Nepal’de Chhaupadi Uygulaması ve Sonuçları
Nepal’de, 16 yaşındaki bir kız çocuğu, adet gören kadınların evlerinden uzakta, kulübelerde yaşamaya zorlandığı yasadışı “chhaupadi” uygulaması nedeniyle trajik bir şekilde hayatını kaybetti. NTV’nin haberine göre, Hindistan sınırında yer alan Baitadi bölgesinde yaşayan Anita Chand, regl döneminde olduğu sırada kulübede uyurken yılan tarafından ısırılarak hayatını kaybetti. Bu olay, 2019’dan bu yana chhaupadi uygulaması sebebiyle bildirilen ilk ölüm vakası olarak kayıtlara geçti.
Chhaupadi, kadınların ve kız çocuklarının regl dönemlerinde “kirli” ve “dokunulmaz” olarak kabul edildiği, yüzyıllardır süregelen bir inanca dayanmaktadır. Bu inanç, kadınların birçok günlük aktiviteden men edilmesine ve bazı durumlarda regl dönemlerinde “regl kulübelerine” sürgün edilmelerine yol açmaktadır. Hinduizm ile bağlantılı olan bu uygulama, Nepal’in batısında derin kökler salmış ve toplumda yaygın bir şekilde devam etmektedir.
Cezaları ve Güncel Durum
Chhaupadi uygulaması, 2005 yılında yasaklanmasına rağmen, hala uygulanmaya devam etmektedir. Bu yasak, ihlal edenler için üç aya kadar hapis ve 3 bin Nepal rupisi (yaklaşık 610 lira) para cezası öngörmektedir. Baitadi bölge polisi, Anita’nın ölümünü araştırırken, ailenin kızlarının regl döneminde olduğunu reddettiği bildirildi. Baitadi’deki Pancheshwar kırsal belediyesinin başkan yardımcısı Bina Bhatta, “Bu uygulamayı sona erdirmek için çalışıyoruz ama daha yapacak çok işimiz var” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Chhaupadi nedeniyle bildirilen son ölüm vakası, 2019 yılında 21 yaşındaki Parwati Budha Rawat’ın yaşamını yitirmesiyle gerçekleşti. Parwati, açık havada bir kulübede üç gece geçirdikten sonra hayatını kaybetti. Bu ölüm, o yıl bildirilen beşinci vaka oldu. Bu kadınlar ve çocuklar, hayvan saldırıları veya penceresiz kulübelerde ateş yaktıktan sonra soludukları duman sebebiyle de hayatlarını kaybedebilmektedir. Rawat’ın kayınbiraderi, yalnızca üç ay hapse mahkum edildi. Bu trajik olay, chhaupadi uygulamasının sona erdirilmesi için ülke genelinde kampanyaların düzenlenmesine neden oldu. Binlerce regl kulübesi yıkıldı, ancak birçokları yeniden inşa edilmiştir.
Chhaupadi Uygulaması Nedir?
Chhaupadi, Nepal’in bazı kırsal bölgelerinde uygulanan, kadınların regl dönemleriyle ilişkilendirilen son derece zararlı ve ayrımcı bir gelenektir. Bu bölgelerde, kadınlar ve kız çocukları, regl dönemlerinde “kirli” kabul edilerek derme çatma kulübelerde veya evin dışındaki izole alanlarda kalmaya zorlanmaktadır. Bu uygulama, regl dönemini çevreleyen köklü kültürel inanç ve tabulara dayanmaktadır ve genellikle geleneksel uygulamaların bir parçası olarak kabul edilmektedir.
Chhaupadi’ye maruz kalan kadın ve kız çocukları, regl dönemleri boyunca evlerine girmelerine, erkek aile üyeleriyle iletişim kurmalarına, ortak eşyaları kullanmalarına veya belirli yiyecek türlerini tüketmelerine izin verilmemektedir. Bu süreçte, toplumun geri kalanından ayrı tutulmakta ve dokunulmaz olarak muamele görmektedirler.
