Pandemi Döneminde Yazılımcı Sorunları
Pandemi sürecinin etkisiyle uzaktan çalışmanın yaygınlaşması, son bir yılda artan rekabet ve Türk Lirası’ndaki dalgalanmalar, küçük teknoloji girişimleri için ciddi sorunlar yaratmaya başladı. Türkiye’deki yazılımcılar uzun süredir yurt dışına göç ediyor; ancak bu sefer durum daha da farklı hale geldi. Artık yazılımcılar, evlerinden çıkmadan Avrupa veya Amerika’daki şirketlerle çalışabiliyorlar.
Ozan Uysal, Türkiye merkezli mobil uygulama stüdyosu Appcent’in CEO’su, aileleriyle birlikte yurt dışına yerleşmiş veya yurt dışında mutsuz olup Türkiye’ye geri dönmüş yeteneklerin bile önündeki engellerin kalktığını ifade ediyor. Uzaktan çalışmanın yaygınlaşması, Türk Lirası’ndaki dalgalanmalar ve artan ekonomik belirsizlik, özellikle yerli ve küçük teknoloji girişimleri için büyük bir sınav niteliği taşıyor.
Uysal, 135 kişiyi istihdam ettikleri firmalarında, yüksek enflasyon şartlarına geçtiklerini belirtiyor. “Maaşlara artık senede iki kez düzeltme yapmamız gerekiyor. Bu artışları doğrudan müşterilere yansıtıyoruz. Büyük bankalarla çalıştığımız için durumu anlıyorlar, zira onlar da yazılımcı kaybı yaşıyorlar.” diyor. Uysal, girişimlerinin liranın değer kaybından etkilenmediğini belirtse de, Türkiye’deki birçok küçük ve orta ölçekli yazılım girişimi için durum oldukça zorlayıcı.
Kudret Türk, Türkiye’de toplu yaşam alanlarının yönetimi için yazılım servisleri sağlayan Apsiyon adlı girişimin kurucusu, gelirlerinin büyük çoğunluğunun TL’ye endeksli olduğunu ve maliyetlerinin, özellikle yazılımcı maaşlarının etkisiyle arttığını aktarıyor. “İngilizce bilen kıdemli yazılımcılar yurt dışına gitti, orta düzey çalışan bulmaksa pandemi döneminin etkisiyle zorlaştı. Eskiden 10-15 bin TL’ye işe alabildiğiniz yazılımcılar için artık 20-25 bin TL’yi gözden çıkarmanız gerekiyor. Bu şartlarda yazılımcıları işte tutamıyoruz, büyük sorun yaşıyoruz.” şeklinde konuşuyor.
Unicornlarla Rekabet Sorunu
Türkiye’deki yerli girişimlerin yazılım alanında yetenekleri tutmakta zorlanmasının bir diğer nedeni, son dönemde artan rekabet. Türkiye teknoloji girişimleri ekosistemine dair verileri derleyen Startups Watch’a göre, 2020 yılında Türkiye’deki teknoloji girişimleri yurt dışından rekor seviyede yatırım çekti. Yerli oyun stüdyosu Peak Games’in Zynga’ya 1,8 milyar dolara satılmasıyla ekosistem ilk unicornunu kazandı. 2021 yılında unicorn sayısı beşe ulaştı; Getir, Trendyol, Hepsiburada ve Dream gibi şirketler, bir milyar doların üzerinde değerlemeye ulaştı.
Hakan Erdoğan, Türkiye merkezli teknoloji girişimi Craftgate’in kurucu ortağı ve CEO’su, yurt dışından yatırım alan ve nakit akışlarında sorun yaşamayan bu şirketlerle maaş ve yan hak paketleri açısından rekabet etmenin yerli girişimler için imkansız hale geldiğini belirtiyor. Yazılımcılarını şirkette tutabilmek için önümüzdeki yıldan itibaren onlara hisse senedi opsiyonu sunmayı planladıklarını ifade ediyor.
Yazılımcı ücretleriyle birlikte dolara bağlı olarak artan bir diğer maliyet de, kullanıcı başına ücretlendirilen bulut servisleri. Pazar araştırma şirketi IDC, Türkiye’de özellikle pandemi sonrası bu rekabetçi pazarda geride kalmak istemeyen KOBİ’lerin dijital dönüşüm harcamalarının arttığını belirtiyor. IDC’de Kıdemli Araştırma Müdürü Eren Eser, “Önümüzdeki yıllarda bulut harcamalarının ve yazılım harcamalarının artması bekleniyor. Ancak TL’nin değer kaybı nedeniyle BT yatırımları en çok etkilenecek olan segment KOBİ’ler.” diyor. Kudret Türk, artan maliyetlerini dengelemek için bulut servislerinin bir kısmını şirket içinde geliştirdiklerini ekliyor.
