Pankreas Kanseri: Belirtileri ve Risk Faktörleri
Pankreas kanseri, çoğu zaman belirti vermeden ilerleyen bir hastalıktır. Genellikle hastalık, ileri evrelerine ulaştığında sırt ağrısı, karında şişkinlik veya sarılık gibi belirgin şikâyetlerle kendini göstermeye başlar. Genel Cerrahi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan, pankreas kanserine bağlı bazı şikâyetlerin diğer sindirim sistemi rahatsızlıklarıyla karışabileceğini ve sırta vuran ağrıların da bel problemleri ile ilişkilendirilebileceğini vurguladı. Bu durum, tümörün hızlı bir şekilde yayılmasına ve hastalığın genellikle ileri evrede teşhis edilmesine neden olmaktadır. Prof. Dr. Ceyhan, “Tanı konulan hastaların yarısında pankreas kanserinin başka organlara metastaz yaptığını görüyoruz. Pankreas kanseri, dünya genelinde kanser ölümlerinde dördüncü sırada yer almakta ve görülme sıklığı giderek artmaktadır. Günlük yaşamda yaptığımız bazı hatalar da bu riskin artmasına zemin hazırlayabiliyor. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, pankreas kanseri riskini azaltmada kritik bir rol oynamaktadır” dedi.
Pankreas Kanseri Riskini Artıran Faktörler
- Obezite (Şişmanlık): Geniş kitleler üzerinde yapılan araştırmalar, vücut kitle indeksi (VKİ) 30 ve üzeri olan bireylerde pankreas kanseri riskinin belirgin şekilde arttığını göstermiştir. Aşırı kilolu olmasa bile, bel çevresinde yağ dokusu artışı olan kişilerde de benzer bir risk söz konusudur. Bu nedenle, sağlıklı beslenmeye dikkat etmek, aşırı kilodan kaçınmak ve aktif bir yaşam tarzı benimsemek son derece önemlidir.
- Diyabet (Şeker Hastalığı): Diyabet, hem pankreas kanseri risk faktörlerinden biri hem de hastalığın sonuçlarından birisidir. Uzun süreli diyabet, pankreas kanseri riskini 1.5-2.5 kat artırabilir. Ancak, 15-20 yıl boyunca kontrollü diyabet yaşayan gruplarda pankreas kanseri artışına dair bazı çalışmalarda farklı sonuçlar elde edilmiştir. İleri yaştaki bireylerde yeni tanı konulmuş diyabet, pankreas kanseri belirtisi olabilir.
- Sigara ve Alkol: Sigara kullanımı, pankreas kanseri için bilinen en önemli risk faktörlerinden biridir. Sigara içen bireylerde hastalık riski yaklaşık iki kat artmaktadır. Sigaranın bırakılması durumunda, bu risk zamanla sigara içmeyen bireyler seviyesine kadar düşmektedir.
- Genetik Yatkınlık: Bazı ailelerde pankreas kanseri vakalarının sık görülmesi, genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu ile açıklanabilir. Genetik araştırmalar henüz ailevi pankreas kanseri konusunda net sonuçlar vermemiştir. Ancak, tüm pankreas kanserlerinin yaklaşık yüzde 4-5’ini oluşturan bu grup için genetik belirteçlerin belirlenmesi, gelecekteki tarama çalışmalarını kolaylaştırabilir.
- Beslenme: Acıbadem Üniversitesi Genel Cerrahi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan, “Bilimsel çalışmalar, işlenmiş etler, doymuş yağ asitleri ve şekerli içeceklerden zengin Batı tipi beslenmenin pankreas kanseri riskini artırabileceğini ortaya koymaktadır. Bu tür beslenme alışkanlıkları, obeziteye yol açarak da riski artırmakta. Sağlıklı beslenme alışkanlıklarının korunması ise her durumda koruyucu bir etkendir” ifadelerini kullandı.
Tedavide Yeni Gelişmeler Umut Veriyor!
Pankreas kanserinin tedavi yöntemi, hastanın genel durumu, hastalığın evresi ve kanserin yerleşimine göre belirlenmektedir. Genel cerrahi uzmanı Prof. Dr. Mert Erkan, “Esas hedef, kanseri tamamen yok etmek veya mümkünse kontrol altında tutmaktır. Son yıllarda kemoterapi başarı oranlarının artması, pankreas tümörlerinin cerrahi olarak çıkarılma oranlarını da artırmıştır. Daha önce cerrahi müdahale mümkün olmayan hastalarda, önce kemoterapi uygulanmakta ve bu tedaviye olumlu yanıt veren hastalarda cerrahi işlem gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, ameliyat öncesi ve sonrası dönemde uygulanan farklı kemoterapi veya radyoterapi protokolleri ile uygun hastalarda daha uzun sağkalım sonuçları elde edilmektedir” dedi.
