Sağlık Turizmi: Yükselen Bir Trend
Son yıllarda sağlık turizmi, ülkemizde dikkat çekici bir şekilde yükseliş göstermekte ve birçok sektörü etkileyen yan dallarıyla birlikte geniş bir yelpazeye yayılmaktadır. Peki, sağlık turizmi tam olarak nedir? Sağlık turizmi nasıl işler ve ülkemizde bugünkü durumu nedir? İletişim Tasarımı Uzmanı Ömer Yoluk, bu konularda önemli bilgiler sunuyor.
“Sağlık turizmi, Türkiye için yurt dışından gelir elde etme açısından tatil turizminden bile daha yüksek bir kazanç potansiyeline sahip olan, aynı zamanda atıl kapasitemizin değerlendirilmesi için en uygun faaliyetlerden biridir. Ülkemizde birçok gelişmiş hastane ve alanında uzman hekimler bulunmakta; bu hekimlerin kapasiteleri, yurt içindeki potansiyelin çok üzerinde. Ayrıca, son yıllarda yapılan sağlık yatırımları dikkate alındığında, dünya genelinde en yüksek kapasiteye sahip ülkelerden biri konumundayız. Ancak, kapasite kullanımı açısından aynı şeyi söylemek mümkün değil.”
Yoluk, özellikle şehir hastanelerinin inşasından sonra yatak ve operasyon merkezi sayısının önemli ölçüde arttığını vurguluyor. Özel hastaneler ve geçmişteki sağlık yatırımları da göz önüne alındığında, oldukça büyük bir rakam ortaya çıkmakta. Sağlık Bakanlığı’nın 2016 yılı verilerine göre, toplam yatak sayısı yaklaşık 150 bin civarında. 2020 yılı itibarıyla bu sayının iki katına çıktığı belirtiliyor; mevcut hasta potansiyelinin toplam yatak sayısının yaklaşık yüzde 40’ını doldurduğu ifade ediliyor.”
Yani Türkiye, sağlık sektöründeki potansiyelini tam anlamıyla kullanamıyor. Yurt dışından hasta çekmek, bu nedenle ülkemiz için büyük bir önem taşıyor. Peki, hangi hastalara tedavi hizmeti verebiliyoruz ve hangi hastalıklar için hizmet sunabiliyoruz?”
Tüm Tedavi Alanlarında Sağlık Turizmi Yapılabilir
Türkiye, alım gücü bakımından özellikle Avrupa ülkeleri ve Amerika’nın çok altında sağlık hizmeti fiyatları sunan bir ülke. Yoluk, bu konuda şu ifadeleri kullanıyor:
“Fiyat rekabeti açısından dünyanın birçok ülkesiyle rekabet edebilir durumdayız. Bu, Hindistan ve Tayvan gibi sağlık turizmi devleriyle kolayca yarışmamızı sağlıyor. Ancak elbette tek kriter bu değil.”
Türkiye’nin sağlık hizmetleri, birçok ülkeye göre çok daha yüksek niteliklere sahip. Gerek tesisleri, donanımları ve organizasyon yapısı, gerekse sağlık personeli kalitesi bakımından ülkemiz neredeyse rakipsiz. Örneğin, Türk sağlık sistemi, Avrupa’da yalnızca Almanya ve Fransa ile karşılaştırılabilir. Bu iki ülkeyle olan rekabetimizde çoğu zaman öne çıkıyoruz.
Her ne kadar ilaç sanayi ve sağlık donanımı açısından Almanya gibi üretim imkânlarına sahip olmasak da, dış tedarik ve gelişmekte olan sağlık teknolojisi sanayi sayesinde önemli bir potansiyel ortaya çıkıyor. Burada kritik olan; doktor nitelikleri ve diğer sağlık personeli kalitesidir. Türk hekimleri, birçok alanda dünya çapında tanınan uzmanlardır. Tedavi sürecinde bakım hizmetlerini sunan hemşireler, hasta bakıcılar ve diğer sağlık personelleri de dünya standartlarında hizmet sunmaktadır. Bu noktada, sahip olduğumuz nitelikler dünya genelinde tanınmakta.”
Hangi Hastalıkların Tedavisinde Sağlık Turizmi Yapılabilir?
Sağlık turizmi için herhangi bir sağlık sorununda sınırlama olmadığını vurgulayan Yoluk, şu bilgileri paylaşıyor:
- “Bulaşıcı hastalıklar ve ülkemizde sağlık altyapısı bulunmayan ender hastalıklar dışında, tüm sağlık sorunları için sağlık turizmi yapılabilir. Ancak bazı branşlar daha yaygın tercih edilmektedir.”
- “Örneğin, Arap pazarında yoğun talep gören saç ekimi ve estetik cerrahi, ya da Avrupa’da 4’te biri fiyatına sunduğumuz diş implantı gibi hizmetler, sağlık turizminde sıkça tercih edilen alanlardır.”
