“Suna” sinemasının konusu bizlere çok tanıdık. İsimler değişiyor lakin ülkemizde bayanların yaşadığı zorbalıklar değişmiyor. Velhasıl yardım isteyen Suna’lardan çok var. Bayan problemleri, bayana yönelik şiddet ve evlilik içi tacizi husus alan sinemada Suna’nın hayat öyküsüne tanıklık ediyoruz. Türkiye, İspanya ve Bulgaristan ortak imali olan sinemada başrolleri Nurcan Eren, Tarık Papuççuoğlu ve Fırat Tanış paylaşıyor.
Filmi direktör Sezgin ve başrolde yer alan Papuççuoğlu ile konuştuk.
- Filmin fikri ve oluşum süreci nasıl gelişti?
İlk sinema sinemam Kasap Havası’ndan sonra yalnız ve fakir bir bayan kıssası anlatmaya karar verdim. Bayan olmak sıkıntı esasen. Parasız pulsuz ve kimsesiz bir bayan olmak daha da sıkıntı. Yoksulluk özgürlüğü kısıtlar. Ailesine akrabalarına tabi bir hale getirir insanı. Kimsesiz biriyseniz birilerini bulur ve onların himayesine girerseniz. bana nazaran insanın başına gelebilecek en fecî son bu.
- Neden dram dolu bir bayan karakter?
Bir bayan karakter yarattım. Kimsesiz. Hasta bakan, evlere temizliğe giden, hizmetçilik ettiği konutlarda veyahut uzak akraba arkadaş yanında sığıntı üzere yaşamış ve bunlardan bıkmış usanmış olan bir bayan… İsmini da Suna koydum. Bahtı kara lakin ismi hoş…
Suna ellili yaşlarda, çok erken bir evlilik yapmış, ayrılmış, bir daha da evlenmemiş. Bir aile dostunun oğlu Erol onun savrulmasına tahammül edememiş ve Suna’yı dul kayınpederi Veysel ile tanıştırmıştır.
Film, Suna’nın hayli bir vakit düşünüp taşındıktan sonra Veysel ile evlenmeye karar verip adamın yaşadığı küçük kasabaya gelmesiyle başlar. Suna, imam nikâhı ile evlendiği Veysel’in konutunda yaşamaya ve ona karılık etmeye başlar.
Suna’yı tanımadığı bir adamla evlendirmek ve işini daha zorlaştırmak istedim. Üstelik onu bir türlü sevemedi. Konut paklığına çamaşıra, bulaşığa esasen alışık Suna. Bunları ustalıkla yapmayı başardı lakin sevmediği adamla tıpkı yatağa girmeyi beceremedi.
Kadınlar sevmedikleriyle olmazlar.
Suna ile Veysel’in sıkı bir yatak odası sorunu doğmuş oldu. Duvar halısındaki tavus kuşunun lisanı olsa da anlatsa keşke Suna’nın kederini.
Suna ekonomik özgürlüğü olmadığı için sevmediği bir adamla evlenip onun isteklerini duygusuzca yerine getiren bir bayana dönüştü. Fakat tekrar de hiçbir vakit karakterinden ödün vermedi. Suna olmaktan vazgeçmedi.
- Neden Suna? Bir bayan olarak bayan bir karakter yaratmak güç olmalı, objektif bakabildiniz mi?
Suna, çıkarları uğruna değişmeyen, dilediği üzere yaşamakta ısrarlı, romantik, biraz da mecnun dolu biri.
Evlere odalara sıkışmış, istediği hayatı yaşayamayan birey olmasının önündeki pürüzleri yıkmaya çalışan karakterler yazmayı seviyorum.
Suna, evlilik üçlemesi ismini verdiğim filmlerimin ikincisidir. Mutsuz bir evliliği daha masaya yatırdım. Bunu yaparken de masaya kendi cinsel kimliğimi koymamaya ihtimam gösterdim. Sineması yazarken de çekerken de bayan olduğumu unutmaya uğraş ettim.
Filmin Suna karakteri tarafından anlatılan bir sinema olarak inşa ettim. Yoksa bayana da erkeğe de eşit uzaklıktan baktığıma inanıyorum.
- Bu üçlemenin, ikinci sineması birebir vakitte da teziniz. Sonuncusu yolda mı?
Evet, “Suna” üçlemenin ikinci sineması ve tıpkı vakitte benim yüksek lisans tezimdir. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema Tasarımı Kısmı lisans ve yüksek lisans mezunuyum. “Türkiye Sinemasına Fakir Bayan Temalı Sinemalar ve Suna Sinemasının Anatomisi” başlıklı tez çalışmama Google Akademik’ten ulaşabilir isteyenler. Tez, Türkiye’de fakir bayan olmakla başlayıp Suna sinemasının fikir ve yaratım sürecinden şenlik sürecine dek yaşanan olan biten her şey ayrıntılarıyla yazılmıştır.Üçlemenin son sineması Bir Mart Günü isimli sinemamı yazmakla meşgulüm şu sıra. Yeniden bir mutsuz evliliğe ayna tutacak, hayatımıza birkaç tutunamayan daha sokacağım o denli görünüyor. Sinema bayan ve erkek üzerine kurulu, ülkemizde yaşanan gerçeklerden karşıt bir yerde durmuyor.
