Mübarek ayda oruç tutmak isteyenler Şaban ayı orucunun ne vakit, kaç gün tutulduğunu ve nasıl niyet edeceğini merak ediyor. Diyanet İşleri Başkanlığı takvimine nazaran 31 Ocak Cuma günü başlayan ayda oruç tutmanın fazileti epeyce büyüktür.
Halk ortasında üç aylar olarak bilinen Recep, Şaban ve Ramazan ayları mübarek aylardır. Bilhassa de Hz. Peygamber, Recep ayı girdiği vakit “Allah’ım! Recep ve Şaban’ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan’a ulaştır.” halinde dua etmiştir. Ramazan ayında oruç tutmak farzdır (Bakara, 2/184-185). Recep ve Şaban aylarında ise; Hz. Peygamberin (s.a.s.) öbür aylara nazaran daha çok beyhude oruç tuttuğu, lakin Ramazan’ın dışında hiçbir ayın tamamını oruçlu bir halde geçirmediği hadis kaynaklarında yer alır.
Şaban ayının 1.gün ve 13.gün ortasında kalan (Eyyam-ı Biyz Orucu) tutulur. 14.gün (Eyyam-ı Biyz Orucu), 15.gün (Eyyam-ı Biyz Orucu), 30.gün, birinci perşembe, son pazartesi ve son perşembe günleri de oruç tutulması da tavsiye edilen günler ortasında yer alıyor. Pek çok din alimlerine nazaran Şaban ayında aralıksız oruç tutulmasını emreden bir karar dini kaynaklarımızda yer almamaktadır. Ama kişinin sıhhati ve gücü oruç tutmaya müsait olduğu surece bu aylar içinde dilediği kadar beyhude oruç tutabilir. Bunun için belirlenmiş bir gün sayısı bulunmaz.
ŞABAN AYI NE VAKİT 2025?
Şaban ayı 31 Ocak tarihinde başlayacak. Şaban ayının 15. gecesi olan Berat Kandili 13 Şubat Cumartesi günü idrak edilecek.
ŞABAN AYI FAZİLETLERİ
Şaban ayı, kamerî ayların sekizincisidir. Şaban ayını değerli yapan özelliklerden biri, “üç aylar”ın ikincisi olmasıdır. Bilindiği üzere, üç ayların birincisi Receb, üçüncüsü de Ramazandır. Şaban ayının değerli bir hususiyeti de, “Beraat gecesi”nin bu ayın on beşinci gecesine tesadüf etmesidir. Beraat gecesi, meleklerin inmesi, duaların kabul olunması, duaların geri çevrilmemesi üzere birçok fazilete sahip olduğu için, bulunduğu ayı da pahalı kılmıştır (M. Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Tabirleri ve Tabirleri Sözlüğü, İstanbul 1983, III, 302). Hz. Peygamber (s.a.v.) bir hadislerinde; “Şaban ayının yarısı (Beraat gecesi) gelince; gecesini namazla, gündüzünü oruçla geçiriniz.
Şüphesiz ki Allah, o gece güneşin batmasıyla dünya semasına iner ve şöyle der: Benden af dileyen yok mu? Onu affedeyim! Rızık isteyen yok mu? Rızık vereyim! Şifa dileyen yok mu? Şifa vereyim!” buyurdu. (Sünen-i ibn Mace, İkâmetü’s-Salât, 191). Bir diğer hadislerinde ise; “Allah Teâlâ, Şabanın on besinci gecesi (Beraat gecesi) tecelli eder ve anababaya asî olanlarla Allah’a ortak koşanlar dışında bütün kullarını bağışlar” buyurdu. (Sünen-i ibn Mace, İkâmetü’s-Salât, 191).
Peygamber Efendimiz, bu ayda mümkün olduğu kadar oruç tutardı. Hz. Âişe, O’nun bu davranışını şu kelamlarıyla tabir eder: “Rasûlüllah’ın (s.a.s) Şaban ayındaki kadar çok oruçlu olduğu bir ay görmedim” (Tecrid-i Sarîh Çevirisi, IV, 295). Şaban ayı, İslam tarihinde kimi değerli olayların gerçekleşmesi açısından da kıymetlidir. Bunlar ortasında, hicretin 2. yılına rastlayan Şaban ayı ortalarında nâzil olan Bakara 144. âyetle kıblenin Mescid-i Aksâ’dan Mescid-i Haram’a çevrilmesi ve öbür bir âyetle de Ramazan orucunun farz kılınması ile ilgili Bakara Mühletinin 183-184. ayetleri sayılabilir.
Mübarek üç aylardan ikincisi olan Şaban ayı peygamber Efendimize nispet olunan bir aydır. Hz Hasan Radıyallahu anh’den rivayete nazaran Resûl-i Ekrem (s.a.v.) “Recep Allah’ın, Şaban benim ve Ramazan’da ümmetimin ayıdır” buyurmuştur.(Ramuz El Ehadis:1/289-2) Hz. Aişe (r.a) validemiz: Resûl-i Ekrem (s.a.v.):” Birtakım aylarda çok oruç tutardı. Hatta biz onun bu ayda hiç iftar etmeyecek sanırdık. Birtakım aylarda ise çok iftar ederdi. Hatta biz onu hiç oruç tutmayacak sanırdık. Resûl-i Ekrem (s.a.v.) in: “Ramazan ayından diğer bir ayın tamamını oruçlu geçirdiğini görmedim. Şaban ayındaki kadar Oruçlu olduğu diğer bir ayda görmedim” demiştir.(Sahih-i Buhari Trc.Sarih Terc:6/295). Usame Bin Zeyd (r.a) radıyallahu anh şöyle demiştir ey Allah’ın Resulü! Sizin Şaban ayında oruç tuttuğunuz kadar diğer hiçbir ayda tuttuğunuzu görmedim dedim. Resûl-i Ekrem (s.a.v.):” Bu, Recep ile Ramazan ortasında o denli faziletli bir aydır ki, beşerler bundan gafildir. Bu ayda ameller, alemlerin Rabbine yükseltilir. Bu sebeple ben de amelimin oruçlu iken yükseltilmesini istiyorum” buyurdu.(Tergib ve Terhib: 2/467).
