HSV-1’in merkezi hudut sistemine iki ana yol üzerinden ulaşabildiği biliniyor: trigeminal hudut ya da koku alma sonu. Lakin virüsün beyinde nasıl yayıldığı hâlâ belirsizliğini koruyor. Science Alert’te yer alan habere nazaran; Colorado Üniversitesi’nden nörolog Christy Niemeyer, “Bu yaygın virüsün, Alzheimer üzere nörodejeneratif hastalıklarla ilişkilendirilmesi, merkezi hudut sistemine nasıl ulaştığını anlamayı daha da değerli kılıyor” açıklamasını yaptı. “HSV-1’in beyne nasıl ulaştığını ve hangi beyin bölgelerinin savunmasız olduğunu belirlemek, bu virüsün hastalığı nasıl başlattığını anlamak açısından çok önemli” diye ekledi.
Araştırmada, HSV-1’in beyindeki birçok değerli bölgede tutunduğu belirlendi. Bu bölgeler ortasında kalp ritmi, teneffüs, uyku ve hareketin düzenlenmesinden sorumlu beyin sapı ve uyku, ruh hali, iştah ve hormon düzeyleriyle ilgilenen hipotalamus bulunuyor. Fakat, virüs antijenleri hafıza ve mekânsal navigasyonla ilgili olan hipokampüs ya da hafıza ve dikkatle ilişkili olan kortekste bulunmadı.
Araştırmacılar, fare beyinlerindeki HSV-1 virüsüyle etkileşime giren merkezi hudut sisteminin yerleşik bağışıklık hücreleri olan mikroglia aktivitesini de inceledi. Virüsle karşılaşan bu hücrelerin birtakım bölgelerde iltihaplanma yaşadığı gözlemlendi. Farklı bir biçimde, virüs yok olsa bile bu bağışıklık hücrelerinin birtakım bölgelerde faal kalmaya devam ettiği, hasebiyle kronik iltihaplanmanın sürdüğü görüldü.
HSV-1, en önemli durumlarda ensefalit olarak bilinen, tüm beyni etkileyen tehlikeli bir iltihaplanmaya yol açabiliyor. Bu araştırmada bu durum gözlemlenmese de virüsün beyin fonksiyonları üzerinde kalıcı tesirler bırakabileceği sonucuna varıldı. Niemeyer, “HSV-1 varlığı, beyinde tam manasıyla ensefalit oluşturmasa bile, bu bölgelerin fonksiyonlarını etkileyebilir” dedi.
Araştırma, HSV-1 enfeksiyonlarının nörodejeneratif hastalıklarla nasıl ilişkilendirilebileceğine dair bilim beşerlerine daha fazla bilgi sağlıyor. HSV-1’in Alzheimer hastalığına yakalanma riskini artırabileceği yahut hastalığın ilerleme suratını etkileyebileceği öne sürülüyor. HSV-1 ile Alzheimer’ın tıpkı beyin bölgelerini etkilemesi, bilim insanlarının dikkatini çekiyor. Niemeyer, “Kronik iltihaplanmaya yol açan daima iltihaplanmış hücreler, birçok nörolojik ve nörodejeneratif hastalığın bilinen tetikleyicisi olabilir” diyor.
Bu araştırmanın bulguları, virüslerin beyin sıhhatiyle nasıl etkileşime girdiği ve yaygın nörolojik hastalıkların başlangıcını nasıl tetikleyebileceği hakkında değerli çıkarımlar sunuyor. Beyin sıhhatini korumak için virüslerin rolünü daha âlâ anlamak, gelecekte Alzheimer üzere hastalıklarla uğraşta büyük kıymet taşıyabilir. Araştırmanın sonuçları Journal of Virology mecmuasında yayımlandı.
