Mürekkepbalıklarının Zekâsı: Cambridge Üniversitesi’nde Yürütülen Yenilikçi Deney
Cambridge Üniversitesi’nde gerçekleştirilen bir araştırma, mürekkepbalıklarının bilişsel yeteneklerini ölçmek amacıyla 1970’li yıllarda çocuklar üzerinde uygulanan ünlü Marshmallow deneyine benzer bir deney tasarladı. Hayvanların bilinçli varlıklar olduğu genel bir kabul görmekte, ancak birçok insan, hayvanların anlama ve algılama yetilerinin insanlarınkinden çok daha düşük olduğunu düşünmektedir. Bilim dünyası ise bu görüşe sık sık karşı çıkarak hayvanların zeka seviyelerinin beklenenden daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Hayvanlar Beklenenden Daha Zeki
Cambridge Üniversitesi’ndeki davranış bilimi araştırmacıları, 2020 yılından bu yana sürdürdükleri bir çalışma ile mürekkepbalıklarının zeka düzeyinin tahmin edilenden çok daha yüksek olduğunu kanıtladı. Bu deney, 1970 yılında çocuklar üzerinde yapılan Marshmallow deneyine ilham vererek oluşturuldu. Cambridge Üniversitesi’nden ekolojistlerin ve hayvan davranış bilimi uzmanlarının katılımıyla düzenlenen bu deneyde 6 mürekkepbalığı kullanıldı.
Marshmallow Deneyinin Temelleri
Marshmallow deneyinin temeli, okul öncesi dönemdeki çocukların sabretmenin karşılığında ödüllendirileceği anlayışını test etmektir. Kısaca, çocuklara birer adet Marshmallow verilir ve eğer 15 dakika beklerlerse ikinci bir Marshmallow alacakları belirtilir.
Özel Deneyin Tasarımı
Mürekkepbalıkları için benzer bir sistem tasarlanmıştır. Ancak, mürekkepbalığı ile doğrudan iletişim kurarak ona beklemesi gerektiğini anlatmak mümkün değildir. Bunun yerine, belirli uyarıcılara dayanarak mürekkepbalıklarının anlaması sağlanmıştır. Deney için üç şeffaf kapının bulunduğu bir tank oluşturulmuş ve mürekkepbalıkları, en sevdikleri iki yiyecek ile test edilmiştir. Ayrıca, mürekkepbalıkları üç farklı şekli tanımaları için özel olarak eğitilmiştir:
- Yuvarlak şekil: Hemen açılacak bir kapı.
- Üçgen şekil: 10 ila 130 saniye arasında açılacak bir kapı.
- Kare şekil: Asla açılmayacak bir kapı.
Deneyde, hemen açılacak kapının arkasına mürekkepbalıklarının en sevdiği yiyecek olan karides yerleştirilirken, beklemeleri gereken kapının arkasına ise daha az sevdikleri kral karidesler konulmuştur. Eğer denek biri bir kapıya yaklaşırsa, diğer kapıdaki yiyecek geri çekilmektedir; bu da mürekkepbalığının sadece kapıya doğru yüzerek seçim yapmasını sağlamaktadır.
Sonuçların Değerlendirilmesi
Deney başladığında, 6 mürekkepbalığından bazıları hemen sevdikleri yiyeceğe yönelirken, bazıları diğer seçenekleri değerlendirmeye başladı. Yeterince bekleyen mürekkepbalıkları, daha az sevdikleri kral karidesi yedikten sonra daha fazla karidesle ödüllendirildiklerini fark ettiler. Daha sonra kapıdaki semboller değişse bile, mürekkepbalıkları hangi kapıda beklemeleri gerektiğini öğrenmiş oldukları için hızlıca karideslere yüzmek yerine büyük ödülü beklemeye başladılar.
Risk Alarak Bekleme Stratejisi
Mürekkepbalıkları, genellikle sosyal olmayan ve avlarını yakalamakta zorlanan canlılardır. Savunma mekanizmaları sınırlı olduğundan, hayatlarının büyük bir kısmını denizde kamufle olarak geçirirler. Ancak, daha büyük bir ödül için bekleme stratejisi geliştirmişlerdir; bu da onların zeka seviyelerinin oldukça yüksek olduğunu göstermektedir. Bekleme sürecinde canlarını riske atmayı seçen bu canlılar, sonuç olarak daha büyük bir ödül elde etme şansı tanımaktadır.
Bu deney, çocuklar üzerinde yapılan Marshmallow deneyi ile benzer sonuçlar ortaya koyarak, mürekkepbalıklarının da insanlar gibi doğru ve yanlışı, iyi ve kötüyü anlama becerilerine sahip olduğunu ortaya koymaktadır. İlk kez 2020 yılında düzenlenen ve sonuçları 2021 yılında yayımlanan çalışma, geçtiğimiz yılın sonlarında tekrar gerçekleştirilmiş ve aynı sonuçlar elde edilmiştir. Araştırmayı incelemek için bağlantıyı kullanabilirsiniz.
