Renklerin Ruhsal Etkileri Üzerine Bir İnceleme
Renklerin insanlar üzerindeki psikolojik etkileri konusunda yıllar boyunca kapsamlı araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Bu konu, günümüzde huzurlu ve dingin bir yaşam alanı oluşturmak için ev dekorasyonundan, karşı cinsin ilgisini çekmeye ve spor başarılarına kadar birçok alanda önem taşımaktadır. Ancak, renklerin etkilerine dair tartışmalar hâlâ güncelliğini korumaktadır.
Rochester Üniversitesi’nden Andrew Elliot ve Daniela Niesta’nın gerçekleştirdiği bir araştırmada, erkek deneklere yalnızca birkaç saniye boyunca gösterilen kadın resimleri, beyaz arka plan yerine kırmızı bir fonla sunulduğunda, erkeklerin bu kadınları “daha çekici” ve “cinsel açıdan daha albenili” olarak değerlendirdikleri gözlemlenmiştir. Ancak, bu arka plan renginin kadın deneklerin başka kadınların çekiciliği hakkındaki algılarında bir değişim yaratmadığı belirlenmiştir. Araştırmanın sonuçları, insanların ve diğer erkek primatların kırmızı renge karşı belirgin bir tepki gösterdiğini ortaya koymuştur. Erkekler, kadınlara düşünceli ve titiz bir şekilde tepki verdiklerini düşünüyor olsalar da, seçim ve tercihleri açısından ilkel içgüdülerin etkisinde kaldıkları görülmektedir.
Bu bulgular, bazılarına göre, kadınların ve erkeklerin bilinçaltında karşı cinsin dikkatini çekmek için stratejik bir şekilde kırmızı rengi kullanmaları gerektiği anlamına gelmektedir. Ancak ilginç bir şekilde, kırmızı elbisenin kendisi değil, gözden kaçan bir detay olarak kırmızı bir saat kayışı daha etkili olabilmektedir.
Kırmızı renk, yalnızca cinsellik ve egemenlik ile ilişkilendirilmekle kalmayıp, aynı zamanda hayvanlar dünyasında da erkek üyeler arasında üstünlüğün evrimsel bir simgesi olarak öne çıkmaktadır. Durham Üniversitesi’nden Russell Hill ve Robert Barton tarafından yürütülen bir araştırma, spor karşılaşmalarında kırmızı forma giyen takımların, kırmızı giymeyen takımlara kıyasla daha fazla başarı gösterme olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur.
Doğanın Uyarısı
Doğal olarak, kırmızı rengin taşıdığı biyolojik ve simgesel çağrışımlar egemenlik ve cinsellikle sınırlı değildir. Kırmızı, aynı zamanda tehlike ve uyarı ile de sıkı bir ilişki içerisindedir. Rochester Üniversitesi’nden Andrew Elliott ve ekibi tarafından yürütülen bir başka araştırmada, kırmızı rengin çocukların sınav başarıları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmacılar, katılımcılardan beş dakika boyunca kelime bulmacaları çözmeleri istenmiş, kırmızı renkteki katılım numarasını taşıyan çocukların ortalama 4.5’ten daha az bulmaca çözdükleri, yeşil veya siyah renkteki numaralara sahip olanların ise bu oranın 5.5’in üzerinde olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, IQ sınav kitapçığının kapak rengi kırmızıya dönüştürüldüğünde çocukların başarı düzeylerinde bir düşüş yaşandığı tespit edilmiştir.
EEG taramaları kullanılarak yapılan beyin etkinliği ölçümleri de, kırmızı kapaklı sınav kitapçıklarıyla çalışanların sağ frontal loblarındaki etkinlik düzeyinin, yeşil veya gri kapaklı kitaplarla çalışanlardan belirgin bir şekilde daha yüksek olduğunu göstermiştir. Bu bulgular, başarı bağlamında kırmızı rengin kullanımı konusunda dikkatli olunması gerektiğine ve renklerin davranışlar üzerinde önemli etkiler yaratabilen çevresel göstergeler olabileceğine işaret etmektedir.
Derleyen: Rita Urgan
‘Wear red, get noticed’ – ve renklerin psikolojik etkileri üzerine diğer ince nüanslar. The Conversation
