Paratiroit Bezi Nedir, Ne İşe Yarar?
Paratiroit bezi, boynun ortasında yer alan tiroit bezinin hemen arkasında bulunan, genellikle dört adet küçük bezdir. Ancak, bazı bireylerde bu sayı 5-6’ya kadar çıkabilir. Her biri yaklaşık bir mercimek tanesi büyüklüğünde ve 30-50 mg ağırlığında olan bu sarı renkli bezler, görünüşte bu kadar küçük olmalarına rağmen, vücutta önemli işlevlere sahiptir.
Bu bezler, salgıladıkları paratiroit hormonu ile vücutta en fazla bulunan katyon olan kalsiyum metabolizmasını düzenler. Kalsiyum, kemik yapısının sağlamlığını sağlarken, sinir ve kas sistemine elektrik enerjisi de sağlar.
Kemik Ağrılarınızın Nedeni Paratiroit Bezi Olabilir
Kandaki kalsiyum dengesizliği, genellikle paratiroit bezinin işlevi ile yakından ilişkilidir. Paratiroit bezinin aşırı çalıştığı durumlarda, yani hiperparatiroidizm yaşandığında, kanda kalsiyum seviyesi artar. Bu durumda, paratiroit hormonunun fazla salgılanması, kemiklerdeki kalsiyumun çözülerek kana karışmasına neden olabilir.
Bu durum, düşük kemik yoğunluğu olarak bilinen osteopeni ve kemik erimesi (osteoporoz) gibi hastalıklara yol açabilmektedir. Hiperparatiroidizm ile ilişkili olarak, kemik ve eklem ağrıları görülebilir; ilerleyen vakalarda ise kemik kistleri veya kendi kendine kırılan kemikler gibi problemler yaşanabilir. Ayrıca, paratiroit bezinin aşırı çalışması nadiren de olsa Brown tümörü olarak bilinen iyi huylu kemik tümörlerine yol açabilir.
Sadece Kemikleri Değil, Sindirim Sistemini de Etkiliyor
Paratiroit bezinin aşırı aktivitesi, sadece kemikleri değil, aynı zamanda böbrekler ve sindirim sistemi üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilir. Kan kalsiyum düzeyinin yüksekliği, böbrek taşlarına yol açabilirken, pankreas üzerinde de etkili olarak pankreatit gelişmesine neden olabilir.
Kandaki yüksek kalsiyum seviyesi, mide salgısını artırarak ülser ve gastrit gibi sorunlara yol açabilir. Ayrıca, kabızlık, bulantı ve kusma gibi şikayetler de görülebilir.
Çarpıntınız Varsa, Kalsiyum Seviyenizi Kontrol Edin
Hiperparatiroidizm, damar sistemini de etkileyebilir. Bu durum, çarpıntı, yüksek tansiyon ve EKG kontrollerinde anormal bulgulara yol açabilir. Bazen, kan kalsiyum düzeyi o kadar yükselebilir ki, hiperkalsemik kriz denilen duruma yol açarak, tedavi edilmediğinde koma veya hayatı tehdit eden tablolar oluşturabilir.
Unutkanlığınız Nedeni Kalsiyum Yüksekliği Olabilir
Kandaki kalsiyum seviyesinin artması, beyin dahil olmak üzere tüm sinir sistemini etkileyebilir. Bu durum, anlama bozukluğu, unutkanlık, disfazi (konuşma bozukluğu), dil kaslarının zayıflaması (dil atrofisi), kulak çınlaması, depresyon ve kas güçsüzlüğü gibi şikayetlere yol açabilir.
Paratiroit bezinin yetersiz çalıştığı ve kandaki kalsiyum seviyesinin düştüğü hipoparatiroidizm durumunda, el parmaklarında, ağız çevresinde ve burun ucunda uyuşukluk ve karıncalanma hissi oluşabilir. Eğer tedavi edilmezse, hastanın ellerinde kasılma sonucu “ebe eli” olarak bilinen bir görünüm oluşabilir. Hipoparatiroidizm, tiroit cerrahisi sonrası veya nadiren de olsa boyuna uygulanan radyoterapi sonrası gelişebilir.
İzsiz Tiroit Ameliyatı Mümkün mü?
Kan tahlillerinde kalsiyum seviyesi normal sınırların dışında ise, paratiroit hormonu, D vitamini ve fosfor düzeyine bakarak paratiroit bezi hastalıkları açısından kontrol edilmelidir. Yüksek çözünürlüklü boyun ultrasonografisi ve sintigrafik görüntüleme ile paratiroit bezi hastalıklarının teşhisi netleştirilebilir.
Paratiroit bezi hastalıklarının tek tedavi yöntemi cerrahidir. Son yıllarda, kapalı ve izsiz paratiroit bezi ameliyatları ön plana çıkmaktadır. Klasik cerrahi yöntemlere göre, TOEPVA olarak adlandırılan kapalı izsiz tiroit ameliyatlarının avantajları şunlardır:
- Kozmetik bakımdan hastada ameliyat izi olmaması
- Ameliyat süresinin kısa olması
- Hastane yatış süresinin kısa olması
- İkincil operasyonların daha rahat yapılabilmesi
- Lokal anestezi altında minimal cerrahi yapıldığında, ses tellerine bağlı öksürme refleksi sayesinde sinir yaralanma riskinin azalması