Bağımsız Geliştiricilerin Görüşleri
Yazılım geliştiriciler için dünyanın önde gelen topluluğu GitHub, her yıl yayımladığı State of the Octoverse raporunun 2021 sonuçlarını Kasım ayında paylaştı. Pandemi sürecinde yazılım geliştiriciler için bir tür uzaktan çalışma evrimi yaşandığı gözlemlendi. İş ve özel yaşam dengesini daha iyi sağlama konusunda önemli adımlar atan bu topluluk, uzaktan çalışmanın gerektirdiği iş süreçlerini daha verimli kılmayı başardı. GitHub anketine göre, pandemiden önce ofiste çalıştığını belirtenlerin oranı %41 iken, pandemiden sonra ofise döneceğini düşünenlerin oranı %10,7’ye düştü.
GitHub’ın verilerine göre, 2020 yılında Türkiye’den kullanıcı sayısı yaklaşık 600 bin iken, 2021’de bu sayı 863 bine yaklaştı. GitHub’ın Türkiye’deki en aktif kullanıcılarından olan Ata Hakçıl, Türk Lirası’nın hızla değer kaybettiği dönemde yurt dışından gelen ilginin arttığını ifade ediyor. ODTÜ Kuzey Kıbrıs Bilgisayar Mühendisliği’nde yüksek lisans yapan Hakçıl, İngiltere merkezli Kape Technologies girişiminde siber güvenlik araştırmacısı olarak uzaktan çalışıyor. Son bir ay içinde Fransa’dan ABD’ye kadar birçok iş teklifi aldığını dile getiriyor ve şöyle devam ediyor: “Yurt dışındaki şirketler, bu durumu fırsat olarak değerlendirip Türkiye’deki genç ve yeni mezunlara iş teklifleri sunmaya başladı. Genel olarak teklif ettikleri şartlar ve maaşlar, Türkiye’deki bir şirketin sunduğundan çok daha iyi; ancak kendi ülkelerindeki vatandaşlarına teklif edecekleri maaşlardan daha düşük.”
İrem Gülmez, Türkiye’deki Kadın Yazılımcı topluluğunun dönemlik organizasyonunu yapıyor. Sakarya Üniversitesi’nden 2020 yılında mezun olan İrem, 2,5 yıldır şirketlere danışmanlık hizmeti veriyor. Müşterilerinin çoğu İstanbul’da olmasına rağmen orada yaşamak istemediği için uzaktan çalışmanın kendisi için avantaj olduğunu belirtiyor. Yakında Fethiye’ye taşınmayı planlıyor. İrem, ülkenin 18-20 yıl boyunca eğitim yatırımı yaptığı gençlerin yurt dışına göç etmesinden dolayı üzgün olduğunu ifade ederken, iyi bir teklif aldığında Avrupa’ya gitmeyi düşünebileceğini ekliyor.
Leyla Spencer, Londra merkezli bir headhunting firmasının Yönetici Direktörü olarak, “Türkiye’de lokal bir şirketseniz ve yetenek arıyorsanız, artık maaş tutturmanız neredeyse imkansız.” diyor. Özellikle ABD ve Hollanda’dan yazılımcılara büyük talep olduğunu belirtiyor. Türkiye’de çalışan ve teknik becerileri olan ara kademe yöneticilerin yurt dışından aldığı teklifler, kur farklarıyla artık patronların ‘kal’ diyebileceği seviyelerde değil.
- Trendyol, 1,5 milyar dolar yeni yatırım aldı ve değeri 16,5 milyar dolara ulaştı.
- Peak Games: 1,8 milyar dolara ABD’li Zynga’ya satılan Türk oyun şirketi hakkında bilinenler.
- Uzaktan çalışma, eşitsizlik konusunda neleri gösteriyor?
Yazılımcılar için uzaktan çalışmanın avantajlarına rağmen, aynı kültürü paylaşan insanlarla çevrili olmamanın önemli bir eksiklik oluşturduğunu vurgulayan Hakçıl, “Bir keresinde üzerinde çalıştığım bir raporun editörden editöre devredilmesi üzerine, orijinalinden çok uzaklaştığını dile getirmek için ‘kulaktan kulağa’ oyununu örnek vermiştim. Ancak iş arkadaşlarım bu oyunu bilmediklerini ve çocukken hiç oynamadıklarını söylediler. Bu tür küçük şeyler bile insanın içinde ukte bırakıyor.” diyor. Hakçıl, “Aynı koşullar sunulsaydı yerli bir şirkette çalışmayı tercih ederdim.” şeklinde ekliyor.
