Psikolojik İlk Yardım ve Afet Sonrası Destek
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Uzman Psikolog Serra Hacısalihoğlu, “Bu kadar felaket yaşanan bir ülkede psikolojik ilk yardım kesinlikle gerekli bir uygulamadır. Afet sonrası ilk etapta nasıl davranacağımızı bilmemek oldukça yaygındır. Örneğin, ‘Bak işte hayatta kaldın, şanslısın, daha ne istiyorsun’ gibi cümleler, afetzedelere asla söylenmemelidir” şeklinde önemli uyarılarda bulundu. Doğal afetlerden etkilenen bireylere psikolojik ilk yardım ve psikososyal destek sağlanması amacıyla KTÜ’de düzenlenen ‘Afet İletişim İş Birliği’ paneli, uzmanların katılımıyla gerçekleştirildi. Panel, Osman Turan Kongre Merkezi’nde bilim insanları ve AKUT Trabzon ekibinin dinleyici olarak katılımıyla zenginleşti.
Afet Sonrası Ruhsal Tepkilerin Normal Olması
Panelde, afet sonrası psikososyal müdahalelere dair bilgi paylaşan KTÜ Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Evrim Özkorumak Karagüzel, afetlerin ardından psikolojik desteğin önemine dikkat çekti. Afet mağdurlarına sosyal ve fiziksel destek sağlandıktan sonra psikolojik destek sunulabileceğini belirten Prof. Dr. Karagüzel, “Afet sonrası bazı ruhsal belirtilerin ortaya çıkması beklenen bir durumdur. Anormal bir durum karşısında sergilenen normal tepkiler olarak değerlendirilmelidir. Bu nedenle, müdahaleden çok, bireylerin takip edilmesi önerilmektedir. Ancak yüksek riskli gruplar için özel takip süreçleri oluşturmak önemlidir. Genel olarak, afetten etkilenen bireylerle bir arada olmak, onları dinlemek, duygularını paylaşmalarına olanak tanımak ve ihtiyaç duyduklarında anlatmalarını sağlamak kritik öneme sahiptir. Profesyonel destekten önce, bireylerin aile ve sosyal desteklerinin sağlanması gereklidir” ifadelerini kullandı.
İlk Aşamada Dinlemenin Önemi
Günümüzde depremlerin sıkça yaşanması nedeniyle psikolojik ilk yardımın öneminin arttığını vurgulayan Uzman Psikolog Serra Hacısalihoğlu, afetzedelerle iletişimde dikkat edilmesi gereken ifadeleri sıraladı. Hacısalihoğlu, “Bu kadar büyük felaketlerin yaşandığı bir ülkede psikolojik ilk yardımın önemi giderek artmaktadır. İlk aşamada nasıl davranılacağını bilmemek yaygındır. Böyle bir durumla karşılaşan kişilere doğru müdahaleyi yapabilmek zor olabiliyor. Bu yüzden bu bilgilerin herkes tarafından bilinmesi faydalı olacaktır. Örneğin, ‘Bak işte hayatta kaldın, şanslısın, daha ne istiyorsun’ gibi ifadeler afetzedelere kesinlikle söylenmemelidir. İlk aşamalarda yapılması gereken en temel şey, sadece yanında durmak ve dinlemektir. Fazla müdahale etmeye çalışmak yerine, o an sadece dinlemek bile büyük bir destek sağlayabilir. Yaşamsal ihtiyaçları, su ve yemek bulmaksa bu süreçte onlara yardımcı olmak öncelikli hedef olmalıdır” şeklinde konuştu.
Arama Kurtarma Ekiplerinin Psikolojik Destek İhtiyacı
6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremler sonrasında bölgede arama kurtarma çalışmalarına katılan AKUT Trabzon ekibinin lideri Köksal Ofluoğlu, panelde ekibinin deneyimlerini ve sonrasında yaşadıklarını katılımcılarla paylaştı. Ofluoğlu, “Arama kurtarma ekipleri de birer insandır ve yaptıkları çalışmaların etkilerinden etkilenebilirler. Çalışmaların ardından mutlaka bir psikoterapi almaları faydalı olacaktır. Bu durumu, gönüllü ekip arkadaşlarımıza sürekli öneriyoruz ve kendimiz de bu süreçten geçiyoruz” dedi.
