Olumsuz Davranışların Azaltılması
Anne ve babalar sıklıkla çocuklarının olumsuz davranışlarından şikayet ederler ve bu davranışları nasıl azaltacaklarını öğrenmek isterler. Bu süreçte ilk adım, çocuğun olumsuz davranış sergilemediği, daha uygun davrandığı anları gözlemlemektir.
Takdir ve Övgülerin Önemi
Çocukların olumsuz davranışlarının olumlu versiyonlarını gözlemleyen ebeveynlerin, bu davranışları takdir etmeleri büyük önem taşır. Çünkü çocuklar, takdir, övgü ve ödül gibi olumlu geri bildirimler aldıklarında, bu davranışları tekrar etmeye daha istekli hale gelirler. Tekrar eden olumlu davranışlar, olumsuz davranışların sıklığını azaltmada etkili bir yöntemdir.
Çocukların Emeklerini Takdir Etmek
Tanımlayıcı takdir, çocuğun neyi başardığını anlamasını sağlamak için oldukça önemlidir. Örneğin, “Odanı kendin toparladığın için teşekkür ederim” ya da “Kardeşinle birlikte güzel bir oyun kurup oynadığınız için tebrik ederim” gibi ifadeler, çocuğa neyin takdir edildiğini açıkça belirtir.
Anne ve babaların yalnızca “aferin” ya da “teşekkürler” demesi, çocukların bu övgünün nedenini tam anlamalarına engel olabilir. Bazı aileler ise “Sen çok zekisin, çok çalışkansın” gibi etiketleyici cümleler kurarak çocukları överler. Ancak, çocukları övmenin en etkili yolu, onların fiziksel veya bilişsel özelliklerini öne çıkarmak yerine, gösterdikleri çaba, emek ve doğru davranışları vurgulamaktır.
Bilişsel Özelliklere Dayalı Övgülerin Zararları
Bilişsel veya fiziksel özelliklere dayanan övgüler, çocuklarda “Ben zaten zekiyim” veya “Ben herkesten daha akıllıyım” gibi benlik algısına yönelik yanlış değerlendirmelere yol açabilir. Bazı çocuklar bu tür ifadeleri o kadar sık duyarlar ki, kendileriyle ilgili gerçekçi olmayan düşünceler geliştirmeye başlarlar. Bu da, onları çalışmaya ve çaba göstermeye teşvik etmesi gereken motivasyonlarını zayıflatır.
Sonuç olarak, çocukların kendi potansiyellerini kullanma ve emek verme azimlerini desteklemek adına, olumlu davranışları tanımlayıcı ve yapıcı bir şekilde övmek oldukça önemlidir.
