Koronavirüs Pandemisi ve Zona Hastalığı
Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs pandemisi, sadece fiziksel sağlığı değil, aynı zamanda ruhsal sağlığı da olumsuz yönde etkiledi. Pandemi sürecinin getirdiği kaygı ve stres, birçok kişinin yaşam kalitesini düşürürken, stresle ilişkilendirilen hastalıkların da artmasına neden oldu. Bu hastalıklardan biri de, suçiçeği geçirmiş bireylerde görülebilen ve halk arasında “gece yanığı” olarak bilinen zona hastalığıdır.
Zona Hastalığının Nedenleri ve Belirtileri
Dermatoloji bölümünden Uzman Dr. Nilsu Salih, zona hastalığının temel nedeninin daha önce geçirilen suçiçeği virüsünün yeniden aktive olması olduğunu belirtiyor. “Zona, suçiçeği virüsünün tekrarlamasıyla oluşan viral bir enfeksiyondur. Suçiçeği geçiren bir kişi, virüse karşı ömür boyu bağışıklık kazanır, ancak bağışıklık sisteminin zayıflaması durumunda bu virüs yeniden aktive olabilir. Zona genellikle vücudun tek bir bölgesinde, deri ile sinirlerin tutulması sonucu ortaya çıkar ve ciltte su kabarcıklarıyla birlikte ağrıya yol açar” şeklinde açıklamada bulunuyor.
Zona hastalığı, her yaş grubunda görülebilmekle birlikte, ilk belirtiler genellikle ağrı şeklindedir. Salih, “Hastalar genellikle bir hafta öncesinden başlayan ağrılarla gelirler ve bu ağrının ardından su kabarcıkları gelişir. Ağrı, hastaların ilk şikayetleri olduğu için tanı süreci farklı yönlere kayabilir. Özellikle ağrı göğüs veya vücudun diğer bölgelerinde hissediliyorsa, kalp muayenesi gerektirebilir” diyor. Zona, genellikle 50 yaş üstündeki bireylerde daha sık görülmekle birlikte, yoğun stres durumları her yaştaki bireyi etkileyebilir.
Zona Tedavisi ve Nörolojik Yaklaşımlar
Uzman Dr. Nilsu Salih, zona tedavisinin ilk 72 saat içinde başlatılması gereken antivirallerle en etkili şekilde gerçekleştirilebileceğini vurguluyor. “Zona tedavisinde cilt ve sinir tutulumu farklı seyrettiği için, hastanın yaşı ilerledikçe ağrı daha fazla hissedilebilir. Bu nedenle, nörolojik tedavi de gerekebilir. Ağrı devam etse bile, 3 hafta içinde normalleşse de, bazı hastalarda bu durum 1 yıla kadar uzayabilir” şeklinde ekliyor.
“Virüs, bağışıklık sisteminde ömür boyu uykuya yattığı için, bağışıklık sisteminin her düştüğünde zona tekrarlama riski vardır. Bunun en büyük tetikleyicisi ise stres ve sıkıntıdır. Bağışıklığı zayıflatan diğer nedenler arasında kanser, kemoterapi veya büyük cerrahiler de bulunabilir” diye belirtiyor.
Psikolojik Etkenler ve Stresin Rolü
Medicana Çamlıca Hastanesi Uzman Klinik Psikologu Kübra Bozkurt, zona hastalığının psikolojik etkenlerle de tetiklenebileceğine dikkat çekiyor. “Eğer zona psikolojik bir etkenle gelişmişse, kişinin yaşamında kronik stres faktörleri bulunmaktadır. Zorlayıcı bir iş hayatı, maddi sıkıntılar veya sürekli bakım gerektiren bir bireyle ilgilenmek gibi durumlar, bağışıklık sistemini zayıflatarak zona hastalığını tetikleyebilir” diyor.
Pandemi Sürecinin Etkileri
Pandemi döneminde psikolojik faktörlerin zona şikayetleri üzerindeki etkilerine değinen Bozkurt, “Pandeminin getirdiği stres ve belirsizlik, bireylerin fiziksel sağlıklarını da olumsuz etkiledi. Zona, bağışıklık sistemi ile ilişkili bir hastalık olduğundan, psikolojik sıkıntılar fiziksel belirtilerin artmasına neden olabiliyor” şeklinde açıklamada bulunuyor.
Stresle Başa Çıkma Yöntemleri
Zonanın tedavisinin dermatolojik bir süreç olduğunu belirten Bozkurt, “Eğer stresle tetiklenen bir zona mevcutsa, kişinin stresle baş etme yöntemlerini öğrenmesi gerekiyor. Aksi takdirde, tedavi tamamlandıktan sonra zona yeniden nüksetme riski taşır. Hastaların stres faktörlerini belirlemesi ve bu durumlarla başa çıkabilmesi için bir psikologdan destek alması faydalı olacaktır” diyor.
Pandemi döneminde ruhsal sağlığın korunması adına sosyal destek almanın önemine de vurgu yapan Bozkurt, “Toplum olarak sürekli bir stres içinde yaşamaktayız. Bu süreçte zorlandığımız anlarda destek almak, zorlayıcı durumlarla başa çıkmak için kritik bir öneme sahiptir. Kendimize dinlenme zamanları tanımalı ve bu kısıtlamalar çerçevesinde rahatlatıcı aktiviteler yapmalıyız” şeklinde tavsiyelerde bulunuyor.
