Nepal’de Chhaupadi Uygulaması ve Sonuçları
Nepal’de, 16 yaşındaki bir kız çocuğu, adet gören kadınların evlerinin dışındaki kulübelerde kalmaya zorlandığı yasadışı “chhaupadi” uygulaması nedeniyle hayatını kaybetti. NTV’nin aktardığına göre, Hindistan sınırındaki Baitadi bölgesinden Anita Chand, kulübede uyurken bir yılan tarafından ısırılması sonucu yaşamını yitirdi. Chand’ın ölümü, 2019’dan bu yana chhaupadi nedeniyle bildirilen ilk ölüm vakası olarak kayıtlara geçti.
Chhaupadi, kadınların ve kız çocuklarının regl dönemleri sırasında “kirli” ve “dokunulmaz” olduklarına dair yüzyıllardır süregelen bir inanca dayanmaktadır. Bu inanç nedeniyle, bu dönem boyunca pek çok faaliyette bulunmalarına izin verilmez ve bazı durumlarda bu süre zarfında “regl kulübelerine” sürgün edilmektedirler. Hinduizm ile ilişkili olan bu uygulama, Nepal’in batısında derin kökler salmıştır.
Yasal Durum ve Ceza Uygulamaları
2005 yılında yasaklanan chhaupadi, üç aya kadar hapis cezası ve 3 bin Nepal rupisi (yaklaşık 610 lira) para cezası ile cezalandırılmaktadır. Baitadi bölge polisi, Anita’nın ölümünü soruşturduklarını belirtirken, kız çocuğunun ailesi onun regl döneminde olmadığını savundu. Baitadi’deki Pancheshwar kırsal belediyesinin başkan yardımcısı Bina Bhatta, “Bu uygulamayı sona erdirmek için çalışıyoruz ama daha yapacak çok işimiz var” şeklinde açıklamada bulundu.
Chhaupadi nedeniyle bildirilen son ölüm vakası 2019 yılına aittir. O yıl, 21 yaşındaki Parwati Budha Rawat, açık havada bir kulübede üç gece geçirdikten sonra hayatını kaybetti. Rawat’ın ölümü, o yıl içinde bildirilen beşinci vaka oldu. Bu kadınlar ve çocuklar, hayvan saldırıları veya penceresiz kulübelerde ateş yakmaları nedeniyle soludukları duman yüzünden hayatlarını kaybetmektedirler. Rawat’ın kayınbiraderi yalnızca üç ay hapse mahkum edildi. Bu trajik olay, uygulamanın sona erdirilmesi için ülke genelinde kampanyaların başlatılmasına yol açtı. Binlerce regl kulübesi yıkıldı, ancak birçok kulübe yeniden inşa edildi.
Chhaupadi Uygulaması Nedir?
Chhaupadi, Nepal’in bazı kırsal bölgelerinde uygulanan, kadınların regl dönemleri ile ilişkilendirilen zararlı ve ayrımcı bir gelenektir. Bu bölgelerde, kadınlar ve kız çocukları regl dönemlerinde “kirli” kabul edilmekte ve derme çatma kulübelerde veya evin dışında izole alanlarda kalmaya zorlanmaktadırlar. Bu uygulama, regl dönemini çevreleyen köklü kültürel inançlara ve tabulara dayanmaktadır ve genellikle geleneksel uygulamaların bir parçası olarak addedilmektedir.
Chhaupadi’ye maruz kalan kadın ve kız çocuklarının regl dönemleri boyunca kendi evlerine girmelerine, erkek aile üyeleriyle etkileşimde bulunmalarına, ortak eşyalara dokunmalarına veya belirli yiyecek türlerini tüketmelerine izin verilmez. Esasen, toplumun geri kalanından ayrı tutulurlar ve bu süre zarfında dokunulmaz olarak muamele görürler.
