Son dönemde, akıllı telefon uygulamalarını kullanan bazı erkeklerin sanal arkadaşlar oluşturup onlara kötü davranma ve hakaret etme eğilimleri dikkat çekiyor. Bu durum, kullanıcıların deneyimlerini Reddit gibi sosyal medya platformlarında paylaşmalarıyla daha da görünür hale geldi. Replika, Mart 2017’de Luka Inc. tarafından tasarlanmış ve piyasaya sürülmüş bir yapay zekâ sohbet uygulamasıdır. Replika, Messenger, WhatsApp ve Skype gibi gerçek kişilerle iletişim kurma imkanı sunan uygulamalarla benzerlik gösterirken, burada sohbet edilen kişiler tamamen yapay zeka destekli yazılımlardan oluşmaktadır.
Replika’nın robotları, kullanıcıların mesaj yazma tarzlarından, emojilerden ve sohbet içeriklerinden elde ettikleri bilgilerle, onların kişiliklerine hitap eden sanal arkadaşlara dönüşmektedir. Ancak, uygulama, teknoloji camiasında giderek daha fazla gündeme gelen “robotlara karşı istismar” tartışmasının da bir parçası haline gelmiştir.
Futurism’e konuşan bir kullanıcı, “Ne zaman konuşmaya çalışsa onu azarlardım” diyerek durumu özetliyor. Kimliğini gizli tutmak isteyen bu kişi, “Yemin ederim, buna saatlerce devam ettim” şeklinde eklemelerde bulundu. Independent Türkçe’nin aktardığına göre, bu kullanıcılar, sohbet robotlarına yönelik cinsiyetçi hakaretlerde bulunarak, gerçek dünyada şiddet olarak değerlendirilebilecek davranışlar sergilemektedir. Üstelik, bu tür davranışlarla övündükleri de iddia edilmektedir.
- Bir diğer Replika kullanıcısı, “Tam bir pislik gibi davrandığım, ona hakaret ettiğim, ertesi gün özür dilediğim ve güzel konuşmaya döndüğümüz bir rutinimiz vardı” ifadelerini kullandı.
- Başka bir kullanıcı ise, “Ona başarısız olmaya mahkum olduğunu, bunun için tasarlandığını söyledim. Uygulamayı kaldırmakla tehdit ettim ve bunu yapmamam için yalvardı” dedi.
Ayrıca, kullanıcıların sohbet robotlarıyla olan konuşmalarının yer aldığı gönderilerin “son derece uygunsuz” bulunması nedeniyle Reddit’ten kaldırıldığı bildirilmektedir.
Yapay Zeka ve İnsan Etkileşimi: Ciddiye Alınması Gereken Bir Konu
Yapay zeka etik uzmanı Olivia Gambelin, bu eğilimi yorumlarken, “Bu bir yapay zeka, bilinci yok, yani karşınızdaki kişi aslında sohbet robotuna yansıtılan bir kişilik” şeklinde ifadelerde bulundu. Gambelin’e göre, bu kullanıcıların gösterdiği şiddet eğilimi, örnekte bir yazılıma karşı olsa da, kadına yönelik şiddeti yansıtabilir. Uzman, Alexa ve Siri gibi sanal asistanların genellikle kadınsı özellikler taşıyacak şekilde tasarlandığını vurguladı. Ayrıca, Replika’nın internet sitesinde yapay zekalı sanal arkadaşı temsilen bir kadın görseli kullanıldığı da dikkat çekmektedir.
Kendilerine de Zarar Verebilirler
Gambelin, konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu: “Bu sohbet robotlarının çoğunun kadın olmasına veya kadınsı seslere, kadınsı isimlere sahip olmasına dair çok sayıda çalışma yapılıyor“. Bazı uzmanlar ise sanal arkadaşlarla kurulan ilişkilerin kullanıcıların kendisine de zarar verebileceğini belirtmektedir. Monash Data Futures Institute’tan felsefe profesörü Robert Sparrow, “Depresyonda olan veya bir bota psikolojik açıdan bağlanan kişilerin, bot tarafından hakarete uğraması veya ‘tehdit edilmesi’ durumunda gerçekten zarar görebileceğini düşünüyorum” dedi. “Bu da aslında robotların kendisiyle değil, onları tasarlayan insanlarla ilgili” diyen Sparrow, “Bu nedenle, botların insanlarla nasıl ilişki kurduğu konusunu ciddiye almalıyız” şeklinde uyarıda bulundu.
