Sentetik Kan Üretimi ve İlk Klinik Denemeler
Çeşitli kan bozuklukları ve nadir kan grupları, tıp dünyasında önemli araştırmalara zemin hazırlamaktadır. Son yapılan bir çalışmada bilim insanları, laboratuvar ortamında sentetik kan üretmeyi başardılar ve bu kanı iki hastaya nakletme fırsatı buldular. Tamamen laboratuvar koşullarında üretilen bu kan, vücudun nasıl bir performans göstereceğini ve olumsuz tepkiler verip vermeyeceğini belirlemek amacıyla gerçekleştirilen klinik deneylerde kullanıldı. Eğer bu denemeler başarılı olursa, sentetik kan nadir kan grupları için tıp alanında devrim niteliğinde bir gelişme olabilir.
‘RESTORE’ DENEYİ
Sentetik kan, bağışçılardan alınan kök hücrelerden üretildi ve yenileme anlamına gelen RESTORE adlı bir klinik deneyde hastalara nakledildi. RESTORE deneylerinin amacı, kan bozukluğu (örneğin, orak hücre anemisi gibi) olan ve nadir kan gruplarına sahip hastalara yardımcı olmaktır. Mevcut aşamada, laboratuvar ortamında üretilen kan hücrelerinin donör hücrelerine kıyasla ömrü analiz edilecektir. Yeni yetiştirilen hücrelerin, donör hücrelerinden daha uzun ömürlü olması beklenmektedir. Kırmızı kan hücreleri, değiştirilmeden önce ortalama 120 gün dayanırken, bazı donör hücreleri bu süreyi aşamayabilir. Laboratuvar ortamında üretilen sentetik kan hücreleri, bu sıkıntılara çözüm sunabilir.
Eğer bu proje başarılı olursa, alternatif kan alan hastalar daha az sıklıkta kan nakline ihtiyaç duyacak ve bu durum genel olarak daha güvenli bir süreç sağlayarak komplikasyon riskini azaltacaktır. Şu ana kadar bu kan nakli sadece iki hastaya uygulanmıştır. Bristol Üniversitesi’nde Hücre Biyolojisi Profesörü ve Kırmızı Hücre Ürünleri NIHR Kan ve Nakil Birimi Direktörü olan Profesör Ashley Toye, bu konu hakkında yaptığı açıklamada, “Bu zorlu ve heyecan verici çalışma, kök hücrelerden kan üretimi için büyük bir adımdır. İlk kez allojenik bir donörden alınan kök hücrelerden laboratuvar ortamında üretilen bir kan, hastalara nakledildi ve klinik çalışmanın sonunda bu hücrelerin ne kadar iyi performans göstereceğini görmekten büyük bir heyecan duyuyoruz.”
“SONUÇLAR İÇİN SABIRSIZLANIYORUZ”
BBC’ye göre, donörden alınan mevcut kan transfüzyonlarının Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi’ne (NHS) transfüzyon başına yaklaşık 130 sterline (2,840 TL) mâl olduğu belirtilmektedir. Üretilen kanın maliyetinin önemli ölçüde daha yüksek olması, bir sorun teşkil edebilir. Bu nedenle, sentetik kan NHS tarafından yalnızca nadir vakaların yanı sıra, donör eşleşmesi olasılığı düşük olan hastalar için kullanılacaktır.
NHSBT Bileşen Geliştirme Başkanı Dr. Rebecca Cardigan, sentetik kan projesi hakkında, “Bu denemenin başlaması için tıbbi düzeyde yeterli kırmızı hücreyi yetiştirebilmiş olmamız gerçekten harika bir gelişme. Sonuçları ve bu hücrelerin standart kırmızı hücrelerden daha iyi performans gösterip göstermediklerini görmek için sabırsızlanıyoruz.”
