Neandertaller ve Modern İnsan: Yeni Bulgular Işığında Tarih Yeniden Yazılıyor
Avrupa’da yaşayan Neandertaller, soyları tükenene kadar modern insanın atası Homo sapiens‘ten farklı bir insan türü olarak varlık göstermiştir. Yeni fosil bulguları, Neandertallerin soyunun Afrika’dan gelen modern insanlar tarafından yok edildiği görüşünü sorgulamaya açtı. Fransa’nın güneyinde keşfedilen bir çocuk dişi ve taş aletler, Homo sapiens‘lerin yaklaşık 54.000 yıl önce Batı Avrupa’da bulunduğunu düşündürüyor. Bu tarih, daha önce kabul edilen zaman diliminden birkaç bin yıl öncesine işaret ediyor ve iki insan türünün uzun bir süre boyunca birlikte yaşamış olabileceğini gösteriyor.
Bu konudaki araştırma, Science Advances dergisinde yayımlandı. Toulouse Üniversitesi’nden Profesör Ludovic Slimak başkanlığındaki bir ekip, Rhone Vadisi’nde Grotte Mandrin adlı mağarada bir çocuk dişi ve taş aletler buldu. Profesör Slimak, modern insanın atalarına ait bir yerleşim merkezine işaret eden bulguların kendisini son derece şaşırttığını belirtiyor. Slimak, “Artık Homo sapiens‘in zannettiğimizden 12.000 yıl önce buraya geldiğini ve daha sonra yerini Neandertallere bıraktığını biliyoruz. Bu kelimenin tam anlamıyla tüm tarih kitaplarının yeniden yazılması demek” şeklinde ifade etti.
Neandertallerin Avrupa’da ortaya çıkışı, yaklaşık 400 bin yıl öncesine uzanıyor. Mevcut teoriler, Homo sapiens‘in Afrika’dan gelmesinin ardından yaklaşık 40 bin yıl sonra Neandertal soyunun tükendiğini öne sürüyor. Ancak yeni bulgular, iki insan türünün neredeyse 10.000 yıl boyunca Avrupa’da bir arada yaşamış olabileceğini göstermekte.
Londra’daki Ulusal Doğa Tarihi Müzesi’nden Profesör Chris Stringer, modern insanın kısa süre içinde Neandertallere baskın geldiği görüşünü reddederek, bu durumun “bir gecede” meydana gelen bir değişiklik olmadığını vurguladı. Stringer, BBC’ye verdiği demeçte, “Bazen Neandertaller avantajlıydı, bazen modern insanlar, daha hassas bir denge vardı” dedi.
Kazı ekibi, buldukları alt tabakalarda yaklaşık 20.000 yıl boyunca bu bölgede yaşayan Neandertallere ait fosiller keşfetti. Ancak asıl sürpriz, 54.000 yıl öncesine tarihlenen tabakada modern insan türüne ait bir çocuğa ait dişle, Neandertallerden farklı yöntemlerle yapılmış taş aletlerin bulunmasıydı. Bu bulgular, Neandertallerin bu bölgede önce yaklaşık 2.000 yıl yaşadıklarını, daha sonra terk ettiklerini gösteriyor. Fakat daha sonra geri dönüp, modern insan türü yaklaşık 44.000 yıl önce geri gelene kadar burada yaşamaya devam ettikleri anlaşılmıştır.
Profesör Stringer, “Bir gel-git durumu var” diyor ve ekliyor: “Modern insan türü kısa bir süre için buraya gelmiş, ardından arada bir boşluk oluşmuş, belki de iklim koşullarından dolayı yok olmuşlardır. Ardından tekrar Neandertaller buraya dönmüş.” Diğer önemli bir bulgu ise, çocuk dişiyle aynı modern insan türüne ait tabakada bulunan taş aletlerdir. Bu aletler, Rhone Vadisi’nde ve Lübnan’daki bazı kazılarda bulunanlarla aynı şekilde yapılmış, ancak şu ana kadar bilim insanları hangi insan türü tarafından yapıldığından emin değillerdi.
Bazı araştırmacılar, bulunan küçük taşların ok ucu olabileceğini ileri sürüyor. Eğer bu doğrulanırsa, bu önemli bir keşif olacak. Çünkü erken dönemde modern insan türünün ok ve yay gibi ileri düzeyde silahlar kullanması, 54.000 yıl önce Neandertallerin üstün gelmelerinin nedeni olabilir. Ancak böyle bir durumda, bu sadece geçici bir avantaj sağlamış gibi görünüyor, çünkü Neandertallerin geri döndüğü gözlemleniyor.
Peki, modern insan türü Neandertalleri hemen yok etmediyse, neden daha sonra daha üstün hale geldik? Avantajımız neydi? Bilim insanları bu konuda birçok görüş öne sürüyor: sanat ve dil yeteneği ile, muhtemelen daha iyi bir beyin yapısına sahip olduğumuz belirtiliyor. Profesör Stringer’e göre ise asıl neden, daha düzenli sosyal yapılar kurabilmemizdir.
- Daha iyi ilişkiler kurabiliyorduk.
- Sosyal gruplarımız daha büyüktü.
- Bilgiyi daha iyi koruyorduk.
Neandertallerle daha uzun süre bir arada yaşanmış olması, 2010 yılında ortaya çıkarıldığı gibi modern insanlarda bir miktar Neandertal geni olmasını da destekliyor. Profesör Stringer, genlerin nasıl karıştığına dair bilgi olmadığını ifade ediyor: “Barışçı bir şekilde eş mi aldılar, bilmiyoruz. Başka bir gruptan kadınları almış olabilirler veya terkedilmiş Neandertal bebeklerini evlat edinmiş bile olabilirler. Tüm bunlar birer olasılık. Hikayenin tamamını daha bilmiyoruz. Ancak daha fazla veri, daha fazla DNA ve daha fazla keşifle, Neandertal döneminin sonunda ne olduğunu anlayacağız.”
