Şaban Ayı Ne Zaman Başlayacak?
2025 yılı için Şaban Ayı’nın başlangıcı merakla bekleniyor. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Dini Günler Takvimi’nin yayımlanmasıyla, bu özel ayın ne zaman başlayacağına dair bilgiler netleşti. 2025 yılı itibarıyla Şaban Ayı, 31 Ocak tarihinde başlayacak. Ayrıca, Şaban Ayı’nın 15. gecesi olan Berat Kandili, 13 Şubat Cumartesi günü kutlanacak.
Şaban Ayı Orucu Ne Zaman Tutulur?
İslam toplumlarında “üç aylar” olarak bilinen Recep, Şaban ve Ramazan ayları, manevi olarak büyük bir öneme sahiptir. Hz. Peygamber, Recep ayı girdiğinde şu duayı yapmıştır: “Allah’ım! Recep ve Şaban’ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan’a ulaştır.” (Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 259). Ramazan ayında oruç tutmak farz kılınmışken (Bakara, 2/184-185), Recep ve Şaban aylarında ise Hz. Peygamber’in (s.a.s.) nafile oruçlara daha fazla önem verdiği kaynaklarda yer almaktadır. Ancak, Ramazan dışında hiçbir ayın tamamını oruçlu geçirmek de gelenekte bulunmamaktadır (Buhârî, Savm, 52-53; Müslim, Sıyâm, 173-79). Bu bağlamda, Recep ve Şaban aylarında oruç tutmak, kişisel bir tercih olup, sağlığı elverişli olanlar diledikleri kadar nafile oruç tutabilirler.
Şaban Ayı’nın Fazileti
Şaban Ayı, İslam takviminde önemli bir yere sahip olan kamerî ayların sekizincisidir. Bu ayın kıymetini artıran faktörlerden biri, “üç aylar”ın ikincisi olmasıdır. Üç ayların ilki Recep, üçüncüsü ise Ramazan’dır. Şaban Ayı’nın en önemli gecelerinden biri de, bu ayın 15. gecesi olan Beraat Gecesi’dir. Beraat Gecesi, meleklerin inmesi, duaların kabul edilmesi ve hayırların artması gibi birçok fazileti içinde barındırmaktadır (M. Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1983, III, 302).
Hz. Peygamber (s.a.v.) bir hadisinde, “Şaban ayının yarısı (Beraat gecesi) gelince; gecesini namazla, gündüzünü oruçla geçiriniz. Şüphesiz ki Allah, o gece güneşin batmasıyla dünya semasına iner ve şöyle der: Benden af dileyen yok mu? Onu affedeyim! Rızık isteyen yok mu? Rızık vereyim! Şifa dileyen yok mu? Şifa vereyim!” (Sünen-i ibn Mace, İkâmetü’s-Salât, 191) buyurmuştur. Başka bir hadisinde ise, “Allah Teâlâ, Şabanın on beşinci gecesi (Beraat gecesi) tecelli eder ve anababaya asi olanlarla Allah’a ortak koşanlar dışında bütün kullarını bağışlar” (Sünen-i ibn Mace, İkâmetü’s-Salât, 191) der.
Peygamber Efendimiz, bu ayda en çok oruç tutan kişi olarak bilinir. Hz. Âişe, O’nun bu davranışını “Rasûlüllah’ın (s.a.s) Şaban ayındaki kadar çok oruçlu olduğu bir ay görmedim” (Tecrid-i Sarîh Tercümesi, IV, 295) şeklinde ifade etmiştir. Ayrıca, Şaban Ayı, İslam tarihinde bazı önemli olayların da gerçekleştiği bir dönemdir. Bunlar arasında, hicretin 2. yılına denk gelen Şaban ayı ortalarında inen Bakara 144. âyetle kıblenin Mescid-i Aksâ’dan Mescid-i Haram’a çevrilmesi ve Ramazan orucunun farz kılındığı Bakara Suresinin 183-184. ayetleri bulunmaktadır.
Mübarek üç aylardan ikincisi olan Şaban Ayı, Hz. Peygamber’e atfedilen bir aydır. Hz. Hasan Radıyallahu anh’den rivayete göre Resûl-i Ekrem (s.a.v.) “Recep Allah’ın, Şaban benim ve Ramazan’da ümmetimin ayıdır” buyurmuştur (Ramuz El Ehadis:1/289-2). Hz. Aişe (r.a) validemiz, Resûl-i Ekrem (s.a.v.) hakkında, “Bazı aylarda çok oruç tutardı. Hatta biz onun bu ayda hiç iftar etmeyecek sanırdık. Bazı aylarda ise çok iftar ederdi. Hatta biz onu hiç oruç tutmayacak sanırdık. Resûl-i Ekrem (s.a.v.) in: “Ramazan ayından başka bir ayın tamamını oruçlu geçirdiğini görmedim. Şaban ayındaki kadar Oruçlu olduğu başka bir ayda görmedim” demiştir” (Sahih-i Buhari Trc.Sarih Terc:6/295).
Usame Bin Zeyd (r.a) radıyallahu anh şöyle demiştir: “Ey Allah’ın Resulü! Sizin Şaban ayında oruç tuttuğunuz kadar başka hiçbir ayda tuttuğunuzu görmedim.” Resûl-i Ekrem (s.a.v.): “Bu, Recep ile Ramazan arasında öyle faziletli bir aydır ki, insanlar bundan gafildir. Bu ayda ameller, alemlerin Rabbine yükseltilir. Bu sebeple ben de amelimin oruçlu iken yükseltilmesini istiyorum” buyurmuştur (Tergib ve Terhib: 2/467).
