınabilecek önlemleri şöyle sıraladı: “Hava sıcaklığı aşırı yüksekse, yeterli miktarda sıvı tüketilmeli; su içmek için susamayı beklememek gerekmektedir. Özellikle yaşlı bireylere sık aralıklarla su içirilmelidir. Ayrıca, aktivite düzeyi azaltılmalı ve sıcak havada egzersiz yapmaktan kaçınılmalıdır. Eğer egzersiz yapılırsa, her saat başı 2-3 bardak su içilmelidir. Doktorunuz fazla sıvı almanızı istemişse, sıcak havalarda ne kadar ilave edebileceğinizi görüşmekte fayda vardır. Sıvı kaybını artıran alkol, kafein ve fazla şeker içeren içeceklerden uzak durulmalı; ayrıca çok soğuk içeceklerden kaçınılmalıdır. Aşırı terleme durumunda tuz kaybını telafi etmek önemli, ancak tuz tüketimi kısıtlıysa, mutlaka takip eden doktora danışılmalıdır. Güneşten korunmak için şapka, açık renkli ve ince giysiler tercih edilmeli; güneşin zararlı etkilerinden koruyucu ürünler kullanılmalıdır. Bu ürünler, güneşe çıkmadan en az 30 dakika önce uygulanmalı ve en az 15 faktör içeren ürünler seçilmelidir. Ayrıca, ‘UVA/UVB koruyucu’ etkilerini göz önünde bulundurmak gereklidir. Dışarı çıkmak için serin ve güneşin etkisinin az olduğu saatler tercih edilmeli; özellikle sabah ve akşam saatleri en uygunudur. Gereksiz yere sıcakta dışarıda kalmamalıdır. Dışarıda geçirdiğiniz sürede aşırı efordan kaçınmak ve sık sık duş almak da önemlidir.”
Risk Grupları Daha Dikkatli Olmalı
Güneş çarpması riski yüksek olan bireylerin daha dikkatli olmaları gerektiğini vurgulayan Uzm. Dr. Mehmet Ali Çırnaz, “Çocuklar, 65 yaş üstündeki bireyler, aşırı kilolu veya obez olanlar, kalp ve solunum yetmezliği yaşayanlar, hipertansiyon hastaları, depresyon ve uykusuzluk problemi olanlar, ağır bedensel işler yapanlar ve bilinç bozukluğu olan hastalar risk grubundadır. Sıcak krampları, özellikle güneş altında yapılan ağır fiziksel aktiviteler ve yoğun terleme sonrasında ortaya çıkar. Bunun nedeni tuz ve nem kaybıdır. Özellikle tuzsuz veya az tuzlu beslenme uygulayan ya da tuz kaybettiren idrar söktürücü ilaçlar kullanan bireylerin daha dikkatli olması gerekmektedir. Kramp meydana geldiğinde, hemen dinlenilmeli ve serin bir ortamda istirahat edilmelidir. Taze meyve suyu veya su içmek, en az 2-3 saat boyunca aktiviteden uzak durmak gerekir. Sıcak krampları, sıcak yorgunluğu veya sıcak çarpmasına dönüşebileceğinden dikkatli olunmalıdır. Eğer kramplar 1 saat içinde geçmezse, mutlaka tıbbi yardım alınmalıdır” dedi.
