Yevgeny Prigojin, paralı asker kümesi Wagner’i kurmak için neredeyse on yılını harcadı.
Rusya’nın Ukrayna savaşında kilit rol oynadı ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Afrika ve Suriye’de müttefikler edinmesine yardımcı oldu.
Ölümünün akabinde kümenin geleceğiyle ilgili farklı spekülasyonlar ortaya atılıyor.
Batılı güvenlik yetkilileri Wagner önderinin yerine kimin geçeceği ve bir vakitler yönettiği paralı askerlere ne olacağı konusunda farklı iddialarda bulunuyor.
WAGNER’İ KİM YÖNETECEK?
BBC’ye konuşan Londra merkezli savunma ve güvenlik alanında çalışma yapan fikir kuruluşu RUSI’den araştırmacı Dr. Joana de Deus Pereira, Prigojin’in vefatının kümenin muhtemelen yine yapılanmasına neden olacağını söyledi.
Ancak Wagner’in operasyonlarının Prigojin’in liderliği altında olduğu üzere devam etmesi mümkünlüğünün yüksek olduğunu belirtti.
“Kuruluş gelecekte muhtemelen öteki bir isimle varlığını sürdürecek; ahenk sağlama ve dönüşüm kapasitesine sahip olduğunu aslında kanıtladı.
“Wagner’e tek adam tertibi olarak değil, bir ekosistem olarak, Afrika üzere yerlerde başları ve çok çeşitli çıkarları olan bir hidra olarak bakmalıyız.”
Atlantik Kurulu Güvenlik Analisti Ruslan Trad BBC’ye verdiği demeçte, Prigojin’in yerine Rusya’nın askeri istihbarat servisi GRU ile temaslı birinin gelebileceğini belirtti.
Ona nazaran Putin’in önündeki asıl zorluk paramiliter operasyonları finanse edecek kadar güçlü ve kendisini destekleyen birini bulmak:
“Yeni bir finansör bulmanın daha sıkıntı olacağını düşünüyorum, zira Wagner’in güzel kumandanları olsa da burada değerli olan para. Putin’in etrafından birini bu role yerleştirebilirler.”
Reuters Prigojin Putin’in itimadını kazanmıştı. Wagner’in Yükselişi isimli belgeseli yapan gazeteci Benoit Bringer, BBC’ye güçlü adaylardan birinin GRU’nun başındaki General Andrey Averyanov olduğunu söyledi.
“Putin’in geçişi planlamak için vakte gereksinimi var üzere görünüyor. Prigojin’den kurtulmak için iki ay beklemesinin sebebi bu olabilir” diye ekledi.
RUSI’den Emily Ferris Moskova’nın Prigojin’e emsal adayları tehlikeli görebileceği ve bu nedenle Kremlin’in seçtiği adayla ilerleneceği beklentisini paylaştı.
WAGNER’İN BELARUS VE UKRAYNA’DAKİ BİRLİKLERİNE NE OLACAK?
Wagner geçtiğimiz yıl boyunca Ukrayna’daki en tesirli savaşçı güçtü; birlikleri doğuda Soledar ve Bahmut kentlerini ele geçirdi.
Ancak RUSI’den Ferris, Prigojin’in vefatının savaşın mukadderatında besbelli bir tesiri olmayacağını savunuyor.
Ona nazaran bunun sebebi Wagner isyanından bu yana birliklerinin ya Belarus’ta konuşlanmış ya da Savunma Bakanlığı’na geri çekilmiş olması.
Wagner birliklerinin kısa vadede muharebeye katılmasının mümkün görülmediğini de ekliyor.
Belarus’ta 8 bin Wagner birliğinin konuşlandığı söyleniyor.
Uydu imgeleri konuşlanan birliklerin çadırlarının değerli bir kısmının ortadan kaybolduğunu gösteriyor.
ABD tarafından fonlanan Radio Free Europe 273 çadırdan 101’inin halihazırda bozulduğunu söylemişti.
Yine de Wagner savaşçılarının geleceği bilinmeyen; toplumsal medyada yer alan birtakım hesaplar, Prigojin’in vefatından Putin’i sorumlu tutan askerlerin onu tehdit ettiğini tez etti.
AFRİKA VE SURİYE’DEKİ WAGNER BİRLİKLERİ SAVAŞMAYA DEVAM EDEBİLECEK Mİ?
Wagner’in hudut ötesi birliklerinin geleceği de tıpkı derecede bilinmeyen. Küme Suriye, Mali, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Libya’daki hükümetlerin desteklenmesi karşılığında madencilik gelirlerini paylaşan güçleriyle Rus dış siyasetinin kıymetli bir aracı haline gelmişti.
Prigojin’in son günleri Batı Afrika’da geçirdiğine inanılıyor. Batılı analistler kümenin, darbenin gerçekleştiği Nijer de dahil olmak üzere daha fazla ülkeye erişmeye çalıştığından telaş ediyor.
Birçok uzman, Wagner’in kıtadaki operasyonlarının dağınık yapısı nedeniyle Prigojin’in vefatından etkilenmeyeceğini savunuyor.
BBC’ye konuşan Atlantik Kurulu’ndan Trad, Wagner’in Afrika ülkelerinin savunma altyapısına derinden entegre olduğunu ve Prigojin’in vefatından etkilenmeyeceğini belirtiyor.
“Yerel kumandanlar etkilenmiyor zira operasyonlar başka farklı yürütülüyor, bunun için farklı kaynaklara sahipler ve şu anda bile Suriye ve Afrika operasyonları için eleman alıyorlar.”
Trad, kümenin Rus istihbaratıyla aralı bağının Moskova için kıymetli bir araç olmaya devam edeceğini, bunun Rusya’nın çıkarlarını gözetebileceği “gri bölgede” faaliyet göstermesine imkan tanırken yetkililerin rastgele bir ilişkiyi reddetmesine imkan sağlayacağını söylüyor.
Orta Doğu Enstitüsü’nün Suriye Programı’ndan Akademisyen Anton Mardasov, öbür paralı asker şirketlerinin Wagner’in Suriye’deki rolüne rakip olmaya başladığına dikkat çekiyor.
Haziran ayındaki isyanın akabinde, bir küme Wagner askerinin PMC Redut isimli rakip bir şirketten transfer teklifi aldığını argüman ediyor.
Mardasov’a nazaran, “Redut Suriye’de Wagner ile paralel olarak uzun müddettir çalışıyor. Ordu, Suriye’de Redut’a güveniyordu lakin süratli adımlardan da korkuyorlardı”.
WAGNER’İN MİRASINA NE OLACAK?
Orta vadede Wagner’in operasyonlarının kurucusunun vefatından değerli ölçüde etkilenmesi pek mümkün görünmüyor.
Ancak RUSI’den Emily Ferris, uzun vadede Wagner’in operasyonlarının yeni bir hal alabileceğini belirtiyor.
Ferris, BBC’ye verdiği demeçte, “Büyük ihtimalle Wagner ikiye bölünecek, Belarus’taki başkansız kümeler dağılacak ve yurt dışında faaliyet gösteren öbür küme Rus dış siyasetinin kullandığı öteki bir yapıya dönüşecek” diyor.
Prigojin’in mirasına gelince, Bringer, Wagner’in “Kremlin’e, kanunların büsbütün dışında faaliyet gösterebilen, özel, karanlık bir ordunun, hibrit savaşlarda nasıl yararlı olabileceğini ve yurt dışında nüfuz elde edebileceğini gösterdiğini” belirtiyor ve ekliyor:
“Wagner’in ismi yok olabilir ancak alandaki paralı askerler ve yarattığı sistem yok olamaz.”