- Filmde umutlandığımız taraf Can karakteri diyebilir miyiz?
Filmde Suna’ya cinsel nesne olarak bakmayan erkek karakter Can. Can bir entelektüel. Suna ile dostluk kurmayı beceren, en zayıf anlarında dahi ondan faydalanmayı düşünmeyen biri, bir sinema müellifi. 2019 yılında elim bir trafik kazasında yitirdiğimiz kıymetli arkadaşım Cüneyt Cebenoyan’dan esinlenerek yarattığım ve çok sevdiğim bir karakter. Erkeklere düşman değilim elbette. Düzgün ve gerçek adamların da olduğunu biliyorum. Can bunun temsilidir.
- Filmin ana teması nedir?
Bir bayanın arzulamadığı bir erkekle birlikte yaşamaya mecbur kalması sinemamın ana temasıdır.
Suna yaşadıklarına katlanabilmek için Veysel’den bilinmeyen içki içmeye başlar. Bir gün gelir dolapların içi, divanların altları içki şişeleriyle dolar. Erkek hükümran bir toplumda yaşıyoruz. Çalışan bayanların, çalışmayan bayanların varlıklı bayanların fakir bayanların, genç yaşlı tanıdığım tanımadığım bütün bayanların bir taciz öyküsü var buralarda. Bu sahiden çok hüzünlü.
‘YAŞASIN SİNEMA… YAŞASIN BAĞIMSIZ SİNEMA’
Tarık Papuççuoğlu sinemada, Suna karakterinin eşi Veysel rolünü üstleniyor. Papuççuoğlu’nun canlandırdığı ülkemiz insanına tanıdık bir makûs erkek karakteri. Kelamı Papuççuoğlu’na bırakıyorum; “Uzun mühlet üzerinde çalışılmış ve titizlikle oluşturulmuş bu projeye ben, kimi zorunluluklardan dolayı, son anda ve çok kısa bir müddette, son birkaç günde dahil oldum. ‘Suna’ sineması benim 52 yıllık meslek hayatımda katıldığım birinci ‘bağımsız sinema’ sineması oldu. Bu rolü bana emanet eden, beni bu çok heyecan verici sinema dünyasıyla tanıştıran bedelli direktörüm sevgili Çiğdem Sezgin’e şükranlarımı sunuyorum. Epeyce sıkıntı koşullarda, pandemi yasaklarının en ağır yaşandığı periyotta büyük bir özveri ile bu projeye katkıda bulunan herkese ayrıyeten teşekkür ederim. Ben ‘Suna’ sinemasını, sinema mesleğimdeki ‘ilk fim’im olarak değerlendiriyorum.
- Sizi sinemada en çok etkileyen öykü nedir?
Filmin öyküsünde beni en çok etkileyen, ülkemizde bitmek tükenmek bilmeyen bayan sıkıntıları konusunda çok gerçekçi, samimi ve başarılı iletiler oldu. Titizlikle çalışılmış senaryo ete, kemiğe büründükçe daha da heyecan verici bir hale geldi benim için.
- Canlandırdığınız karakteri sizden dinleyebilir miyiz?
Filmde canlandırdığım karakter her şeyden evvel gerçek, inandırıcı ve etrafımızda sıklıkla rastladığımız bir “erkek”. Berbat niyetli, şiddete eğilimi olan, egoist biri değil. Kendi yaşadığı etrafın alışkanlıkları, toplumsal pahaları, mahalle baskıları ile karşısındaki bayana, farkında bile olmadan bir nevi eziyet eden biri. Sinemada net olarak altı çizilen de bu aslında.
- Siz ülkemizde yaşanan ve bitmeyen bayan problemleriyle ilgili ne düşünüyorsunuz?
Maalesef son yirmi yirmi beş yılda giderek daha da artan eğitim, kültür, toplumsal barış, eşitlik unsurları, sevgi, hürmet, yeni toplumsal eğilimler bahislerindeki geri gidiş ülkemizdeki bayan sıkıntılarında da tıpkı ölçüde hissedilir hale geldi. Ben de yüzünü medeniyete, insanlığa, huzurlu bir yaşama dönmüş, ülkesini çok seven her insan üzere bu duruma üzülüyor değil isyan ediyorum. Bu yüzden de ‘Suna’ sinemasının bir kesimi olmaktan memnunluk ve gurur duyuyorum.
Yaşasın Sinema… Yaşasın “Bağımsız Sinema”.
