Pankreas Kanserini Önleyen Yeni Gen ve Tedavi Yöntemi Bulundu
Son zamanlarda, pankreas kanserinin en yaygın tümörlerini önlemek amacıyla yapılan araştırmalarda önemli bir gelişme kaydedildi. Northwestern Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden bilim insanları, pankreas kanserini baskılayan yeni bir gen keşfettiklerini duyurdular. Bu buluş, Developmental Cell dergisinde yayımlandı.
Pankreas, sindirim sisteminde yediğimiz besinlerin hazmedilmesi için gerekli olan sindirim enzimlerini üreten bir organ olmasının yanı sıra, vücuttaki kan şekeri seviyesinin düzenlenmesinde de kritik bir rol oynamaktadır. Pankreas kanserlerinin çoğu, bu sindirim enzimlerinin üretiminden sorumlu hücrelerdeki genetik bozukluklardan kaynaklanmaktadır. Her hücrenin besin ihtiyaçlarını karşılama yöntemi farklılık gösterebilir. Özellikle pankreatik duktal adenokarsinom (PDA) tümörleri, yoğun doku yapısına sahip olmalarıyla dikkat çekmektedir. Bu nedenle, tümör içindeki kanserli hücreler, hayatta kalmak için metabolik işlevlerini sürekli olarak yeniden programlamak zorundadır.
Tanı Konma Süreci ve Araştırmalar
Pankreas kanseri hastalarının yaklaşık %80’inden fazlası, kanserin ileri evrelerinde tanı almaktadır ve bu durumda tümör cerrahi olarak çıkarılamayacak bir hale gelmektedir. Araştırmalarını yürüten ekip, dünyada ilk kez ISL2 geninin pankreas kanser tümörlerini önleyebileceğini göstermiştir. Northwestern Üniversitesi Kanser Araştırma Merkezi’nden Doç. Dr. Mazhar Adli, “Binlerce gen üzerinde yaptığımız çalışmalar sonucunda, ISL2 adındaki bir genin pankreas tümörlerini önlediğini ve bu genin ortadan kaldırılmasının pankreas kanseri tümörünü daha agresif hale getirdiğini gösterdik” açıklamalarında bulundu.
Bir genin yokluğunun tümörü daha agresif hale getirmesi, o genin varlığının kanseri önleyici bir etkisi olduğu anlamına gelmektedir. Doç. Dr. Adli, “İnsan vücudunda yaklaşık 20 bin gen bulunmaktadır. Biz, bu kanserli hücrelerin gereksinim duyduğu şartları ve bunlar için gerekli genleri ortaya çıkarmak amacıyla CRISPR adlı genetik düzenleme tekniğini kullanarak kanserli dokuda binlerce geni teker teker ortadan kaldırdık. CRISPR-Cas9 gen taraması olarak adlandırılan bu çalışma ile ‘Hangi geni ortadan kaldırdığımızda bu hücreler daha da agresif hale geliyor?’ sorusunu yanıtlamak istedik. Bunun için bu hücreleri farelerin pankreasına yerleştirdik ve bir ay sonra oluşan tümörleri inceledik. ISL2 geni yok edilen hücrelerin diğerlerine göre daha hızlı büyüdüğünü gördük. Bu veriler ışığında yaptığımız araştırmalarda ISL2 geninin pankreas kanseri tümörlerini nasıl engellediğini ve yokluğunun tümörü nasıl daha agresif hale getirdiğini anlamaya yönelik mekanizmaları çözdük” dedi.
Tedavi Olanakları ve Gelecek Perspektifi
Pankreas kanserinin ilk aşamalarını anlamada önemli bir yol katettiklerini vurgulayan Doç. Dr. Adli, şu bilgileri paylaştı:
- Kanserli hücreler, ihtiyaç duydukları besinleri iki şekilde sağlıyor. Normalde çoğu kanserli hücre şekerle beslenmektedir. Ancak tümör büyüdükçe, tümörün merkezindeki hücrelere yeterli miktarda kan ulaşılamadığı için bu hücreler gerekli şeker ihtiyaçlarını karşılayamaz hale geliyor.
- Bu durumda, etraftaki diğer besin kaynaklarına, özellikle yağlara bağımlı hale geliyorlar. Bizim bulduğumuz şey, tümör merkezindeki bu kanserli hücrelerin ISL-2 genini durdurarak, buradan üretilen proteini üretmiyor olmalarıdır. Bu da onların şeker yerine çevredeki yağlara bağımlı hale gelmelerine yol açıyor.
- Bu bağımlılığın tedavi için hedeflenebileceğini belirten Doç. Dr. Adli, yağın hücre içine alım yollarının bloke edilebileceğini veya yağ metabolizmasının engellenmesi yoluyla kanser hücrelerinin öldürülebileceğini ifade etti.
Doç. Dr. Mazhar Adli, “Bu durum, bize aynı zamanda yeni bir tedavi olanağı sunuyor. Çünkü yağa bağımlılığı bloke eden ilaçlar elimizde mevcut” diyerek sözlerini tamamladı.