- “Estetik, plastik ve rekonstrüktif cerrahi, çoğu ülkede oldukça pahalı operasyondur; ancak Türkiye’de bu işlemler çok daha uygun fiyatlarla gerçekleştirilmektedir. Örneğin, bir Alman için 10 bin Euro, Almanya’daki maliyetlerin oldukça altında kalmaktadır.”
- “Ayrıca bazı sağlık sigortaları, Türkiye’de gerçekleştirilecek operasyonları ve diğer sağlık hizmetlerini de karşılayabilmektedir.”
- “Dahiliye, göz tedavisi, endokrinoloji, onkoloji, ortopedi ve diğer birçok alanda da sağlık hizmetleri sağlık turizmine konu edilebilmektedir.”
Sağlık Turizmi Başka Hangi Sektörleri Etkiliyor?
Yurtdışından gelen hastaların ülkemizde belli bir süre konaklamasını içeren sağlık turizmi, birçok sektörü doğrudan etkiliyor. Yoluk, bu sektörleri şu şekilde sıralıyor:
- Hava yolları
- Şehir içi taşımacılık
- Konaklama
- Yeme-içme (gıda)
Bu sektörler, sağlık turizmi aracılığıyla gelen hastaların ülkemizde geçirdiği süre boyunca faydalandıkları alanlardır. Taksici esnafından büfe işletmecilerine kadar hemen her sektör sağlık turizminden doğrudan etkilenmekte ve bu faaliyet, ülkeye döviz girişi sağlamaktadır.
Buradan bakıldığında, sağlık hizmetleri ödemeleri ile birlikte büyük bir ekonomik katkı sağlama potansiyeli olduğu açıkça görülmektedir. Bir hastanın ülkemizde geçirdiği süre boyunca yaptığı harcama, tatil turizminde harcayacağından çok daha fazladır. Dolayısıyla her yıl milyonlarca hastaya hizmet verebilecek olan sağlık turizmi sektörü, ülkemiz için adeta bir altın madeni konumundadır. Gelişmiş iş gücümüzü en iyi şekilde değerlendirerek, dünyanın sağlık üssü olma yolunda birçok fırsata sahibiz.”
Sağlık Turizmi Nasıl Yapılır?
Sağlık turizminin oldukça karmaşık bir süreç olduğunu belirten Yoluk, “Aslında bu alandaki kapasitenin düşük kullanım oranı, temel nedenlerden biri de budur. Pazarlama aşamasında ciddi engellerle karşılaşılabilir; bu engellerin çoğu yeni nesil pazarlama teknikleri yerine geleneksel yöntemlerin tercih edilmesinden kaynaklanıyor.”
“Sağlık turizmi, geçmiş yıllarda çıkarılan bir kanun çerçevesinde hem hukuki hem de kamusal olarak desteklenen bir faaliyettir. Ancak sağlık hizmeti sunan hekimler veya sağlık kuruluşları doğrudan sağlık turizmi faaliyetlerini yürütme yetkisine sahip değildir. Bunun için turizm acenteleri yetkilidir ve sağlık kuruluşları ile doktorlar arasında rekabet kurallarına uygun bir hasta arzı sağlanmalıdır. Ancak bu, doktorların yurt dışından hasta bulamayacağı anlamına gelmez. Hekimler ve hastaneler reklam yapamamakla birlikte, kendilerini tanıtma noktasında herhangi bir yasak bulunmamaktadır. Eğer bir hastane, klinik veya hekim, çevrimiçi platformlar oluşturup hedef pazarda yayın yaparsa, sağlık turizmi yapma imkânı bulabilir. Bu noktada profesyonel sağlık turizmi pazarlaması, uluslararası dijital pazarlama hizmeti almak ve uzman ellere bu süreci teslim etmek oldukça önemlidir.”
Dijital Pazarlama ile Sağlık Turizmi
Dijital pazarlamanın sağlık turizmi için vazgeçilmez bir yön olduğunu vurgulayan Yoluk, “Bir sağlık kuruluşu veya hekim, hedef ülkede fiziksel pazarlama yaparak beklenen sonuçları elde edemez. Örneğin, bir Avrupa ülkesinde fiziksel pazarlama yapmak büyük maliyetler doğurur; kalıcı olmayan kampanyalarla gelen hastaların maliyetleri düşüldüğünde, elde edilebilecek kar oldukça düşüktür.”
“Dijital pazarlama ise kalıcı platformlar oluşturarak, sürekli olarak ilgili pazardan müşteri temin etmeye olanak tanır ve bu süreç uygun maliyetlerle yürütülebilir. Sağlık turizmi yapmak isteyen sağlık kuruluşları ve hekimler, profesyonel bir sağlık turizmi pazarlama ajansı ile çalışarak, hedef pazarlarını belirleyebilir ve bu sürecin bir parçası olabilirler. Bu aşamada ülke sınırlarının olmadığını ve gerçekleştirilecek işlemlerin hiçbir hukuksal sorun oluşturmadığını da belirtmek gerekir.”
